Gotycki: 1. związany ze stylem architektonicznym odzwierciedlającym wpływy średniowiecznego gotyku; 2. związany ze stylem fikcji literackiej charakteryzującym się wykorzystaniem makabry, tajemniczych lub gwałtownych zjawisk. Architektura gotycka, która rozwijała się we Francji i Zachodniej Europie od XII do XVI wieku, odzwierciedlała dramatyczny styl sztuki Średniowiecza, a jej cechami charakterystycznymi były strzeliste łukami i wysokie sufity. Pod koniec XVIII wieku tradycja literatury gotyckiej zaczęła powstawać na gruncie zmian społecznych w Anglii. Zamieszki klasowe i rewolucja w Ameryce spowodowały, że w społeczeństwie już podzielonym na skutek konfliktów, rozpoczęła się walka między tradycyjnymi wierzeniami religijnymi, a racjonalnymi założeniami Oświecenia. Narracja gotycka - połączenie tajemnicy i horroru - dominowała w angielskiej literaturze końca XVIII i początku XIX wieku. Najbardziej znanym dziełem była w tym okresie powieść Frankenstein autorstwa Mary Shelley wydana w 1818 roku. "Nowy przerażający gatunek literacki odpowiedni na nowe przerażające czasy" był zwiastunem współczesnej powieści grozy. Gotycka tradycja gwałtownej przemiany, tajemnicy i niesamowitej atmosfery została wykorzystana w filmie Gothika. Film opowiada przyprawiającą o dreszcze historię doktor Mirandy Grey, która zostaje oskarżona o dokonanie okrutnego morderstwa, którego nie pamięta. Nie będąc w stanie przypomnieć sobie brutalnego morderstwa własnego męża, którego kochała i szanowała, zszokowana Miranda zostaje umieszczona na oddziale psychiatrycznym zakładu karnego dla kobiet w Woodward. Musi teraz przebywać z pacjentkami, które wcześniej leczyła. "Gothika jest thrillerem rozgrywającym się na wielu płaszczyznach," mówi producent Joel Silver, który w 1999 roku wraz z Robertem Zemeckisem założył firmę produkcyjną Dark Castle Entertainment. Firma wyprodukowała wcześniej m.in. przebój House on Haunted Hill. "To błyskotliwy, przerażający i tajemniczy film. Oczywiście dlatego, że został wyprodukowany przez Dark Castle." Pomysł na film Gothika został przedstawiony Dark Castle - producenta takich horrorów jak Thir13en Ghosts i Ghost Ship - przez scenarzystę Sebastiana Gutierreza (Judas Kiss). "Pamiętam, jak słuchałam Sebastiana, który opowiadał mi tę mroczną historię. Byłam poruszona," wspomina wiceprezes d/s produkcji Silver Pictures Susan Levin, która zajmuje się rozwojem projektów realizowanych przez Dark Castle i wraz z Silverem i Zemeckisem wyprodukowała film Gothika. "Gothika pokazuje strach, który każdy z nas podświadomie czuje - dowiadujemy się, że zrobiliśmy coś strasznego, o czym zupełnie nie pamiętamy. Przez cały czas zastanawiamy się nad tym, co się dzieje w głowie Mirandy? Czy jest ofiarą jakiegoś spisku? Czy manipuluje nią jakaś ponadnaturalna siła?" Po przeanalizowaniu historii wspólnie z Levin i Silverem, Gutierrez stworzył zaskakujący scenariusz opowiadający o pani psycholog, który walczy o swój umysł i wolność, zdając sobie sprawę z tego, że coś odbywa się poza jej kontrolą. "Jedną z rzeczy, która odróżnia Gothikę od innych typowych horrorów jest postać Mirandy Grey," mówi Silver. "Jest błyskotliwą, wrażliwą kobietą, która żyje w szczęśliwym związku