1 KLISZE i TELENOWELOWATOŚĆ:
a) Jak zakochani są zakochani – to koniecznie muszą razem pedałować na rowerze pod górkę, biec i ścigać się w rytm muzyki Wojciecha Kilara (co prawda pochodzącej z wcześniejszych produkcji, bo Kompozytor nie zdążył przed śmiercią dokończyć partytury)? A następnie padać plackiem na plaży, nie zważając na piasek i wodorosty we włosach? Widocznie nie istnieje oryginalniejszy sposób na zilustrowanie stanu zakochania.
b) Ojciec, po dłuższej rozmowie z córką, nagle oznajmia jej (zresztą, nawet bez sprawdzenia za pomocą komórki), że sprowadził jej narzeczonego z Włoch; narzeczony ten czeka na dole w kawiarni i zaraz tu będzie. Jeśli to nie jest uproszczenie fabularne rodem z "Barw szczęścia" czy czegoś podobnego – to ja już nie wiem co to jest.
c) Obraz pracy w międzynarodowej korporacji też dokładnie taki, jak w telenowelach: właściwie nikt tam nic konkretnego nie robi, wszyscy jedynie kopią pod sobą dołki, a także flirtują: praktykuje się intrygi damsko-męskie oraz umawianie się na drinka, ewentualnie na partię squash po pracy. Czy to jednak możliwe, by w siedzibie współczesnej międzynarodowej firmy było aż tak cicho i spokojnie, by nie pracowali jak mrówki ludzie przy komputerach? Poza filmem, słyszy się wprawdzie o braku wyraźnego rozgraniczenia pomiędzy czasem pracy a czasem wolnym, lecz zwykle idzie to w kierunku odwrotnym: korpo-ludki nawet w czasie wolnym żyją pracą. A tutaj: w pracy mówi się o sprawach osobistych, bądź nawet oddaje – z niewielkimi problemami – hipnozie.
No, czasami coś się jednak w tej firmie OPEnErgy robi. Co? Prowadzi się mianowicie szpiegostwo przemysłowe (znowu: cherchez la femme) by dzięki wykradzionym planom strategicznym konkurencji osiągnąć przewagę konkurencyjną. Czyli nic twórczego.
d) Jak człowiek się czuje moralnie zbrukany, to nie może spać i musi wziąć nocny prysznic? Klisza tak oczywista, że głowa boli.
e) Jak ostateczne rozstanie – to koniecznie ukazane w półmroku, w strugach ulewnego deszczu? Kogo jak kogo, ale Krzysztofa Zanussiego nie podejrzewałem o tak - excusez le mot – prymitywne obrazowanie.
f) Jak dialogi - to deklaratywne i pełne frazesów!

2 DYCHOTOMIA: WSZYSTKO JEST ALBO DO KOŃCA DOBRE ALBO NIEZNOŚNIE ZŁE. Nigdy nic pośrodku.
a) Dobra jest wiara: katolicka albo nawet prawosławna. Młody Włoch nie tylko zachowuje się jak anioł zesłany na nasz padół, lecz także nosi wiele mówiące imię Angelo czyli Anioł właśnie. I tylko raz jeden filmowy ojciec Agaty Buzek okrutnie mu przygada, że z chyba z tego anielstwa został eunuchem. Tak czy owak, wiara Włocha okazuje się na tyle mocna, że uchroni go zarówno przed rozpustą jak i przed nałogami. Super!
b) Zły jest źle pojmowany "postęp" wraz z materializmem: onegdaj uosabiany przez stalinowskich sędziów i prokuratorów a następnie przez ich dzieci - wszystko jedno czy rodzone czy przybrane - pracujące dla międzynarodowego kapitału. Reżyser dostrzega tu jakowąś ciągłość. Oczywiście, podła kondycja opieki zdrowotnej to także produkt systemu korporacji, które jedynie z rzadka wesprą kogoś w potrzebie a i to wyłącznie ze względów PR-owych.
Sztuczna bohaterka grana przez Grochowską w zasadzie mogłaby nosić różki diabelskie niczym Heike Makatach (Mia w filmie "To właśnie miłość"). Bo nie ma takiej podłości, przed którą by się zawahała. I pewnie tylko dlatego jako Polka zaszła tak wysoko w lokalnych strukturach międzynarodowej organizacji biznesowej; przecież stereotyp jest taki, że nad Wisłą rządzą cudzoziemcy (choć i ona sama przyznaje, że u nas "Cudzoziemcom wolno więcej"). To, że Agnieszka Grochowska jest w filmie aż tak niemoralna i rozpustna – niechaj będzie; są takie osoby. Ale czy musi to okraszać jakimiś żenującymi manifestami do rzesz zwolenników "postępu", iż należy przekraczać wszelkie granice oraz wszystkiego próbować?

3 NATRĘTNE PROPAGOWANIE IDEOLOGII bliskiej tezom "dobrej zmiany":
a) Na przykład, że Europa, która wyrzeka się chrześcijańskich korzeni i obstaje przy neutralności wyznaniowej - jest skazana na pożarcie przez islam. Ale na początek odda się w ramiona jakichś zabójczych quasi-religii w rodzaju hipnozy.
b) Na przykład, że dobrzy są "dziennikarze niepokorni" (ale żeby dysponowali aż takiej jakości zdjęciami dokumentującymi wykonanie przed wielu laty wyroku śmierci – przez założenie stryczka na szyję – na jakimś "żołnierzu wyklętym"??? – no no, gratulacje!).
c) Na przykład teza, że beneficjenci obecnego kapitalizmu to są w prostej linii spadkobiercy stalinizmu. Ergo: kapitalizm korporacyjny = stalinizm (po paru mimikrach)? Oczywiście, obóz "dobrej zmiany" jest całkowicie wolny od ludzi z podobnym bagażem.

PS Odnoszę wrażenie, że Agata Buzek przejęła u Zanussiego pałeczkę po Mai Komorowskiej. Czy to najlepszy wybór? No cóż, Buzkówna jest wprawdzie arcyszczupła, ma figurę supermodelki. Ale uroda jej twarzy, zwłaszcza fotografowanej z profilu, jest raczej... nienachalna. Ona była na swoim miejscu gdy w "Rewersie" grała zakompleksioną starą pannę, ale chyba nie wypada wiarygodnie w roli obiektu miłości przystojnego Włocha, który gania za nią tysiące kilometrów.
PPS Jedna jedyna szczera pochwała: epizod Stanisławy Celińskiej jest mistrzowski a sama aktorska jest wielka. Mówi i robi precyzyjnie to, co powinna. Ani pół zbędnego słowa, ani ćwierć zbędnego gestu. Taki minimalizm jest tu jak najbardziej na miejscu!

PODSUMOWANIE
Czy to na pewno ten sam Reżyser - jeden z największych w historii polskiego kina - który kręcił naprawdę intrygujące dzieła na tematy ważne: moralności, kariery i sukcesu, wiary, ludzkiej natury, śmierci - i czynił to bez moralizowania? Zaś dzisiaj podsuwa widzom banalne czytanki, pretensjonalne i niezamierzenie śmieszne. Czy to ten sam Zanussi, który był przenikliwym obserwatorem, nie popadającym w ton mentorski? A teraz tenże Zanussi sprawia wrażenie naiwnego misjonarza, który właśnie odkrył prawdy objawione i odczuwa potrzebę, by się tym objawieniem podzielić.

Uczucie zażenowania utrzymywało się we mnie długo po projekcji.