Dla wszystkich bardziej lub mniej wtajemniczonych przedstawiam historię jednego z najbardziej popularnych mutantów ze stajni Marvela:
Życiorys:
James Howlett urodził się w Kanadzie ponad sto lat temu jako syn Johna i Elizabeth Howlett. Prawdopodobnie nie był on rodzonym synem Johna Howletta, lecz owocem romansu jego matki Elizabeth z Loganem, ogrodnikiem posiadłości. Jako chorowite dziecko właściciela ziemskiego, James nie miał lekkiego życia. Przyjęło ono nieoczekiwany zwrot, gdy Logan został wyrzucony z pracy. Wrócił on do swego byłego pracodawcy by odebrać to, co mu się należało. W wyniku tego postrzelił on pana Howletta. Następnie chciał dopaść syna właściciela ziemskiego, lecz wtedy właśnie James po raz pierwszy użył swych pazurów. Logan padł martwy a jego syn Dog został ranny. Te wydarzenia zmusiły wystraszonego chłopca do ucieczki z domu. Pomogła mu w tym zaprzyjaźniona guwernantka Rose, która, by ukryć jego tożsamość, nadała mu imię Logan. Razem zawędrowali do osady górniczej w Albercie. Tam Logan wiódł normalne życie i najwyraźniej wyprał z pamięci wydarzenia, które miały miejsce w posiadłości Howlettów. Mieszkał on wraz z Rose do czasu, gdy ona postanowiła wyjść za mąż za Smittiego, sztygara w kopalni. Choć zasmucony i zazdrosny, nie zamierzał stawać na drodze do szczęścia kobiecie, która go przygarnęła. W tym samym czasie na polecenie pana Howletta, Dog miał odnaleźć Jamesa. Konfrontacja ze swym "bratem" przywróciła Loganowi pamięć o przeszłości. W walce, która się wywiązała Dog padł nieprzytomny. W zamieszaniu spowodowanym bijatyką Rose przypadkowo nadziała się na wysunięte pazury Logana. Przerażony i zrozpaczony James uciekł w las, a słuch o nim zaginął na wiele lat.
Co się działo z Loganem pomiędzy śmiercią Rose a jego udziałem w programie Weapon X pozostaję głęboką tajemnicą. Nawet on sam nie jest już pewien, które wspomnienia są prawdziwe, a które tylko implantem. Jako pewnik można przyjąć, że jakiś czas spędził w Japonii, gdzie został wyszkolony na samuraja, oraz jego udział w wojnie domowej w Hiszpanii (gdzie spotkał Kapitana Amerykę). Jako żołnierz wojsk kanadyjskich brał udział w lądowaniu w Normandii. Pewien okres swojego życia spędził jako agent CIA. Wraz z Sabretoothem, Silver Fox, Maverickiem, Mastodonem i Wraithem przeprowadzał tajne operacje dla rządu USA. Wraz z Creedem i Maverickem cofnęli sowiecki program super-żołnierza (Omega Red) o trzydzieści lat. Właśnie podczas pracy dla CIA wszczepiono mu fałszywe wspomnienia.
Pewnego dnia Logan został porwany przez ludzi z programu Weapon X. Po praniu mózgu miał on stać się zabójcą o kryptonimie Wolverine. W tajnym ośrodku badawczym naukowcy przeprowadzili proces łączenia niezniszczalnego metalu adamantium z jego szkieletem. Logan przeżył jedynie dzięki mutacyjnemu czynnikowi samogojącemu. Sam czynnik także został wykorzystany, na jego bazie stworzono serum mające zapobiec starzeniu się. To serum podano innym członkom programu Weapon X. Cały proces był niezwykle bolesny, a w jego toku James zatracił swe człowieczeństwo. Niemiłym zaskoczeniem dla personelu ośrodka było to, że Logan posiadał pazury, które - na ich nieszczęście - także zostały pokryte adamantium. Dzięki nim James wyzwolił się i w szale wymordował większość tam obecnych ludzi.
Jakiś czas Logan spędził w lesie żyjąc niczym zwierzę. Tam odnaleźli go przypadkowo James i Heather Hudson. Zaopiekowali się nim i pomogli mu powrócić w szeregi ludzkości. Choć w pełni kontrolował swe odruchy, to czasem zdarzało mu się wpadać w szał. Przez jakiś czas pracował dla kanadyjskiego rządu (jak James Hudson) i stał się liderem pierwszego Alpha Flight, zespołu kanadyjskich super-bohaterów.
