45 kilometrów na południowy zachód od Warszawy leży Żyrardów. To tu znajduje się Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego, dokąd udała się ekipa telewizyjna. Oko kamery koncentruje się na uczniach tejże szkoły, a konkretnie maturalnej klasy 3c, rejestruje normalne zajęcia lekcyjne, a także prowadzoną przez uczniów działalność pozaszkolną, a przede wszystkim emocje, jakie im towarzyszą przed tym bodaj najważniejszym etapem w ich życiu. Sami bohaterowie filmu mówią o zbliżającej się wielkimi krokami maturze, gorączkowych przygotowaniach i wielkim strachu przed egzaminami. Pomyślnie zdany egzamin dojrzałości to nie tylko krok do dorosłości, ale przede wszystkim możliwość podjęcia dalszej nauki na studiach, wyboru właściwego zawodu. Młodzi ludzi snują plany na przyszłość, rozmawiają o pracy, karierze i możliwościach lepszego startu we współczesnej, wolnej Polsce. Mówią też o poszukiwaniu swojej drogi w życiu i największych wartościach. Kamera towarzyszy także uczniom klasy 3c podczas szkolnej Wigilii, a następnie na studniówce, gdzie przez ten jeden wieczór można myśleć wyłącznie o szampańskiej zabawie. Potem trzeba jeszcze zrobić grupowe pamiątkowe zdjęcie i pozostaje już tylko wkuwanie do egzaminów. Z maturą w kieszeni dopiero zaczną swoje prawdziwe dorosłe życie.

Pani Maria pochodzi z małej wsi na Zamojszczyźnie. W 1976 roku rozpoczyna studia z technologii żywienia w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Wtedy też przyjmuje propozycję dokumentalisty Kazimierza Karabasza, by towarzyszył jej przez pierwszy rok studiów z kamerą i mikrofonem. Mija 25 lat. Bohaterka filmu sprzed lat dorosła, została nauczycielką, założyła rodzinę, urodził dwójkę dzieci. Czy udało jej się spełnić swoje marzenia? Jak przez ten czas zmieniła się rzeczywistość wokół niej?

Marcel Łoziński odwiedza główną bohaterkę reportażu sprzed dwudziestu trzech lat.

Sonda uliczna dowodzi, że pamięć o Nowej Hucie zatarła się w świadomości Polaków. Dokumentalista z ekipą zdecydował się odszukać bohaterów tamtych wydarzeń 1949-1954, od początku prac do wytopu pierwszej surówki z pierwszego pieca. Sięgają najpierw do archiwalnych nagrań, m.in. dokumentu Andrzeja Munka "Kierunek, Nowa Huta!", Polskiej Kroniki Filmowej, potem do materiałów roboczych, pozbawionych komentarza i muzyki. Z rozmowy z kierownikiem warsztatów wynika, że budowniczy skuszeni dobrymi warunkami życia i pracy czuli się oszukani. Gospodyni hotelu i personalna wspominają, że pierwsi mieszkańcy byli bardzo prostymi ludźmi, który nie znali udogodnień sanitarnych. Uczyli się i zawodu, i kultury życia w mieście. Z kronik filmowych z lat 50. reżyser wybrał dwóch chłopców pracujących przy odlewni stali i skonfrontował ich po kilkudziesięciu latach z nagraniami z młodości. Wspomnienia ciężkiej pracy, ciekawości zawodu łączą się z pamięcią o wspólnych zabawach i szacunku, jakim cieszyli się nowohutnicy wśród krakowian. Reżyser rejestruje też spotkanie po latach junaków ze Służby Polsce, pracujących przy budowie Nowej Huty. Ze wzruszeniem oglądają zdjęcia, nie narzekają na zakwaterowanie w namiotach, doceniają naukę pisania i czytania, stojące do dziś budynki napawają ich dumą. Pełnometrażowy dokument Kazimierza Karabasza, klasyka polskiej szkoły dokumentu. Reżyser komentuje swoje decyzje jako twórcy filmu i odsłania warsztat dokumentalisty. Zestawia oficjalne nagrania z epoki, których bohaterowie nie mieli wówczas prawa głosu i oddaje im ten głos po latach. Uczestnicy tamtych wydarzeń dostrzegają rozdźwięk między wyidealizowanym obrazem a rzeczywistością, dużo bardziej wymagającą i skomplikowaną. Problemy z zaopatrzeniem, niechęć ze strony okolicznych rolników, podporządkowanie życia prywatnego pracy. Nie wszystkie obietnice się spełniły, zdaniem jednego z bohaterów w 50%. Wraz z "Pamięcią" Karabasz wyreżyserował pełnometrażowy film fabularny "Cień już niedaleko" (1984), którego bohaterem jest emerytowany budowniczy Nowej Huty.

Dokument przedstawia tańczące w różnym wieku kobiety, od małego dziecka po najstarszą z nich - nauczycielkę baletu.