i prowadzi ustabilizowane życie. Nagle w bardzo traumatyczny sposób, zostaje zabrana jej wolność, a wszystko co mówi poddawane jest w wątpliwość. Jej koledzy i pacjenci nigdy nie widzieli, żeby straciła panowanie nad sobą i zachowywała się tak nieprzewidywalnie, jak to robi po śmierci męża. Jako osoba, która zawsze opierała wszystko na logice, jest zmuszona zawierzyć swojemu instynktowi." Nagle Miranda znajduje się "po drugiej stronie lustra". Musi stawić czoła niezrównoważonym pacjentkom, które wcześniej leczyła. Podczas, gdy jest leczona przez byłych kolegów, desperacko stara się odkryć prawdę brutalnego morderstwa męża i udowodnić swoją niewinność...lub zaakceptować konsekwencje swojego działania. "W filmie jest wspaniała kwestia wypowiadana przez Mirandę - Nie wierzę w duchy, ale one wierzą we mnie," mówi Silver. "Kiedy usiłuje sensownie wytłumaczyć swoje kontakty z żądnym zemsty duchem, Miranda zaczyna wierzyć, że może pacjenci, którzy mówią, że słyszą głosy naprawdę je słyszą." Silver był przekonany, że nagrodzona Oskarem aktorka Halle Berry fizycznie i emocjonalnie odpowiada bardzo wymagającej roli Mirandy. "Poza tym, że jest utalentowana i piękna, Halle wnosi do każdej postaci, jaką gra emocjonalna głębię. Wiedziałem, że zabłyśnie jako Miranda," mówi Silver, który obsadził wcześniej Berry w pierwszej z jej filmowych ról, w filmie The Last Boy Scout u boku Bruce'a Willisa i Damona Wayansa. Później pracował z nią podczas realizacji filmów Executive Decision i Swordfish. "Ta postać odbywa długą wewnętrzną podróż, a Halle posiada charakter i charyzmę, dzięki której Miranda będzie mogła wkroczyć do wielu mrocznych zakamarków duszy." "Kiedy przeczytałam przesłany przez Joela scenariusz byłam zachwycona," mówi Berry, zdobywczyni Oskara 2002 za kreację w filmie Czekając na wyrok (Monsters Ball). "Postać Mirandy jest wyzwaniem dla aktora - jest skomplikowana, inteligentna i znajduje się w przerażającej sytuacji. Od pierwszej strony byłam zaintrygowana drogą Mirandy do odkrycia samej siebie i naprawdę pokochałam tę postać." Berry określa Mirandę jako "udręczoną duszę" która odkrywa swoją siłę i intuicję w momencie, kiedy zostaje pozbawiona tożsamości. "Na początku całej historii, prowadzi życie, które opiera się głównie na liczbach. Nie żyje pełnią życia," mówi aktorka, której matka przez 35 lat pracowała jako pielęgniarka na oddziale psychiatrycznym. "Droga, którą Miranda musi przejść w czasie filmu sprawia, że kobieta budzi się i zaczyna rozglądać dookoła. Poznaje inne życie." Chociaż bolesne przejście Mirandy ze świata lekarzy do świata chorych umysłowo jest bardzo trudnym doświadczeniem, Berry wierzy, że grana przez nią postać jest kimś z kim widzowie mogą się utożsamić. "Miranda nie jest sama," zauważa aktorka. "Każdy z nas może znaleźć się w takiej sytuacji. Pewnej nocy, życie każdego z nas może zmienić się diametralnie. Ten film zadaje pytania - A jeśli coś takiego przydarzyłoby się tobie? Co zrobiłbyś? Jak poradziłbyś sobie z taką sytuacją? Czy w ogóle byłbyś w stanie sobie z nią poradzić? Poddałbyś się, przeżył, czy zginął próbując przeżyć?" Aby poprowadzić Berry przez pełną udręki wewnętrzną podróż Mirandy i w umiarkowany sposób połączyć