Czeski błąd

W idealnym świecie Ona i On przysięgliby sobie miłość i żyliby razem długo i szczęśliwie. W filmach Jana Hřebejka świat nie jest jednak idealny. W najnowszym dziele tego cenionego na świecie reżysera Ona i On wpadają w pułapkę własnych tajemnic i niedomówień. Jeden skrywany przez całe życie sekret rozsypuje poukładane i, wydawałoby się, szczęśliwe życie kilku osób. Czy miłość rozgrzesza wszystkie błędy? Czy coś może być usprawiedliwieniem dla kłamstwa?   

Hřebejk w swoim gorzko-komediowym stylu pokazuje, jak emocjonalnymi istotami są ludzie. Jak łatwo człowiek tłumaczy sobie swoje grzeszki i jak wielką siłą jest miłość.

Ludek ukrywa przed żoną romans z koleżanką z pracy. Kiedy prawda o jego zdradzie ma wyjść na jaw, zbieg okoliczności sprawia, że odkrywa on największą tajemnicę swojego teścia. Szperanie w przeszłości otwiera przysłowiową puszkę Pandory, bo, jak się okaże, każdy w życiu skłamał choć raz?

Po sukcesach wcześniejszych słodko-gorzkich komedii duetu Hřebejk-Jarchovský (w 2001 roku film ?Musimy sobie pomagać? otrzymał nominację do Oscara? w kategorii najlepszy film zagraniczny) filmowcy powracają do sprawdzonej formuły. ?Czeski błąd? to pierwszy czeski obraz poruszający tematykę współpracy z tajnymi służbami.
A przecież historie prawdziwych, żyjących osób, ich słabości i osobistych dramatów wciąż szokują społeczeństwo i łamią kariery podejrzanym. W swoim dziesiątym filmie Hřebejk i Jarchovský postanowili skupić się na historii rodziny 40-letniego Ludka Joseka.

Przez bardzo długi czas myśleliśmy i dyskutowaliśmy o tym temacie. Za jego wyborem przemawiały również pobudki osobiste, jednak niezwiązane bezpośrednio z naszymi rodzinami. Znakomity niemiecki film ?Życie na podsłuchu? przedstawił bardzo dokładny opis metod pracy tajnej policji, dał nam też odwagę, by podjąć podobną tematykę. ? tłumaczą Hřebejk i Jarchovský.

Od 1990 roku Czesi wciąż nie mogą pogodzić się ze swoją komunistyczną przeszłością, w większości z osobistych pobudek. Ludzie mieli dostęp do wielu informacji o swoich znajomych, wcale nie było łatwo określić, kto był tchórzem, a kto bohaterem. Nie chcemy relatywizować winy, chcemy pokazać realistyczną historię z winą jako motywem przewodnim, skierowaną nie tylko do pamiętających tamte czasy, ale i do młodych ludzi, którzy nie doświadczyli totalitarnej przeszłości. ? mówi reżyser.

Na samym początku fabuły pada bardzo poważne oskarżenie. Mężczyzna zazdrosny o swoją żonę oskarża teścia o donosicielstwo za czasów reżimu. Nie wiemy, czy ten zarzut ma jakieś podstawy czy nie. Nawet jeśli tak jest, to nie możemy być pewni czy wszystko odbyło się tak, jak nam to przedstawiono. Informacja, która zdaje się być zwykłym oszczerstwem, oraz postępek z przeszłości stopniowo zaczynają zmieniać codzienne życie rodziny, prowokując paradoksalne sytuacje. Przyglądamy się jak różnie bohaterowie reagują na oskarżenia. Widzowie przyglądają się im, rewidując poglądy na ich temat i coraz bardziej rozumiejąc bohaterów. ? kontynuuje Hřebejk.

Jestem pewien, że ?Czeski błąd? trafi do widzów dzięki szczególnej tematyce oraz poruszeniu problemów osadzonych w konkretnym okresie historii. Dzięki wyraźnie nakreślonym postaciom film zainteresuje odbiorców i pozwoli im zidentyfikować się z postaciami, nawet jeśli nie mieli okazji żyć w tamtych czasach. ? podkreśla reżyser.

