Bohater - pracownik krematorium - jest człowiekiem nienormalnym, obciążonym przez swój zawód, psychopatą i maniakiem, opętanym wyobrażeniem człowieka jako trupa i jego przemianą w proch i popiół. Takiego psychicznie naruszonego człowieka łatwo jest później zbałamucić potworną ideologią faszystowską i skłonić do najstraszliwszych czynów: zdrady narodu, do którego dotychczas należał, donosicielstwa, morderstw i współpracy przy masowej zagładzie ludzi. Autor pracował z reżyserem Jurajem Herzem przy pisaniu scenariusza, który został w odniesieniu do książki nieznacznie zresztą zmieniony, jak sam mówi po to, aby w pełni mógł się rozwinąć temperament artystyczny reżysera. Rudolf Hrušínský w roli tytułowej stworzył jedną ze swoich największych postaci filmowych.

Przejmujące studium szaleństwa, w które stopniowo popada pracownik praskiego krematorium.
Karl Kopfrkingl jest szczęściarzem, bo lubi swoją pracę. Krematorium to dla niego wielki tryumf człowieczeństwa – w 75 minut kłopotliwe ludzkie zwłoki zamieniają się w wygodną garstkę prochu, a dusza – jak lubi powtarzać – ulatuje w eter. Bohater odgrywa tu rolę Charona i czuwa nad każdym aspektem procesu. Wszystko odbywa się bez znoju – czysto, higienicznie i przy łagodnych dźwiękach klasycznej muzyki. Karl lubi czystość, higienę i klasyczną muzykę. Dlatego nie przestaje się uśmiechać. (…) "Palacz..." jest urzeczywistnioną fantazją szaleńca, który każde świństwo i każdy przeskok w myśleniu potrafi bezboleśnie włączyć w łagodny obraz samego siebie. Szaleństwo Karla to ultra-konformizm, który pozwoli mu siłą woli zamienić krew w we własnych żyłach na niemiecką, a zabijanie postrzegać w kategoriach ratowania duszy. Nawet ulubioną lekturę o filozofii Tybetu Karl potrafi bezboleśnie włączyć w nauki faszyzmu. Jest jak predator, który potrafi wtopić się w tło i czekać na dogodny moment, by zabić. (…).

Często w tekstach o filmie Juraja Herza zwraca się uwagę na obecny w tym mrocznym i niepokojącym dziele pierwiastek humorystyczny – jego wagi przecenić nie wolno, ponieważ zamierzony komizm jedynie wzmaga grozę "Palacza zwłok". Tytułowa postać to Karl Kopfrkingl, konformista i dwulicowa szuja, która w drodze do burdelu wygłasza eschatologiczne tyrady o sensie istnienia. I choć to oczywisty psychopata, łatwość, z jaką ugina się pod naporem hitlerowskiej ideologii, nadal przeraża. Kopfrkingl zdaje się być bardziej chodzącą metaforą niż człowiekiem z krwi i kości, co wzmacnia pesymistyczny wydźwięk filmu. Klasyk kina czechosłowackiego, wspaniale wyreżyserowany i zmontowany, z niezapomnianą, wywołującą ciarki na plecach rolą Rudolfa Hrušínský'ego.