ze sobą dramat i terror w filmie Gothika, Silver zaangażował uznanego francuskiego reżysera Mathieu Kassovitza, który w 1995 roku otrzymał Złotą Palmę na festiwalu filmowym w Cannes za film Nienawiść (La Haine) - dramat pokazujący życie w blokowiskach na przedmieściach Paryża. Po obejrzeniu thrillera w reżyserii Kassovitza The Crimson Rivers, Silver poprosił Levin, aby zaaranżowała spotkanie z młodym reżyserem w Paryżu. "Rzadko zdarza się, żeby Joel spotykał się z młodym filmowcem, zwłaszcza jeśli nie myśli o jakimś określonym projekcie," mówi Levin. "Musi to być ktoś, którego możliwości dostrzegł i z kim naprawdę chce pracować. Tak jak Joel, Mathieu uwielbia filmy i zna się na nich. Po spotkaniu zdecydowali, że muszą znaleźć coś, nad czym będą mogli wspólnie pracować." "Chciałem, aby ten film wyreżyserował ktoś wyjątkowy. Mathieu jest pełen pasji, a poza tym jest bardzo utalentowany," mówi Silver. "Wie, jak stworzyć odpowiedni nastrój i opowiedzieć historię. Kiedy wysłałem mu scenariusz Gothika, natychmiast zareagował na ten materiał i wiedział, jaki powinien to być film." "Scenariusz Sebastiana jest bardzo dobrze napisany i wyjątkowo przerażający," z entuzjazmem mówi Kassovitz, syn reżysera Petera Kassovitza (Jakob the Liar). "Postaci nie są tylko przynętą dla oszalałego zabójcy. To interesujący i inteligentni ludzie. Kiedy Joel powiedział mi, ze Halle Berry zagra Mirandę, byłem zachwycony. Aktorka jej kalibru wprowadza materiał na zupełnie inny poziom. Tylko od nas zależało, aby jak najlepiej wykorzystać taką możliwość." Kassovitz i Silver zaangażowali nominowanego do Oskara aktora Roberta Downeya Jr. do roli dr Pete Grahama, sceptycznego współpracownika Mirandy, który boryka się z własnymi problemami. "Pete jest zakochany w Mirandzie," wyjaśnia Downey, "ale wie, że to uczucie nie ma szans, ponieważ kobieta jest jego koleżanka z pracy, a do tego jej mąż jest ich szefem." Miranda za wszelką cenę stara się przekonać Pete'a, co do swojej poczytalności, chociaż jej zachowanie staje się coraz bardziej irracjonalne. Silver, którego Downey żartobliwie określa jako swojego "pierwszego szefa od czasów interesów związanych z restauracją", gdyż ten obsadził go w komedii Johna Hughesa z 1985 roku pt. Weird Science, tak mówi o roli Pete'a, "Pete naprawdę chce pomóc Mirandzie, chce jej uwierzyć, ale kobieta robi rzeczy, których on po prostu nie może usprawiedliwić. Nie może jej zaufać. Bardzo źle się z tym czuje zarówno pod względem zawodowym jak i prywatnym." "Miranda zastanawia się czy może zaufać Pete'owi," dodaje Berry. "Trudno jej określić - trudne jest to także dla widzów - czy jest on dobrym czy złym człowiekiem." "Robert jest błyskotliwy i charyzmatyczny," mówi Kassovitz. "W postaci granej przez niego jest trochę z jego własnej osobowości i w naszym filmie można to poczuć." Kiedy Miranda usiłuje rozszyfrować w jakiś sposób swoje spotkania z duchem tajemniczej nastolatki, zaczyna odczuwać współczucie w stosunku do pacjentki, którą wcześniej uznawała za niepoczytalną. Rolę pacjentki Mirandy, Chloe Sava, filmowcy zaproponowali znanej publiczności na całym świecie gwieździe Penélope Cruz. Aktorka mówi, że po prostu nie mogła "oprzeć się tej propozycji. Jest