Jednym z najważniejszych osiągnięć mistrza polskiego dokumentu, Kazimierza Karabasza, było utorowanie drogi dokumentalistom do tworzenia pogłębionych psychologicznie portretów jednostkowych. Za pierwszy taki film uważa się "Rok Franka W." (1967). Bohatera tego dokumentu Karabasz poprosił o pisanie dziennika, który stanowił kanwę narracji zza kadru, oraz o robienie zdjęć. Te dwa typy materiałów autorstwa bohatera pozwoliły się do niego zbliżyć i zobaczyć świat jego oczyma. Podobny zabieg zastosował Karabasz realizując dziesięć lat później "Lato w Żabnie". Maria fotografuje najbliższych i sąsiadów. Mama dziewczyny młóci, zbiera siano, karmi kaczki. Ojciec klepie kosę, kosi łąki. Oboje ciężko pracują podczas wykopków. Aparat odsłania biedę i trud codziennego życia w maleńkim Żabnie. Ale Maria zarejestrowała również momenty radości, gdy mieszkańcy obchodzą dożynki, gdy wraz ze szkolnymi przyjaciółkami świętuje urodziny jednej z nich, wesele koleżanki, chrzciny bratanka. Zdjęcia Marii układają się w rodzajowy obraz wiejskiego życia, zapisany z wrażliwością osoby, która w nim uczestniczy i zna obowiązujące portretowaną społeczność reguły. Narracja bohaterki sprawia, że opowieść ta staje się czymś więcej niż tylko dokumentacją dnia codziennego - jej tematem jest bowiem tożsamość i problem zakorzenienia. Ze zdjęć i słów powstał portret dziewczyny w istotnym momencie jej przemiany, gdy nie jest jeszcze warszawianką, ale już nie jest żabnianką, gdy bliskie jej jest życie na wsi, ale właśnie rozpoczyna funkcjonować w mieście.

Romek Januchta to teatralny krawiec, który popada w konflikt ze starszym kolegą.

Urszula Flis sama zajmuje się gospodarką. Mimo ciężkiej pracy namiętnie czyta książki.

Szczepan Brzeziński, jeden z budowniczych, wspomina powstanie Nowej Huty.

Pastor Wittembach, badacz dawnych tekstów, trafia na Litwę, gdzie w pałacu hrabiego Szemiota odkrywa mroczne rodzinne tajemnice.

Dokument ukazuje dzień zajęć w szkole oraz zadania jakie stają przed młodą nauczycielką na wsi.

Liryczna opowieść o ulicy Twardej w Warszawie, w której słyszymy dziecięce wypowiedzi jej małych mieszkańców. "Ta ulica jest taka staroświecka, bo tam są stare domy, takie stare sklepiki, w ogóle tak wygląda, jakby było stare wszystko". Dziecięce głosy zza kadru opowiadają o lokalnej społeczności żyjącej pośród małych sklepików i zakładów rzemieślniczych. Tu wszyscy dobrze się znają i każdy może liczyć na sąsiedzką pomoc. Dzieci dobrze wiedzą, że znajomy listonosz lubi z każdym pogadać "i tak jeszcze powoli i się jąka w dodatku". Kamera Antoniego Staśkiewicza obserwuje i notuje sceny z życia tego unikalnego rezerwatu starej Warszawy, gdzie pośród wiekowych aut, reperowanych przez miejscowych fachowców, kopców węgla, sklepowych witryn i zakładowych szyldów (jakże zagadkowo brzmi dziś napis "Oczka na poczekaniu"), toczy się wolnym rytmem egzystencja ludzi, jak mówią dzieci, niezamożnych, nieeleganckich, takich co nie zatrudniają gosposi, nie posiadają samochodów i nie wyprawiają uczt, "tylko do pracy ciągle chodzą". Danuta Halladin pokazała świat odchodzący w przeszłość, ustępujący smukłym i wyniosłym wieżowcom wznoszonym w miejsce wyburzanych czynszówek. Nie jest to jednak spojrzenie kronikarza odnotowującego lapidarnie pewne fakty z marginesu życia stolicy. Oglądając film czujemy nastrój tamtego miejsca i czasu. Dziecięcy komentarz wzbogacił obraz o osobisty ton, jak z domowego filmu wideo o własnym podwórku.

Dokument Kazimierza Karabasza przedstawia codzienną, żmudną pracę najmłodszych adeptów szkoły muzycznej. Oglądamy zajęcia z rytmiki, przepisywania nut, baletu, śpiewu oraz (nieśmiałej jeszcze) gry na instrumentach. Kamera uważnie rejestruje skupienie i poświęcenie dzieci, a jedynym komentarzem są dobiegające zza kadru niekończące się polecenia nauczycieli: "wolniej, dokładniej, wyżej rączki…".