W obsadzie ?Czeskiego błędu? znaleźli się bardzo utytułowani aktorzy. Poza Martinem Hubą w filmie grają: Daniela Kolárová, Lenka Vlasáková, Milan Mikulcík oraz Ladislav Chudík w bardzo nietypowej dla siebie roli. W filmie zagrali również nieprofesjonalni aktorzy: światowej sławy fotograf, Antonin Kratochvil, doświadczony dziennikarz i komentator Radia Wolna Europa, Martin Schulz oraz młoda artystka Anna Simonová.

Zdjęcia do ?Czeskiego błędu? rozpoczęły się 7 czerwca 2009 roku w Göteborgu w Szwecji.

Szwecja w bezpośredni sposób wpłynęła na film, w zasadzie napisaliśmy go z myślą o tym kraju. ? mówi reżyser. Kilka lat temu Petr Jarchovský trafił na festiwal filmowy w Göteborgu. Kiedy rok później wrócił do miasta wraz z Janem Hřebejkiem, spotkali się z lokalnym środowiskiem artystycznym. Budynek, w którym żyli i pracowali tamtejsi artyści wywarł na ekipie filmowej niezwykłe wrażenie. Idealny plan zdjęciowy; przepełniała go spokojna atmosfera, z okien roztaczał się wspaniały widok na miasto oraz port. Jednogłośnie wnętrza zostały wybrane na główną lokację do zdjęć. Scenariusz powstawał już z myślą o konkretnym miejscu. Ekipa zakończyła zdjęcia w Szwecji po 10 dniach ? 17 czerwca. Plan zdjęciowy kontynuowano w Czechach do 22 lipca.

Podczas kręcenia ?Czeskiego błędu? ekipa Hřebejka po raz pierwszy nagrała cały film korzystając z techniki cyfrowej przy użyciu dwóch kamer. Dzięki temu udało się zniwelować wady tradycyjnej taśmy filmowej oraz nagrać dodatkowe sceny uzupełniające główną opowieść. Alternatywne wersje scen nie powstałyby, gdyby reżyser był ograniczony długością taśmy analogowej.

Lenka Vlasáková (Lucie)
Absolwentka DAMU (Wydziału Teatralnego Akademii Muzycznej w Pradze); na co dzień pracuje w teatrze ABC, teatrze ?Bez zabradli?, teatrze ?Na Jezerce? i innych.
Najbardziej znana z ról w: ?Prima sezona?, ?Lea?, ?Paralelni svety?, ?Hvezda života?, ?Escape to Budapest?, ?O rodzicach i dzieciach?, ?I?m All Good? oraz serialu telewizyjnym ?Hrabenky?. Za tytułową rolę w filmie ?Lea? otrzymała nagrodę Czeskiego Lwa w 1997 roku.

Martin Huba (Pavel, ojciec Lucie)
Wybitny słowacki aktor i reżyser oraz szanowany nauczyciel akademicki. Gra i reżyseruje na deskach słowackiego Teatru Narodowego w Bratysławie, występuje także w czeskich filmach, bierze udział w Letnim Festiwalu Szekspirowskim w Pradze.
Najbardziej znany z ról w filmach: ?Musimy sobie pomagać?, ?Na złamanie karku?, ?Szczęście?, ?Obsługiwałem angielskiego króla? oraz ?Hannibal. Po drugiej stronie maski?.

Daniela Kolárová (Jana, matka Lucie)
Jest najbardziej znaną czeską aktorką, absolwentką DAMU, członkinią grup teatralnych ?Divadlo Na Vinohradech? oraz ?Divadlo Komedie?; w 2004 roku otrzymała Nagrodę Alfréda Radoka dla najlepszej aktorki.
Najbardziej znane filmy z jej udziałem: ?Noc na Karlstejne?, ?Lato z kowbojem?, ?Na skraju lasu?, ?Szkoła podstawowa?; niezapomniana jest jej rola Eliski, żony głównego bohatera, w ?Butelkach zwrotnych?.

