Recenzja filmu

Jaskinia zapomnianych snów (2010)

Przepiękny, zrealizowany w technologii 3D, dokument o jednym z największych odkryć naukowych ostatnich lat: francuskiej Jaskini Chauveta, znalezionej przypadkiem w 1994 roku.

Przeniesieni w tajemniczy, zagadkowy świat sprzed ponad 32 tysięcy lat, przemierzamy niezwykłe korytarze, do których wstęp mają tylko wybrańcy. Obok nas przesuwają się w trójwymiarowym milczeniu lśniące stalaktyty i stalagmity, pokryte różowawym kalcytem naskalne rzeźby natury, jednak nie tylko swym urokliwym pięknem zachwyca ta jaskinia. Na ścianach oraz wgłębieniach, a nawet na zwisających skalnych wyrwach, dostrzegamy ze zdumieniem, wyłaniające się z mroku, malowidła tak wspaniałe, że wprost zapierają dech w piersiach. Jedynie jedno z nich (z dotąd odkrytych) ukazuje postać człowieka, a raczej jej fragment. Pozostałe dzieła to niewątpliwie jedne z najdoskonalszych malowideł wszech czasów: nazywane już przez badających je naukowców konkretnymi "ścianami" zespoły rysunków niezwykłych zbiorowisk zwierzęcych – mamy tam zatem sceny z życia lwów jaskiniowych (tzw. "ściana z lwami"), żubrów, mamutów, niedźwiedzi oraz słynną, ukazującą rżące (!) stado w galopie, "ścianę koni". A wszystko to jest zaprezentowane przez uzdolnionego artystę sprzed tysięcy lat w dynamicznym ruchu, do czego wykorzystał on wnęki i nierównomierne ściany jaskini, specyficzne linie, postawę sylwetek zwierząt, wreszcie – celowe ukazywanie kilku ich odnóży w rozmaitym położeniu podczas biegu. Sprawia to na widzu wrażenie znalezienia się nagle pośrodku prehistorycznych zwierząt, gnających wprost na nas, toczących ze sobą boje, odbywających gody, spacerujących. Mamy tu jedyny, jak na razie, rysunek prehistoryczny hieny jaskiniowej, obok znajdujemy też wyrazisty obraz lwa jaskiniowego, który z całą pewnością już teraz obala mit o jego gęstej grzywie. Surowa pani kurator, Dominique Baffier, wyraźnie wskazuje, którędy iść można po ułożonym chodniku (czasami – na klęczkach), a które odcinki jaskini są całkowicie odcięte dla naukowców, gdyż podłoże jest tam zbyt delikatne.

Narrator (Werner Herzog) przypomina o nieuniknionym zniszczeniu wielu podobnych obiektów, w tym słynnej jaskini w Lascaux, zamkniętej obecnie ze względu na pojawienie się na jej ścianach pleśni, pochodzącej z oddechu zwiedzających ją turystów. Ta, nowo odkryta, jest nadal dziewiczą i przestrzegane są tu wszelkie zasady zachowania tego stanu: ilość osób badających ją każdorazowo (z reguły – maksymalnie 4), czas trwania wejścia do niej, ilość lamp o najmniejszej emisji ciepła, całkowity zakaz dotykania czegokolwiek. Powstaje projekt rekonstrukcji tej jaskini nieopodal i udostępnienia tego miejsca turystom, aby i oni mogli obejrzeć mistrzowskie dzieła artysty sprzed 32 tysięcy lat, zachwycić się urokliwością tego miejsca i odbyć podróż w swe… zaginione sny...