Gdy profesor Charles Xavier złożył mu propozycję dołączenia do jego X-Men, Logan bez wahania się zgodził. Początkowo jego zachowania i zwierzęce odruchy przeszkadzały niektórym członkom grupy. Jego zainteresowanie Jean Grey stwarzało niebezpieczne napięcie pomiędzy nim a Cyclopsem. Z biegiem czasu Logan pozbył się większości swej zwierzęcej natury i zespół zaakceptował go. Wolverine stał się wkrótce jednym z filarów X-Men.
Gdy studenci Xaviera przebywali w Japonii, Logan poznał i zakochał się w Mariko Yashidzie. Kilka miesięcy po wyjeździe wrócił, by odwiedzić swą ukochaną, lecz niestety zastał ją już zamężną. Ojciec Mariko, Shingen, członek yakuzy wydał ją za innego, pomniejszego gangstera. Logan chcąc ratować ukochaną z rąk maltretującego ją męża wyzwał Shingena na pojedynek. Podczas walki Wolverine dał się wprowadzić w morderczy szał i to przesądziło o jego przegranej, ponieważ uznano go za bestię, a nie człowieka. Shingen wynajął skrytobójcę Yukio, by zabiła odartego z honoru gaijina. Ona nie wykonała zadania, ponieważ zakochała się w swoim celu. Z jej pomocą Logan zabił męża Mariko i ponownie wyzwał Shingena. Tym razem Logan zachował zimną krew i pokonał gangstera. Niedługo po tych wydarzeniach Wolverine oświadczył się Mariko. Niestety wtedy akurat wpadła ona pod wpływ Masterminda, który zmusił ją do zerwania zaręczyn. Gdy została wyzwolona spod kontroli, nadal nie mogła poślubić Logana, gdyż musiała spłacić długi swego ojca wobec yakuzy. Wolverine opuścił Japonię by dołączyć do X-Men, choć wkrótce wrócił do kraju kwitnącej wiśni, gdy Tokio zaatakował smok. Wtedy to uratował on z walącego się budynku matkę i dziecko. Kobieta była ciężko ranna i poprosiła swego wybawcę, by ten zajął się jej córeczką Akiko. Logan zgodził się. Nie mógł jednak sam jej wychowywać więc oddał ją pod opiekę Mariko.
Po wyzwoleniu Kitty Pryde spod kontroli Oguna Logan wrócił do USA by wraz z X-Men stanąć w obronie Morlocków podczas "Masakry Mutantów". W tym okresie opuścił grupę na jakiś czas, lecz powrócił na prośbę Storm. Przewodził on X-Men podczas "Upadku Mutantów" w walce z Freedom Force oraz Adversary'm. Wraz z resztą przyjaciół poświecił swe życie by powstrzymać Adversary'ego.
Po wskrzeszeniu jakiego dokonała Roma wraz z resztą studentów Xaviera udał się do Australii. Tam czasem korzystał ze zdolności Gateway'a i gdy chciał odpocząć, podróżował do Madripoor. Pewnego razu gdy wrócił zastał bazę opanowaną przez Reaversów. Wolverine został pojmany i ukrzyżowany przez cybernetycznych renegatów. W ucieczce pomogła mu Jubilee, nastolatka, która kilka tygodni wcześniej prześliznęła się przez portal Gateway'a za X-Mankami wracającymi z zakupów. Razem udało im się dotrzeć do Madripooru. Te wydarzenia połączyły Logana i Jubilation głęboką więzią.
W Madripoor ta dwójka spotkała Psylocke. Umysł Betsy był w azjatyckim ciele. Po uwolnieniu jej z rąk Mandarina, już w trójkę, polecieli do Genoshy by uratować X-Men i New Mutants pojmanych przez Egzekutorów. Ta sztuka niestety się nie udała i trójka mutantów także została pojmana, po czym postawiona przed sądem. Ostatecznie dzięki współpracy mutanci wyzwolili się, a reżim uciskający "odmieńców" genetycznych w Genoshy został obalony. Wolverine dołączył do przyjaciół z zespołu i wziął udział w zwycięskiej walce z Shadow Kingiem na Wyspie Muir. Po połączeniu X-Men i X-Factor, stał się członkiem niebieskiej formacji.
