Film Norwega Kristoffera Borgli, który na polskich ekranach zachował niestety swój angielski tytuł Dream scenario (proponowałabym Wyśniony scenariusz), w znakomity sposób pokazuje, w jakiej sytuacji stawia człowieka wobec świata wrażliwość. Pokazuje też, czym ta wrażliwość jest i jakie błędy prowadzą do jej klęski. Jest to więc film bardzo ważny i potrzebny w czasach skłonnych do upatrywania w ochronie ofiar i karaniu katów recepty na lepszy świat.
Główny bohater marzy o napisaniu książki. Można się zastanawiać nad sensem tego marzenia – w kategoriach społecznych jest przecież spełniony: posiada rodzinę, dobrą posadę na uniwersytecie, zdrowie. Nie jest przystojny, ale ma piękną i mądrą żonę, nie jest bogaty, ale mieszka w pięknym domu, nie jest wybitny, ale ma dwie córki. Dlaczego zatem pragnie napisać książkę – nie podejmując jednocześnie żadnych konkretnych prób pisarskich? Otóż kluczem wydają się spotkania organizowane przez kolegę z uczelni, na które nigdy nie jest zapraszany, jako nie dość błyskotliwy, nie dość interesujący – zresztą również studentów nie umie zarazić swoim entuzjazmem dla praw ewolucji. Inni uważają go zatem za nudnego, gdy on ma poczucie, że nosi w sobie coś, co nudne nie jest. Książka ma służyć pokazaniu tego czegoś – tyle że sam bohater nie wie jeszcze, co to jest. Wrażliwość to zatem poczucie bycia niedostrzeganym, niezrozumianym, pragnienie pokazania się innym, tęsknota za ich spojrzeniem, niespełniona potrzeba ich uwagi. Zauważmy: bohater nie pragnie być bogatszy, nie pragnie większej władzy, nie pragnie też być inny niż jest: piękniejszy czy mądrzejszy. Akceptuje siebie i ubolewa jedynie nad tym, że inni nie widzą tego co on. Jego pragnienie jest całkowicie zrozumiałe i jego zmagania z obojętnością świata budzą nasze współczucie. Kiedy ludzie obarczają go winą za koszmary, za które nie ponosi żadnej odpowiedzialności, rozumiemy jego bunt. Rozpoznajemy odczucia, jakich każdy wrażliwy człowiek doświadcza czasem w obliczu absurdalnej rzeczywistości: rozpacz towarzyszącą odkryciu, że istnieje coś, wobec czego pozostajemy bezradni, siła, dla której nasza niewinność i nasze pragnienia nie mają żadnego znaczenia.
A jednak Dream scenario nie jest filmem o wrażliwej jednostce skazanej na porażkę w konfrontacji z mniej wrażliwym, skupionym na konsumpcji społeczeństwem. Zauważmy, że w pierwszej fali snów bohater obojętnie patrzy na cierpienie ludzi, których przerażenia nie podziela i którym łatwo mógłby pomóc. Jego obojętność nie budzi zresztą niczyjego oburzenia i nie wywołuje negatywnych uczuć: na tym etapie ludzie jeszcze doskonale rozumieją, że rzeczywisty człowiek nie ma żadnego wpływu na kształt ich snów. Samego Paula bierność jego sennego alter ego przyprawia zrazu o konsternację, szybko jednak uznaje ją za wytwór cudzych świadomości, odrzucając możliwość jej związku z własną życiową postawą – nie bezzasadnie zresztą, zważywszy, że większość śniących w ogóle go nie zna. Zamiast zastanowić się nad sobą, postanawia wykorzystać nieoczekiwanie uzyskaną sławę. Liczy, że kontrakt z wydawcą zmobilizuje go do napisania książki. W rzeczy samej książka powstaje – ale ponieważ popularność, dzięki której do tego dochodzi, nie wynika z rzeczywistej zasługi czy wysiłku samopoznania, nie jest to książka, o której marzył, książka, która ukazywałaby głęboką prawdę o Paulu, lecz książka napisana przez innych, dla zarobku. Wrogość, której ofiarą bohater pada, gdy jego senne alter ego z obojętnego obserwatora przemienia się w kata, przestaje w tym świetle być absurdalną niesprawiedliwością, a jawi się jako kara za niewykorzystanie okazji do refleksji nad sobą i światem.
Borgli nie poprzestaje jednak na pokazaniu odpowiedzialności bohatera, bowiem cierpienie paradoksalnie okazuje się dla Paula drogą do miłości. Kiedy we śnie sam pada ofiarą swego brutalnego alter ego, zaczyna rozumieć innych, ich niezdolność do racjonalności w obliczu traumy. Kiedy zaś jego przeprosiny zostają uznane za niewystarczające, nie wybucha wściekłością, nie sięga po zemstę. Wpada na myśl, by wynalazek powstały dzięki doświadczeniu, które wywróciło jego życie do góry nogami, wykorzystać dla uszczęśliwienia osoby, która przed laty uznała go za dość interesującego, by związać z nim swoje życie i która ostrzegała go przed korzystaniem z niezasłużonego rozgłosu. Spełniając życzenie żony, zjawia się w jej śnie i ratuje ją z pożaru, ubrany w śmieszny, za duży garnitur. Bohater wykorzystuje zatem cierpienie do wyrwania się z bierności. Garnitur symbolizuje wszystkie cechy Paula, dla których inni uważają go za nudnego, cechy, które oczom mądrej kobiety nie były w stanie przesłonić jego zdolności włożenia dłoni w ogień dla ratowania ukochanej osoby. W spenetrowanym śnie wir powietrzny odrywa go od żony i unosi w przestworza, ale widz może mieć nadzieję, że na jawie wszystko już będzie dobrze. Nadzieja dotyczy jednak tylko Paula i jego żony. Inni, którzy obojętność świadka ich cierpienia uznali za naturalną, ponieważ była to ich własna obojętność, którzy nie rozpoznali związku obojętności z przemocą, nie poznają miłości, dopóki nie zaakceptują cierpienia.