to bowiem ten rodzaj materiału, którego szukałam - coś, czego wcześniej nie robiłam i co mogło się okazać pewnym ryzykiem dla mnie jako aktorki. Chloe żyje w swoim własnym piekle, które jest dla niej bardzo realne. Nikt jednak nie wierzy w to, co mówi, nawet Miranda," kontynuuje Cruz, gwiazda hiszpańskiego kina, znana amerykańskim widzom z ról w Vanilla Sky i Blow. "To prawdziwy koszmar, kiedy mówisz komuś prawdę, a wszyscy myślą, że zwariowałaś. Kiedy ludzie nie wierzą, że twój ból jest prawdziwy, trudno jest to znieść." Tak, jak Cruz, Kassovitz nie wierzy w to, że Chloe jest szalona. "Kiedy ludzie słyszą głosy, nie oznacza to wcale, że coś jest z nimi nie tak. Oni po prostu widzą rzeczy, których my nie widzimy," sugeruje. "Też dostałbym paranoi, gdyby nikt nie wierzył w to co mówię." Kiedy akcja w filmie Gothika dopiero się zawiązuje, Chloe jest bezbronna w rękach Mirandy i całego personelu szpitala. Wszyscy uważają bowiem jej udrękę za psychiczne urojenia. W chwili jednak, kiedy jej była lekarka staje się jedna z pacjentek, charyzmatyczna Chloe stopniowo wciąga ja do swojego osobistego piekła. "Chloe to bardzo barwna postać, co udało się osiągnąć między innymi dzięki Penélope," mówi Kassovitz. "Nasz film, daje widzom amerykańskim szanse zobaczenia jej w innej niż dotychczas roli." "Penélope miała tylko kilka scen, aby sprawić, żeby grana przez nią postać zaistniała na ekranie," dodaje Kassovitz, "odkryła wszystko, co trzeba wiedzieć o Chloe zaledwie w sześć dni, jakie spędziła na planie. Włożyła wszystko w tę rolę i okazała się w niej rewelacyjna." "Chloe to najbardziej intensywna postać, jaką do tej pory zagrałam," przyznaje Cruz. "Codziennie płakałam zastanawiając się, jak ktoś może być w takiej sytuacji jak ona. Czasami nawet nie chciałam iść na plan. Tyle w tej roli było bólu. Ten rodzaj materiału jest bardzo atrakcyjny dla aktora, ale także sprawia ból." Nagrodzony Emmy, aktor-reżyser Charles S. Dutton (Against the Ropes, Roc) gra postać dr Douglasa S. Greya, męża Mirandy i szefa oddziału psychiatrycznego Woodward. "Doug Grey jest bardzo szanowany. Odczuwa współczucie dla swoich pacjentów i stara się im pomóc," mówi Dutton. "Wielu mężczyzn zazdrości mu, że poślubił młodą, piękną i obiecującą lekarkę. Docenia to, że Miranda go kocha, ale jednocześnie traktuje ja trochę jak swoją zabawkę. Miranda natomiast pragnie głębokiego uczucia." W skład obsady aktorskiej filmu Gothika wchodzą także - John Carroll Lynch (The Good Girl) jako szeryf Bob Ryan, który prowadzi śledztwo w sprawie zamordowania jego najlepszego przyjaciela dr Douga Greya oraz Bernard Hill (Władca pierścieni: Dwie Wieże) jako kolega Mirandy, dr Phil Parsons, którego nieoczekiwany związek z nadprzyrodzonymi wydarzeniami pomaga rozwiązać tajemnicę destrukcyjnego zachowania kobiety. "Gothika to film posiadający mocną strukturę. Chcę, żeby ludzie przyszli do kina i naprawdę się wystraszyli," mówi Kassovitz. "Dostarczymy im naprawdę mocnych wrażeń - aż do samego końca." Scenografia w pełnej niepokojącej atmosfery Gothice odzwierciedla szok, jaki czeka dr Mirandę Grey - szczególnie w scenach rozgrywających się w więzieniu w Woodward., mrocznej, przygnębiającej instytucji, w