Niedługo po zniszczeniu Asteroidy M, Logan został porwany przez Omegę Red do Berlina. Tam był torturowany i poddany przez bliźniaków Fenris oraz Matsuo Tsurayabę sondowaniu pamięci. Niezwykle bolesny proces miał na celu przywołanie wspomnień z przed ponad trzydziestu lat, kiedy Wolverine, Creed i Maverick wykradli karbonowy syntezator, urządzenie potrzebne do przedłużenia życia Arkady'emu (Omega Red). Ostatecznie dzięki współpracy X-Men i Mavericka Logan został uwolniony, a c-syntezator Wolverine oddał Maverickowi.
Jako student Xaviera, Logan nadal szukał informacji o swojej przeszłości. Udało mu się odnaleźć tajny ośrodek, w którym on i reszta jego znajomych agentów zostali poddani praniu mózgu. Jednakże to odkrycie utwierdziło go w przekonaniu, że większość wspomnień, które pamięta to jedynie implanty. W tym czasie nastąpiły jedne z najboleśniejszych chwil w życiu Logana. Jego ukochana, Mariko Yashida została otruta przez zabójcę z organizacji Hand i musiał on własnoręcznie ukrócić cierpienia kobiety.
Później podczas walki z Psi-Borgiem członkowie programu Weapon X (w tym Logan) poznali niewielką część własnych, nie wszczepionych wspomnień. Okazało się, że w przeszłości, Psi-Borg także poddał ich praniu mózgu.
Przełomowym wydarzeniem dla Wolverine'a był atak X-Men na Avalon. Profesor poprowadził grupę swych uczniów na orbitalną siedzibę Magnusa. Podczas walki Logan poważnie ranił mistrza magnetyzmu, a ten oddał mu z nawiązką wyrywając adamantium z jego ciała. Wtedy Xavier niesiony gniewem wyłączył umysł Magneto. Rozległe obrażenia spowodowane tak nagłym wyrwaniem adamantium, tak dawno zespolonego z jego kośćmi, były zbyt poważne nawet dla jego czynnika samogojącego. Umierającego Logana z progu zaświatów zawróciła (niedawno zmarła) Illiana Rasputin, w samą porę by mógł uratować Jean, która wypadła z Blackbirda.
Dwa tygodnie później X-Men i samego Wolverine'a poraziła wieść, że jego pazury to nie wszczepy programu Weapon X, lecz jego naturalna mutacja. Bez adamantium w jego ciele, bez czynnika samogojącego, Logan nie czuł się godny miana bycia X-Manem i opuścił posiadłość Xaviera by wyleczyć ciało i umysł. Powrócił dwukrotnie, by pilnować Sabretootha podczas ślubu Jean i Scotta oraz gdy X-Men wyruszyli do Izraela by walczyć z szalonym synem Xaviera, Legionem. Wtedy Wolverine dał się przekonać Creedowi, że Victor przy pierwszej lepszej okazji pozabija jego przyjaciół. Logan w gniewie przeszył jego głowę jednym że swoich pazurów co spowodowało, że u Creeda nastąpił regres do mentalności dziecka. Teraz Logan przekonał się, że bez adamantium w jego ciele, mutacja postępuje i staje on się bardziej zwierzęcy. Mężczyzna wyprowadził się z posiadłości, gdyż czuł, że traci nad sobą kontrolę i nie chciał przez to nikogo skrzywdzić.
Jakiś czas później Tyler Dayspring, jako sługa Apocalypse'a pod pseudonimem Genesis, chciał ponownie zespolić adamantium ze szkieletem Wolverine'a. Po praniu mózgu, jako Śmierć, miał on się stać nowym członkiem Jeźdźców Apokalipsy. Próby odbicia przyjaciela podjął się Cannoball, lecz nie powiodła się ona. Logan widząc Sama w opałach świadomie użył swego czynnika samogojącego do odrzucenia adamantium. Te działania uwolniły go przy okazji zabijając kilku z Dark Riders. Po zakończonej walce Logan znalazł się sam na pustyni. Dzikiego i nie potrafiącego mówić przyjaciela odnaleźli X-Men. Wolverine odzyskał zmysły i kontrolę nad sobą akurat na czas, gdy światem mutantów wstrząsnął terror Onslaughta.
