Czechosłowacki zielarz oraz uzdrowiciel Jan Mikolášek był człowiekiem wielu tajemnic, a jego dokonania powodowały w latach 30., 40. i 50. XX wieku. mnóstwo pozytywnych i negatywnych emocji. Ludzie różnych klas społecznych szukali u niego remediów na swe fizyczne i mentalne problemy, głęboko wierząc, iż Mikolášek będzie w stanie postawić trafną diagnozę, wpatrując się w kolor i konsystencję przynoszonych mu próbek moczu. Zielarz leczył wszystkich, i biednych, i bogatych, i obywateli Czechosłowacji, zarówno nazistowskich oficjeli, którzy jego ukochany kraj okupowali, jak i komunistycznych dygnitarzy nowej rzeczywistości zrodzonej po II wojnie światowej. Mikolášek stał się przez lata istnym celebrytą, ludowym bohaterem bardziej znanym od polityków i przedstawicieli świata rozrywki, ale w pewnym momencie musiał nastąpić komuś na odcisk. Film opowiada jego słodko-gorzką historię, rozpisaną na kilkadziesiąt lat, ukazując człowieka rozdartego między wykorzystywaniem swych umiejętności do pomagania ludziom a uleganiem żądzom, z którymi walczyć nie potrafił.

Jan Mikolasek, który zyskał w latach 30. reputację wyjątkowego uzdrowiciela, ciesząc się zaufaniem wśród czechosłowackiej społeczności, kontynuował swoją pracę zarówno pod okupacją hitlerowską, jak i pod okiem przedstawicieli komunistycznej władzy. Każdy nowy rząd dążył do wykorzystania sławy zielarza do realizacji własnych celów, w zamian zapewniając mężczyźnie swój patronat. Owa współpraca miała jednak swoją cenę.
"Szarlatan" opowiada historię człowieka o nieprzeciętnym umyśle, który wykorzystał w próbie okiełznania natury. Pomimo iż fabuła filmu rozgrywa się w przeszłości, jej przesłanie jest jak najbardziej aktualne. Niezmiennie źródła remedium na cierpienia nękające ludzkość upatrywane są w naturze. Jednocześnie Holland przypomina od dawna znaną prawdę odnośnie kosztów, jakie ponosi człowiek z tytułu swego talentu oraz rolę, jaką odgrywa ludzka skłonność do wiary w cuda.

Dla zielarza Jana Mikoláška, natura jest remedium na wszelkie ludzkie cierpienie. Jej potężne moce zdolne są uzdrowić ciało, ale w filmie Holland to także przestrzeń prawdziwej wolności dla ducha. Tylko w łączności z nią możemy zrozumieć i zaakceptować to, kim naprawdę jesteśmy. Alchemiczna niemal wiedza o właściwościach ziół, jaką posiadł Mikolášek, i jego zdumiewający dar przenikania do ludzkiego wnętrza sprawiają, że do jego kliniki ciągną tysiące potrzebujących. Ale ten dar ma także swoją ciemną stronę.

Siedem lat po zrealizowaniu serialu Gorejący krzew Agnieszka Holland wróciła do Czech, by nakręcić jeden z najbardziej przewrotnych filmów w karierze. Szarlatan opowiada historię słynnego zielarza Jana Mikoláška (świetny Ivan Trojan), z którego usług korzystali prominentni politycy z Czechosłowacji i całego regionu, także z nazistowskich Niemiec. Choć wśród klientów uzdrowiciela znajdowali się również komunistyczni dygnitarze, krótko po wojnie Mikolášek stał się obiektem systemowych represji. Szarlatan to jednak coś więcej niż – kolejna w dorobku Holland – opowieść o jednostce wrzuconej w bezlitosne tryby historii. Polska reżyserka tworzy na ekranie złożony portret bohatera, u którego chęć pomocy ludziom łączy się z politycznym konformizmem i zgubnym poczuciem pychy. Niejednoznacznego obrazu Mikoláška dopełnia także jego pogmatwane życie uczuciowe. Pojawienie się tego wątku sprawia, że Szarlatan zaskakuje widzów i z rejonów kina politycznego nieoczekiwanie dryfuje w stronę przejmującego melodramatu.