której zostaje zamknięta razem ze swoimi byłymi pacjentkami. Głównym miejscem, w którym realizowano sceny było więzienie z przełomu wieków St. Vincent-de-Paul znajdujące się w Laval, Quebec, na północny-wschód od Montrealu. Filmowcy początkowo zamierzali wybudować scenografię w studio, ale tak jak reżyser Mathieu Kassovitz, zakochali się w mrocznych murach opuszczonego więzienia zwanego potocznie SVP. "Kilka scen w scenariuszu zostało poszerzonych, abyśmy mogli wykorzystać większe przestrzenie SVP. Kiedy szukaliśmy lokalizacji w okresie przedprodukcyjnym, natrafiliśmy na SVP i od razu wiedzieliśmy, że o takie miejsce nam chodzi," mówi producent Susan Levin. "To więzienie idealnie oddaje nastrój filmu." Scenograf Graham "Grace" Walker i jego zespół przystosowali do potrzeb filmu, takie miejsca w SVP jak klatki schodowe, cele z łuszczącą się na ścianach farbą, trzypoziomową, przypominającą atrium świetlicę oraz plac, na którym Chloe ostrzega Mirandę przed grożącym jej niebezpieczeństwem. Zespół Walkera skonstruował kilka elementów scenografii Woodward w studio w Montrealu Cite du Cinema: biura administracji, wspólną łazienkę oraz przeszklone cele. "Największym wyzwaniem w projektowaniu scenografii do tego filmu było utrzymanie jego spójnego wyglądu. Zdjęcia były bowiem realizowane w wielu różnych miejscach," mówi Walker. "Udało nam się to stworzyć dzięki fantastycznej ekipie, z którą pracowałem w Montrealu. To naprawdę wyjątkowo utalentowani artyści." "Miejsca, w których kręciliśmy naprawdę bardzo pasowały do atmosfery filmu," mówi Berry. "To dzięki nim aktorzy mogli wejść w ten wyjątkowy nastrój." "Grace w swojej wizji inspirował się prawdziwym więzieniem. Błyskotliwie rozwinął także koncepcję gotyku," mówi Silver o zamiłowaniu Walkera do szczegółów. Razem z Mathieu i autorem zdjęć Matthew Libatique, Grace wykreował swoisty charakter zakładu w Woodward." Reżyser Kassovitz podkreśla wagę współpracy z Walkerem, Libatique, i projektantką kostiumów Kym Barrett. "Bardzo ważne było dla nas to, aby wszystkie elementy razem współgrały i tworzyły bardzo stylowe, mroczne środowisko," wyjaśnia. "Oświetlenie i scenografia nie mogły być mroczne tylko w najbardziej przerażających partiach filmu. Musiały być niepokojące przez cały czas jego trwania. Nie chciałbym, aby widzowie nagle zostali oderwani od tego mrocznego nastroju." Aby zrealizować wizję Kassovitza, Walker stworzył imponującą paletę barw. "Starałem się osiągnąć odpowiedni nastrój przy użyciu stonowanych szarości i brązów. Nigdy wcześniej nie używałem takich kolorów," mówi Walker, który zaprojektował scenografię do takich filmów jak Ghost Ship, Queen of the Damned i Wyspa doktora Moreau (The Island of Dr. Moreau). Walker i Kassovitz współpracowali ściśle z autorem zdjęć Matthew Libatique, który otrzymał w 2001 roku nagrodę Independent Spirit za niesamowite zdjęcia do filmu Requiem dla snu (Requiem for a Dream). To właśnie dzięki tej współpracy film Gothika może poszczycić się niepokojącym wyglądem i nowoczesnym stylem. "Chciałem, aby kamera poruszała się jak duch i docierała do miejsc, do których fizycznie nie byłaby w stanie dotrzeć," wyjaśnia Kassovitz. "Mieliśmy do czynienia z kilkoma naprawdę trudnymi