Po "Operation: Zero Tolerance" Logan powrócił do posiadłości Xaviera. Gdy odeszli Jean i Scott, zajmował się prowadzeniem szkoły, aż do powrotu Charlesa. Ponowne pojawienie się Magneto na arenie międzynarodowej doprowadziło Wolverine'a do furii. Choć nie chciał się do tego przyznać, wspomnienia bólu jakiego doświadczył z ręki Magnusa wyzwalały w nim głęboko ukrywaną agresję. Po tym jak Magneto dostał we władanie wyspę Genoshy, Logan był gotów posunąć się nawet do próby zamachu na jego życie. Odwiodło go od tego i nieco uspokoiło, połączenie umysłów z profesorem Xavierem, które dokonało się gdy walczyli z Juggernautem w innym wymiarze.
Po powrocie ze świata Skrulli profesor zaczął się dziwnie zachowywać. Jego decyzja o rozwiązaniu X-Men poraziła wszystkich. Logan po odrzuceniu przez Charlie'go oferty pozostania z nim, ruszył z resztą przyjaciół by pomóc Mannites, którzy byli ścigani przez Jeźdźca Apokalipsy - Śmierć. X-Men byli w szoku, gdy Śmierć szybko pokonał i zabił Wolverine'a. W osłupienie wprawiła ich wieść, że zabity X-Man był podszywającym się pod Logana Skrullem. Na dodatek 'Skrullverine' zginął z ręki... samego Wolverine'a, który został poddany praniu mózgu przez Apocalypse'a.
Jak się wkrótce okazało, gdy X-Men wracali z misji w świecie Skrulli ich statek został trafiony promieniem, który pozbawił wszystkich na pokładzie przytomności. Wtedy nastąpiła podmiana w wyniku której prawdziwy Logan został oddany w ręce Apocalypse'a. En Sabah Nur zaaranżował jego pojedynek z "usprawnionym" Sabretoothem (jego pazury pokryto adamantium). Zwycięzca miał się stać nowym Jeźdźcem. Logan, nie mógł pozwolić by Creed, urodzony morderca, stał się sługą Apocalypse'a. Udowadniając, że "jest najlepszy w tym co robi" miał nadzieję, że będzie w stanie uwolnić się spod władzy Externala. W "nagrodę" za wygraną, adamantium z ciała Sabretootha zostało przeszczepione Loganowi. Apocalypse po sprawdzeniu swojego nowego Jeźdźcy w krwawej walce z Hulkiem, rzucił go przeciwko X-Men. Dzięki wspólnym wysiłkom Jubilee, Archangela, Shadowcat, Nightcrawlera i korzystającej z Cerebro Psylocke Loganowi podczas dramatycznej walki w kanałach Morlocków została przywrócona tożsamość.
Po dezaktywacji satelity High Evolutionary'ego Logan powrócił do X-Men i na prośbę Storm stał się łącznikiem pomiędzy jej grupą, która wyruszyła na poszukiwania dzienników Destiny a resztą X-Men. W tym czasie Wolverine wyjechał do Madripoor by dopełnić swojego rozwodu z Viper. Po powrocie musiał udać się do Kanady by tam stoczyć wraz z Alpha Flight bój z Mauvaisem. Dzięki pomocy Nordyckich Bogów Mauvisa udało się wyrzucić do innego wymiaru. Zdążył on jednak przesłać Loganowi wizje okropnych rzeczy, które mają nastąpić. Na nadejście tych wydarzeń nie trzeba było długo czekać. Program Weapon X został reaktywowany i Logan oraz jego najbliżsi stali się obiektami ataków. Za tym wszystkim stał Sabretooth, który wynajął Omegę Red i Lady Deathstrike. Nieomal zabili oni małżeństwo Hudsonów (uratowali się z płonącego samolotu), złamali kręgosłup Yukio, Kurt Wagner prawie utonął, a mała Amiko została porwana. Na dodatek, Logan został pozbawiony mocy przez Creeda, który użył broni zasilanej przez Leecha. W Las Vegas, w bazie Weapon X rozegrał się finał "gierki" Sabretootha. Logan zwabiony do ośrodka pokonał Creeda, lecz podczas walki został postrzelony i wydawałoby się, że zginął. Jak się później okazało, Wolverine'a uratował jego czynnik samogojący, który nie mógł wybrać lepszego momentu by ponownie zacząć działać.