Milan Mikulcík (Ludek, mąż Lucie)
Były członek słowackiego Teatru Narodowego w Bratysławie, na którego deskach pracował przez 8 lat. Występował gościnnie w Teatrze Narodowym w Pradze, w alternatywnym teatrze HaDivadlo w Brnie oraz na Węgrzech. Grał w kilku filmach telewizyjnych oraz serialach słowackich. Najbardziej znany z ról w filmach: ?Kontrolerzy? oraz ?Kruté radosti?.

Antonin Kratochvil (Borek)
Uznany fotograf. Na co dzień mieszka i pracuje w USA. Jego zdjęcia pojawiają się w najbardziej prestiżowych gazetach na całym świecie. Jego prace można znaleźć na wystawach La Biblioth?que nationale de France w Paryżu, San Francisco Museum of Modern Art oraz m.in. w Mediolanie, Monachium, Kolonii, Pradze, Houston, Nowym Jorku, Perpignan. Jego fotografie reporterskie otrzymały wiele nagród, m. in. ?Photojournalist of the Year? od International Center of Photography z Nowego Jorku oraz ?Leica Medal of Excellence? za wybitne osiągnięcia w fotografii dokumentalnej.

Petra Hrebícková (Radka, dziennikarka)
Niezwykle utalentowana młoda aktorka; ukończyła JAMU (Janáček Academy of Music and Performing Arts) w Brnie; jest członkinią Grupy Teatralnej miasta Zlin. W latach 2002-2003 gościła na deskach klubu dramatycznego ?Cinoherni? oraz teatru ABC w Pradze. Na dużym ekranie można było zobaczyć ją w roli Jaruski w filmie ?Obsługiwałem angielskiego króla? (reż. Jirí Menzel).

Ladislav Chudík (Kafka, były śledczy tajnej policji)
Słowacki aktor-legenda, odznaczony Orderem Zasługi (2003); jest również nauczycielem aktorstwa. Od 1944 roku pracował w słowackim Teatrze Narodowym w Bratysławie. Ma na swoim koncie wiele ról zarówno teatralnych, filmowych jak i telewizyjnych, ostatnio pojawił się w filmie ?Wszyscy moi bliscy?.
Widzowie telewizyjni kojarzą go przede wszystkim z rolą charyzmatycznego ordynatora z kultowego czechosłowackiego serialu ?Szpital na peryferiach?.

Martin Schulz (Kristian, redaktor)
Reżyser, scenarzysta, komentator i prezenter telewizyjny. W 1982 roku został zmuszony do emigracji do Niemiec Zachodnich. Od 1983 roku pracował w Radiu Wolna Europa w Monachium. Od powrotu do Czech w 1995 roku pracuje jako zastępca dyrektora czeskiego Radia Wolna Europa. Od 1990 roku pracuje również w Telewizji Czeskiej jako scenarzysta, reżyser oraz prezenter.

Isao Onoda (pan Kawasaki)
Japoński artysta i konsultant na co dzień mieszkający w Pradze.

Jan Hřebejk (reżyser)
Jeden z najbardziej rozpoznawalnych czeskich reżyserów filmowych i teatralnych. Jego najsłynniejsze filmy to m.in.: ?Pod jednym dachem?, ?Musimy sobie pomagać? (Sześć Czeskich Lwów oraz nominacja do Oscara?), ?Na złamanie karku?, ?Piękność w opałach?, ?Niedźwiadek? oraz najnowszy, ?Do Czech razy sztuka?, nakręcony w 2008 roku.

Petr Jarchovský (scenarzysta)
Petr Jarchovský studiował scenopisarstwo i dramaturgię na Wydziale Filmowym i Telewizyjnym Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze; obecnie wykłada na tym samym wydziale. Jako scenarzysta często współpracuje z reżyserem Janem Hřebejkiem. Za scenariusze do ?Musimy sobie pomagać? oraz ?Na złamanie karku? otrzymał dwa Czeskie Lwy. Jego scenariusz do filmu ?Musimy sobie pomagać? otrzymał również nominację do Oscara? w kategorii najlepszy film zagraniczny.