Wiedeń, rok 1885. Młody neurolog, doktor Zygmunt Freud, popada w konflikt ze swymi kolegami na tle oceny natury histerii. Wyjeżdża do Paryża, by kontynuować studia nad interesującym go problemem pod kierunkiem prof. Charcota i kiedy wraca do Wiednia, kontynuuje stosowanie poznanej tam metody leczenia przez hipnozę. W trakcie badań porzuca hipnozę na rzecz analizy podświadomości, badając w ten sposób także samego siebie. Formułuje teorię seksualizmu dziecięcego, nazwanego "kompleksem Edypa" i wygłasza ją w czasie jednego z odczytów. Chociaż jego teoria została przyjęta z niedowierzaniem, Freud jest przekonany o konieczności prowadzenia dalszych badań.
W 1943 r. John Huston zrealizował na użytek armii amerykańskiej film dokumentalny poświęcony leczeniu i rehabilitacji żołnierzy - ofiar chorób nerwowych. Film nigdy nie był wyświetlony publicznie, a władze wojskowe, uznając go za "niebezpieczny", nie pozwoliły na udostępnienie go nawet historykom filmu. Dopiero po 20 latach Huston powrócił do interesującego go tematu skomplikowanych problemów ludzkiej psychiki, pragnąc zilustrować je poprzez ukazanie zasad teorii Freuda i jego metod terapii. Napisania scenariusza podjął się Jean-Paul Sartre, ale uznano, iż jego 1000-stronicowe dzieło nie nadaje się do ekranizacji. Sartre wycofał swoje nazwisko, a producent wraz doświadczonym scenarzystą hollywoodzkim zaadaptował nie wymienioną w czołówce, bliżej nieznaną powieść z życia Freuda. W rezultacie powstała okrojona ilustracja z życia uczonego, ze szkodą dla zamierzeń Hustona, ponieważ Sartre, jako jeden z najlepszych znawców Freuda mógł pozwolić sobie na rozwinięcie teorii twórcy psychoanalizy w duchu jego filozofii. Niemniej film został przyjęty z uznaniem ze względu na sugestywne zdjęcia, staranną scenografię i niezwykłą kreację Montgomery'ego Clifta.
[Filmoteka Narodowa]

Film bazuje na faktach z 5 lat (1885-1890) życia twórcy psychoanalizy Zygmunta Freuda. W tym czasie większość jego kolegów psychiatrów odmawiało leczenia histeryków, tłumacząc tę przypadłość symulacją. Freud jednak podjął się nowatorskiej terapii (za pomocą regresji hipnotycznej) kobiety, która odmawiała picia wody i którą co noc nawiedzał ten sam koszmar senny...