Wkrótce nadarzyła się okazja, aby uderzyć w Weapon X. Dzięki pomocy Fantomex Logan dowiedział się, że Program Weapon X był wchodził w skład Programu Weapon Plus, mającego na celu stworzenie armii super-żołnierzy mających bronić ludzkości przed mutantami. Logan był dziesiątym wcieleniem progamu (X), a Fantomex trzynastym (XIII). Gdy włamali się wraz z Cyclopsem na stację orbitalną Programu Wolverine wreszcie poznał sekrety własnej przeszłości. Fantomex i Scott ewakuowali się, lecz Loganowi drogę ucieczki odciął Weapon XV. Rosomak pokonał przeciwnika, lecz pozostał na pokładzie ciężko uszkodzonej stacji. Jean wyczuła, że Logan ma kłopoty i przyleciała po niego promem, wtedy okazało się, że orbitalna budowla Weapon Plus została zbudowana na resztkach Asteroidy M. Wysłanie resztek stacji w kierunku Słońca rozpoczęło nowy plan Magneto władzy nad światem. Pierwszym jego etapem było pozbycie się jak największej liczby X-Men. Gdy na stacji zaczęło brakować powietrza Logan skrócił cierpienia Jean. Śmierć wywołała jej transformację w Phoenix, co ocaliło ich oboje. Jean przetransportowała siebie i Logana na Ziemię, aby wspomóc resztę X-Men walczących z Magneto. Gdy szala zwycięstwa przechyliła się na stronę studentów Xaviera Magnus uśmiercił Phoenix potężnym impulsem elektromagnetycznym. Wolverine wpadł w szał i jednym cięciem obciął Magneto głowę Magneto [Jak się nieco później okazało, ktoś podszył się pod Mistrza Magnetyzmu. Tak, wiem, to głupie. Za taki rozwój wypadków możemy podziękować Chrisowi Claremontowi - dop. impostor Idanow]. Po tych wydarzeniach profesor Xavier wyjechał do Genoshy, aby pochować tam Magnusa. Logan towarzyszył mu, lecz opuścił wyspę, gdy pokłócił się z Charlesem o to, czy powinno się uczcić pamięć.
Bios ten pochodzi za strony:http://www.x-men.pl/ind ex.php?dir=bios&file=wolverine
ktoś mówił ze brzylijskie telenowele są skomplikowane? :p
z tej całej historii wystarczyłby mi romans Wolverina z Jean ;)
Najlepszy tekst:
W ucieczce pomogła mu Jubilee, nastolatka, która kilka tygodni wcześniej prześliznęła się przez portal Gateway'a za X-Mankami wracającymi z zakupów.
Smialem sie w glos :D!
No cóż...ja tylko dałem "kopiuj-wklej" hehehe....a niektóre fakty dotyczące historii wielu postaci komiksowych są dośc zabawne.
Bylo - nie bylo, to tez ludzie :), wiec spia, jedza, wydalaja i kupuja, tylko ze komiks np. o Rogue i Storm robiacych zakupy w Tesco moglby sie nie sprzedac :P.
Co prawda łatwiej dać linka do strony z biosem, ale idąc dalej:
Wkrótce Wolverine'em zainteresowała się HYDRA. Porwano go i poddano praniu mózgu zamieniając w maszynę do zabijania. Po ataku na Instytut Xaviera w pojmało go S.H.I.E.L.D. i został zdeprogramowany. Po tych wydarzeniach Logan stronił od towarzystwa, ale podczas misji w Savage Land gdy śledził Saurona spotkał Avengers i przyjął propozycję przystąpienia do nich.
Podczas wydarzeń House of M Wolverine był pierwszym z bohaterów, który odzyskał wspomnienia. W gruncie rzeczy odzyskał wszystkie wspomnienia, nawet te wielokrotnie wymazywane przez podczas projektu Weapon X. Logan zaprowadził Laylę Miller do Emmy Frost, która następnie przywróciła wspomnienia reszcie bohaterów, którzy wspólnymi siłami zaatakowali Genoshę.