sekwencjami, szczególnie tymi w przeszklonych celach, gdzie trzeba było bardzo uważać na odbijające się światło." "Mathieu dokładnie wie, jak operować kamerą, żeby wciągnąć widza w wewnętrzną podróż Mirandy," mówi Silver. "W filmie jest wiele scen, w których dwie osoby rozmawiają w celi. To spore wyzwanie dla reżysera. Dzięki Mathieu każda taka rozmowa jest interesująca i wyjątkowa. Są także sceny, w których Miranda usiłuje w jakiś sposób dowiedzieć się, czy jest na granicy obłędu. Halle musiała w tych scenach grać sama. Widać tutaj jej talent jako aktorki i talent Mathieu jako reżysera." Berry, która pracowała wcześniej z tak różnorodnymi reżyserami jak Warren Beatty, Martha Coolidge, Lee Tamahori, Tony Scott i Spike Lee, mówi, że jej współpraca z Kassovitzem zaowocowała poruszającą kreacją, która była dokładnie w takim tonie, jaki wcześniej wypracowali. "Mathieu posiada świetne oko i naprawdę wyjątkowy talent do opowiadania historii przy użyciu kamery. Jest też aktorem, więc rozumie i docenia pracę aktorską. Ma własny, niezależny styl i chyba dzięki temu ten film jest taki wyjątkowy." "Mathieu był niesamowity, ponieważ dokładnie od pierwszego dnia zdjęć zaczęliśmy naprawdę razem pracować," mówi Robert Downey Jr. "Dzięki jego pomocy bez wysiłku zagrałem Pete'a. To nie było łatwe, ale dokonałem tego bez wysiłku. Tuż przed rozpoczęciem zdjęć wyglądałem dość konserwatywnie. Mathieu więc podszedł do mnie, zmierzwił mi włosy, dał swoja koszulkę i powiedział 'Pete musi być bardziej wyluzowany.' Bardzo mi się to spodobało, ponieważ często jestem gotowy być dla roli bardziej konserwatywny i nie do końca jestem wtedy sobą. Mathieu nie oczekiwał tego ode mnie. Powiedział 'Nie, Pete powinien być bardziej podobny do ciebie.'" "Gra aktorska to trudny, intymny proces," mówi Kassovitz. "Ponieważ sam jestem aktorem, czuję, że jestem w stanie nieźle porozumiewać się z aktorami. Wolę jednak reżyserowanie, bardziej mnie to interesuje." Ponieważ Berry pojawia się w prawie każdej scenie filmu, produkcja została przerwana na prawie miesiąc, po tym, jak aktorka zraniła się w nadgarstek kręcąc scenę z Downeyem. "Gothika jest potwierdzeniem siły i talentu Halle," twierdzi Silver. "Jest wspaniałą aktorka, pełną niesamowitej energii." "Uwielbiałam pracę z Halle," mówi Cruz. "Od pierwszego dnia, kiedy się z nią spotkałam na planie. Sprawiła, że czułam się bardzo dobrze. Jest prawdziwą kobietą - inteligentną, zabawną i uczciwą." "Wspaniale było móc obserwować Halle przy pracy," mówi Charles Dutton, który zna Berry od wielu lat, ale nigdy wcześniej z nią nie pracował. "Jest bardzo inteligentną i odważną aktorka. To prawdziwa profesjonalistka." Chociaż proces odtwarzania postaci Mirandy był bardzo wyczerpujący, Berry mówi o nim z entuzjazmem, "Jestem dumna, że mogłam stać się częścią filmu Gothika. Jest w tym filmie kilka scen, które przeraziły mnie podczas realizacji zdjęć, chociaż dokładnie wiedziałam, co będzie dalej! Jeśli więc widzowie wyjdą z kina naprawdę przestraszeni, będę wiedziała, że wykonaliśmy kawał dobrej roboty."
Pobierz aplikację Filmwebu!
Odkryj świat filmu w zasięgu Twojej ręki! Oglądaj, oceniaj i dziel się swoimi ulubionymi produkcjami z przyjaciółmi.