Chciałbym tutaj przyjrzeć się jednej rzeczy, która może niektórym widzom umknąć. Warto zwrócić uwagę na interesujące przedstawienie relacji pomiędzy trzema kluczowymi osobami, które ostatecznie zostały oskarżone o spowodowanie katastrofy i stanęły przed sądem. Mam na myśli rozgrywki pomiędzy trzema nastepującymi bohaterami serialu:

1) Briuchanowem - dyrektorem elektrowni. Człowiekiem władczym i bez skrupułów.
2) Fominem - naczelnym inżynierem. Wyjątkowo uległym wobec Briuchanowa.
3) Diatłowem - zastępcą naczelnego inżyniera w blokach 3 i 4. Pragnącym awansu, starającym się zawsze grać dla swojej korzyści.


Kilka scen:

ODCINEK 1
W środku nocy u Briuchanowa dzwoni telefon. Na pytanie: czy budzić Fomina, odpowiada: "Oczywiście, że tak. Jak ja wstaję, to on też". Tymczasem Fomin już od początku ma w głowie jeden priorytet: zadbać o zrzucenie z siebie odpowiedzialności. Briuchanow w scenie przejścia do podziemnego schronu wymownie ignoruje podwładnego.

Diatłow od początku uspokaja przełożonych i twierdzi, że "sytuacja jest pod kontrolą". Fomin, w celu zrobienia wrażenia na Briuchanowie, mówi: "wcale nie wygląda na taką". Na co Briuchanow reaguje w swoim stylu i bezpardonowo każe Fominowi zamilknąć. Z wyrzutem wobec swoich podwładnych Briuchanow oświadcza, że musi powiadomić KC o pożarze w JEGO elektrowni. Diatłow uspokajająco zapewnia, iż nikt nie będzie obwiniał Briuchanowa. Na co Briuchanow odrzeka, że naturalnie nie może być odpowiedzialny, bo podczas wypadku... spał w domu. U Diatłowa i Fomina widać autentyczny strach i zrzucanie na siebie nawzajem (albo na dowolne inne osoby) odpowiedzialności. I to wcale nie strach, że elektrownia może wybuchnąć. To jest strach o własną karierę zawodową.

Warto zwrócić uwagę, jak przedstawiono zachowania Briuchanowa i Fomina podczas posiedzenia komitetu prypeckiego w podziemnym schronie. Fomin jest uległy i przymilający się, chętnie wyśmiewa niewygodne opinie, ślepo podpiera się z pozoru żelazną logiką, która jest jednak oparta na błędnych założeniach. Briuchanow uparcie bagatelizuje problem.


ODCINEK 2
Briuchanow z Fominem w samochodzie podczas oczekiwania na przylot gości z Moskwy zastanawiają się, jak przed nimi wypaść najlepiej. Briuchanow jest przekonany, że łatwo uda się udobruchać ważnego aparatczyka Szczerbinę. Przy pierwszej sposobności Briuchanow przekazuje Szczerbinie uprzednio przygotowaną listę winnych wypadku.

Chwilę później Briuchanow i Fomin wykazują groteskową wręcz uległość wobec Szczerbiny. Fomin po odesłaniu z posterunku (czyt. po nieformalnym aresztowaniu) zdąży jeszcze rozpaczliwie krzyknąć, że "to Diatłow jest za to odpowiedzialny".


ODCINEK 5
(scena będąca preludium do wydarzeń z odcinka pierwszego)
Fomin przewiduje w niedalekiej przyszłości objęcie stanowiska po Briuchanowie. Tak prowadzi rozmowę z Diatłowem, aby ten ostatni zaczął zabiegać o jego względy. Chwilę później Briuchanow ujawnia wcześniej nieznane komplikacje związane z zaplanowanym testem.
Kiedy Fomin próbuje odpowiedzieć, Briuchanow rzuca obcesowo w jego stronę: "nie pytam ciebie".
Diatłow podejmuje się gigantycznego ryzyka przeprowadzenia testu TYLKO w celu zdobycia przychylności Briuchanowa. Na zakończenie tej znakomitej sceny gabinetowej Fomin dosłownie przymierza się do przejęcia stanowiska swojego przełożonego.


U całej trójki dominuje zadziwiający automatyzm w zrzucaniu z siebie odpowiedzialności. Diatłow i Briuchanow wobec podwładnych mówią o reaktorze per "MÓJ reaktor". Wobec przełożonych za to obowiązuje u nich konsekwentna zasada: "to nie ja, to mój PODWŁADNY JEST WINNY".

Scen z udziałem tej trójki w serialu nie było dużo, ale wszystkie okazały się jakże treściwe i bogate w podteksty (werbalne i niewerbalne). Oceniam to jako świetną robotę scenarzystów, dialogi między tą trójką są skonstruowane doprawdy nieprzeciętnie. Aktorsko zagrane jest to znakomicie:
Con O'Neill (jako Briuchanow) ze swoim unikalnym głosem i charakterystyczną fryzurą.
Paul Ritter (jako Diatłow) emanujący ekstremalnym poziomem arogancji w pomieszczeniu kontrolnym elektrowni.
Adrian Rawlins (jako Fomin), który w imponujący sposób (przecież jako rodowity Anglik) był w stanie wcielić się w rolę klasycznego radzieckiego karierowicza. Naprawdę warto obejrzeć dokładnie sceny z tym bohaterem i przyjrzeć się jego manierom, zachowaniom w tle poszczególnych ujęć.

Autorzy serialu pierwszorzędnie zobrazowali patologie działające w takich hierarchicznych strukturach. Niestety, wniosek jest bardzo smutny. Takie standardy to nie tylko Czarnobyl 30 lat temu. Tak jest prawie wszędzie po dziś dzień. Takie podszyte fałszem gierki o utorowanie własnej kariery stanowią codzienność w urzędach, w strukturach politycznych czy w nowoczesnych korporacjach.

Całe szczęście, że prawie nigdy na drugiej szali takich brudnych rozgrywek nie leży zdrowie i życie milionów ludzi, jak to miało miejsce w 1986 roku w tej pechowej elektrowni nuklearnej nieopodal Kijowa.