Nie do końca wierzyłem, że „Rzeka Czerwona” może dorównywać poziomem innemu arcydziełu Hawksa – „Rio Bravo”, który uważam za najlepszy klasyczny western w historii kina, ale jednak opinie krążące o tym filmie, że to jeden z najwybitniejszych przedstawicieli gatunku w pełni się potwierdziły.
Niektórzy narzekają co prawda na zakończenie filmu (rzeczywiście, mogłoby być lepsze), ale jednak nie może to w jakimś znaczącym stopniu rzutować na końcową ocenę filmu. Osobiście stawiam „Rzekę Czerwoną” na trzecim miejscu wśród klasycznych westernów, zaraz za „Rio Bravo” i „Poszukiwaczami”.
Fabuła filmu łączy w jedną całość kilka charakterystycznych westernowych motywów i schematów: spęd bydła, który oczywiście równy jest motywowi wędrówki wewnętrznej i moralnej przemiany bohatera (w tym przypadku Toma Dunsona), motyw napaści Indian czy wreszcie ten, który dotyczy przemian, jakim podlegał Zachód po zakończeniu wojny secesyjnej. Całość przyprawiona jest iście epickim rozmachem.
Hawks nie odniósłby zapewne aż tak dużego sukcesu, gdyby nie znakomity aktorski zespół: legenda kina John Wayne przykuwa uwagę (zagrał bodaj jeszcze lepiej niż w „Poszukiwaczach”), a emocje, jakie jego bohater wywołuje u widza to pomieszanie nienawiści, odrazy, ale i współczucia. Montgomery Clift też bardzo dobry jako szlachetny bohater. Ciekawe i godne uwagi kreacje stworzyli też John Ireland, Harry Carey jr i Walter Brennan w roli łudząco podobnej do tej z „Rio Bravo”.
Co jednak najbardziej podobało mi się w tym filmie, to jego oprawa wizualna: chyba jeszcze nigdy na ekranie Dziki Zachód nie wyglądał tak pięknie, a niektóre sceny czy ujęcia są niezapomniane: Wayne siedzący na tle majestatycznego stada bizonów, rewolwerowy pojedynek Clifta z Irelandem (chyba wiem skąd czerpał inspirację Sergio Leone inscenizując słynny „kapeluszowy” pojedynek Eastwooda z Van Cleefem w „Za kilka dolarów więcej”), rozmowa Clifta z Joanne Dru we mgle czy wreszcie spotkanie z cywilizacją, którą symbolizuje pociąg.
Uczta dla duszy i zmysłów miłośnika westernu. 9/10.