Dominika, Anka i Jacek spędzają wakacje na wsi w wynajętym domku letniskowym w urokliwych okolicach Sandomierza. Szybko zaprzyjaźniają się z Markiem i Piotrkiem. Szczególne zainteresowanie dzieci wzbudza zamknięta, stara i zapomniana kapliczka, którą postanawiają się opiekować i tajemniczy brodacz. Rozpoczyna się zabawa w detektywów - zastawianie pułapek na złodziei, podążanie ich śladem, odkrywanie sekretu opuszczonej kapliczki.
Film opowiada historię powstania I Dywizji Wojska Polskiego. I Dywizja przechodzi swój chrzest bojowy w bitwie pod Lenino. W dywizji tej walczą bohaterzy, fikcyjne postacie, których losy śledzimy od roku 1943 do bitwy pod Lenino.
Historia tragicznej miłości do dziewczyny. Amelia jest żoną wojewody. Miłują ją trzej mężczyźni - król Jan Kazimierz, młody kozak Mazepa i syn wojewody Zbigniew. Ta miłość skończy się tragicznie dla tytułowego Mazepy.