Po M-Day Logan zaczął wykorzystywać swą odzyskaną pamięć. Wyjechał do Japonii, gdzie z Silver Samuraia wytłukł informacje, że w ucieczce z Weapon X pomógł mu Bucky, partner Kapitana Ameryki z czasów II Wojny światowej. Logan odnalazł go i dowiedział się, że pod kontrolą Rosjan Bucky, jako Winter Soldier, dokonał wielu okropnych rzeczy, między innymi zabił w Japonii żonę Logana. Wolverine poznał ją po wojnie, kiedy szkolił się u Oguna. Gdy Bucky zabił Itsu i jej nienarodzone dziecko Logan uważał, że zrobili to ludzie z wioski, więc pozyskał demoniczny miecz Muramasa i poprzysiągł zemstę.
Podczas Civil War Wolverine jako mutant nie brał bezpośredniego udziału w walce pomiędzy bohaterami, postanowił natomiast odszukać odpowiedzialnego za tragedię w Stamford. Loganowi po długim pościgu udało się wytropić Nitro, lecz w pojmaniu go przeszkodził mu Namor, który jako pierwszy rościł sobie prawo do zbiega. Logan nie miał szans w bezpośredniej walce i gdy odzyskał przytomność poprosił Iron Mana o jeden z jego pancerzy, gdyż musiał wybrać się do Atlantydy. Już na miejscu Logan doszedł do porozumienia z Namorem i dowiedział się, że moce Nitro zostały wzmocnione przez narkotyk dostarczony mu przez Waltera Decluna, prezesa firmy Damage Conrol zajmującej się naprawianiem szkód powstałych podczas walk superosobników. Wolverine infiltrował siedzibę korporacji i nie pozwolił żeby nawet S.H.I.E.L.D. powstrzymało go przed zabiciem zarabiającego na ludzkiej tragedii Delcuna.
źródło: http://x-men.marvelcomics.pl/index.php?cmd=showBios&bio=51
Dzięki za umieszczenie tej biografii, chodz pominięte zostały niektóre wątki (np. jak uratował żydowskie dziecko z obozu zagłady, które pózniej okazało się być Max'em Eisenhardt'em :) Ale mówiąc szczerze to do worka zwanego biografią Wolverin'a można wrzócić wszystko, co często było wykorzystywane przez autorów filmów animowanych czy komiksów. Pamiętam jedną scenę w "X-Menach" na Fox Kids jak Wolverine wraz z Kapitanem Ameryką wkładaja na ręce sztuczne szpony, hje hje hje....
W początkowych założeniach Wolverine miał mieć rękawice ze szponami, co zresztą widać w jego pierwszym pojawieniu się w Hulku, poza tym Wolvi walczył w WWII z Cap. Ameryką ramię w ramię.
X-23 jest klonem wyhodowanym z DNA Wolverine'a, poddanego inżynierii genetycznej. poprawione genetycznie atrybuty fizyczne, wyostrzone zmysły, czynnik regeneracyjny, podwójne pazury wysuwane z rąk i pojedyncze w stopach; kości i pazury pokryte adamantium.
Miała prawdopodobnie za zadanie zlikwidować oryginał Hre hre....
Tyle to wyczytałam na tej stronie, co podajecie link, hehe ;);)
Ale oni walczyli ze sobą, czy nie? Bo już nie wiem...
Chyba nie, bo "nagle" pojawiła się w Uncany X-men.
Poszukam i dam Ci odpowiedz jutro czy walczyła....
Poszperałem i mam. W Agent X (6 częściowy komiks), Laura zostaje aresztowana przez Kap. Amerykę i przesłuchiwana a jako jej obrońca Matt Murdock :D. Opowiedziana zostaje jej historia jak to trenowano ją w programie Weapon X i jak później uciekła (Super pokazana jej walka na tle hologramu z Wolvim z Weapon X, walka z wilkami i niedźwiedziem Blooooood) następnie jak została szantażowana do wytropienia swojego oryginału i walka. Sama walka no cóż - znacie Wolverine i wyobrazić sobie umiecie... Wynik - REMIS, oboje sobie przyłożyli do skroni pięści i zaczęli rozmawiać.... już myślałem że Logan wysunie pazurki a tu łubudu Ameryka wylądował i zaaresztował X-23
To tyle ja posiadam jedynie tą historię gdzie X-23 spotyka Logana, może ktoś ma inną?