Jędrek, młody chłopak który przeżył piekło łagru, opuścił z armią Andersa Rosję i trafia do II Korpusu, który przygotowuje atak na klasztor na wzgórzach Monte Cassino.
Późne lato 1831 roku. W Królestwie Polskim wciąż trwa rozpoczęte w listopadzie powstanie przeciwko rosyjskim zaborcom. Niestety sytuacja staje się dla powstańców coraz cięższa, a wróg stoi u bram Warszawy. Adam Mickiewicz postanawia przedostać się z zaboru pruskiego do Królestwa Polskiego i wspomóc walczących. Na granicznej rzece Prośnie poeta o mały włos nie zostaje ujęty przez rosyjskich Kozaków, a potem przez Prusaków. Mickiewiczowi z odsieczą przybywa niejaka Konstancja Łubieńska z pobliskiego pałacu w Śmiełowie. Między nimi zaczyna rozwijać się romans. Ośmielony poeta postanawia opowiedzieć Konstancji o swojej pierwszej miłości do Maryli Wereszczakówny. Wraca tym samym we wspomnieniach do młodzieńczych lat, gdy spędzał sielskie wakacje w malowniczej posiadłości w okolicach Nowogródka.
Opowieść o życiu i działalności księdza Jana Ziei, naocznego świadka i aktywnego uczestnika wojny 1920 roku, konfliktów narodowościowych dwudziestolecia międzywojennego, kampanii wrześniowej, powstania warszawskiego i początków KOR-u.
Saga rodu Winnych stanowi wnikliwy portret polskiego społeczeństwa, zmieniającego się wraz z rozwojem polskiej państwowości. Kolejne pokolenia rodzą się, żyją i przemijają na tle wydarzeń historycznych XX wieku.
Wiosna 1945 roku. 20-letni Mieczysław Dziemieszkiewicz, pseudonim "Rój", traci starszego brata, dowódcę oddziału Narodowych Sił Zbrojnych na Mazowszu, zamordowanego przez żołnierzy sowieckich. Wraca w rodzinne strony i wstępuje do Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Jako dowódca oddziału partyzanckiego przez kolejnych 6 lat kontynuuje walkę o wolną Polskę z sowieckim okupantem, siejąc postrach wśród funkcjonariuszy UB i kolaborantów. Komunistyczne władze robią wszystko, aby namierzyć i zlikwidować "wroga władzy ludowej".
II wojna światowa. Kapral Wydra, żołnierz partyzanckiego oddziału, zmaga się nie tylko z Niemcami i polskimi zdrajcami, ale także z własną przeszłością.