''Wspaniale jest odkryć, że jeszcze sam siebie możesz zaskoczyć''.
To jedno z ważniejszych zdań jakie pada w komediodramacie Mendesa. Piszę, że jedno z
ważniejszych, bo film ''usiany'' jest wieloma równie trafnymi i dającymi do myślenia tekstami.
Dlaczego od niego zaczynam? Bo życie chyba każdego z nas, w pewnym momencie zwalnia,
staje się monotonne, a nawet może tracić na wartości. Jak wielkie znaczenie mają zmiany,
zwłaszcza te drobne, zmiany które nie pozwalają nam do końca popaść w nicość?
Nie ma się co oszukiwać, ale ''American Beauty'' dotyczy nas wszystkich, bo każdy znajdzie w
nim cząstkę samego siebie. To obraz ludzkiej egzystencji, która przecież niekoniecznie musi
być pozbawiona zmian i szczęścia. To także widok człowieka zniewolonego, więźnia
absolutnego.
Te raptem kilka osób sportretowanych w doskonały sposób, jest tylko początkiem gorzkiej
wędrówki nich samych, wędrówki zwanej ''codziennością'', prowadzącą ... No właśnie dokąd?
Bohaterami ''AB'' są ludzie o których niełatwo napisać coś pochlebnego, patrząc na ich życie,
charaktery, ogólnie poczynania. Jednak mimo to, utożsamiając się z nimi, chcemy im
kibicować, chociaż ich mentalność, poza Lesterem oczywiście, nie ulega transformacji.
Tkwią nadal w martwym punkcie i nawet nie próbują zrobić kroku do przodu. Samo myślenie to
za mało. Trzeba jeszcze dokonywać czynów.
Patrząc na nich, Mendes zadbał o to, abyśmy stali się bezpośrednimi obserwatorami ich bytu,
tym samym twórca chce przekazać nam wskazówki do naszego życia.
Debiutant na dużym ekranie w roli reżysera, przekazuje prawdę w swoim filmie bez krzty
przerysowań czy pretensjonalności. Jego dzieło nie tyczy się tylko stylu amerykańskiego. Treść
wypływa szeroko poza brzegi oceanu i wylewa się na cały cywilizowany i pędzący świat.
Płynące z ''American Beauty'', ''bierz życie jakim jest'', zostaje gwałtownie przerwane przez
Lestera, ojca i męża rodziny, traktowanego przez swoje panie jak powietrze czy też przedmiot.
Tym samym ten facet po 40-tce staje się symbolem walki, przemian i buntu przeciw
wszystkiemu temu, co sprowadziło go ''do parteru''. Symbolem zmian, które mogą być czymś
istotnym i potrzebnym, czymś dobrym, nawet gdyby trwały one tylko krótką chwilę. Symbolem
możliwego szczęścia. Bo sztuką jest się cieszyć z drobnych rzeczy. On się zakochuje, a uczucie
to wyzwala w nim zamknięte dawno temu pokłady woli. Banalny powód? Niekoniecznie.
Mendes za sprawą scenarzysty Alana Ball'a udowodnić chce, że jesteśmy w stanie coś zrobić
ze swoją naturą, mimo iż nadal możemy być tymi samymi ludźmi.
''AB'' pokazuje jak bardzo zapominamy o prawdziwych uczuciach, że przestajemy cieszyć się z
życia, gubimy gdzieś po drodze ''małe szczęścia'', stajemy się więźniami własnego losu.
Tak jak śpiewa Gawliński: ''mija czas i każdy z nas, choć ten sam, jest inny.....''.
Anglik kapitalnie przedstawia powolną agonię społeczeństwa, czy upadek moralny rodziny.
Mamy tu Angele pustą, zakompleksioną lolitkę, niezauważalną, odtrąconą, do czasu gdy nie
staje ona na drodze dojrzałego faceta.
Jane, niezrozumiałą przez świat, zbuntowaną i problemową typową nastolatkę, gardzącą
ojcem na potęgę.
Carolyn, karierowiczkę, pracoholiczkę, dla której liczą się tylko korzyści i sofa. Apodyktyczna,
władcza, zagubiona, godna pożałowania.
Franka, głowę rodziny, który ciągle żyje przeszłością, jednocześnie tworząc najbliższym piekło.
Sprawia wiele bólu, jego świat jest hermetyczny i zły.
Ricky'ego, chłopaka próbującego odnaleźć odrobinę piękna w otaczającym go zepsuciu.
I w końcu Lestera, najjaśniejszą z ''gwiazd'' filmu, wieczne popychadło, ignorowanego i
traktowanego podle przez najbliższych głowę familii.
Lecz rewelacyjne dzieło Sama Mendesa to nie tylko gorzka i zarazem kapitalna treść.
Oczywiście scenariusz dopracowany do perfekcji jest najistotniejszy, ale liczy się całość.
Na całość składają się przecież ONE, czyli świetnie naszkicowane postaci. Takie prawdziwe z
krwi i kości. To z ich gry umiejętnie płyną słabości ludzi, których kreują. Wydawać się może,
jakby aktorzy byli wręcz stworzeni do swoich ról. Zapadają w pamięci, bo ich kunszt jest
nieprzeciętny. Są wiarygodni, naturalni, ''wielce'' rzeczywiści. Należą się im ogromne brawa i to
na stojąco.
Jednak to Kevin Spacey grający pierwsze skrzypce, najbardziej się tu wyróżnia. I nie o samą
narrację mi tu chodzi, a o całokształt. Wspaniały to aktor, zresztą nie raz już to udowodnił.
W tym komediodramacie mamy również całe mnóstwo znakomitych zdjęć, kilka symbolicznych
kadrów będących już w tej chwili znakiem firmowym filmu, bardzo dobrą pracę kamerzystów,
oraz niezapomnianą, lekko ironiczną, ale i charakterystyczną ścieżkę dźwiękową Newmana,
dobraną doskonale do obrazu.
''American Beauty'' to jedna z tych niewielu produkcji, portretująca wiele ludzkich twarzy w tak
niebanalnym stylu, że aż trudno w to uwierzyć.
Patrząc na ocenę fw, widać, że nie tylko mnie on poruszył dogłębnie.
To również jedno z tych dzieł, po które sięga się powtórnie i ogląda kolejny raz z takim samym
zaciekawieniem. To także pozycja obowiązkowa, którą powinno się zdecydowanie mieć w
swoich prywatnych zbiorach, tuż obok innych wspaniałych i ważnych dzieł kina.
U mnie oczywiście ma 9/10 z wykrzyknikiem i serducho już od lat.
Tylko polecać, delektować się i wyciągać wnioski.