Matthew Barney urodził w 1967 roku w San Francisco. W 1989 roku skończył studia na wydziale sztuki Yale University w New Haven (Connecticut, USA). Następnie przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie nadal mieszka i pracuje.
Jest jedną z najbardziej enigmatycznych postaci sztuki amerykańskiej. Choć jest gwiazdą międzynarodowej sceny artystycznej, nie mieści się w żadnym z obowiązujących trendów i tendencji - Barney idzie własną drogą, a jest to droga nieokiełznanej, ekstremalnej wyobraźni. Nazywa się go jednoosobowym odrodzeniem baroku. Sztuka Barneya jest ekstrawagancka, dekadencka i niepokojąca. Ma w sobie coś z klimatu epok schyłkowych: późnego baroku czy symbolizmu końca XIX wieku. Ale wizjonerstwo artysty zaprawione jest nowoczesną ostrością widzenia. Jego rzeźby, instalacje, przedmioty niewiadomego przeznaczenia, fotografie i filmy kreują mroczny, groteskowy świat hybryd, perwersyjnej seksualności i obsesji autora. Barney wyłamuje się z ironicznego tonu obowiązującego w sztuce współczesnej. Tworzy prywatną mitologię, pełną niejasnych symboli, wizji i intuicji.
W 1991 roku jego pierwszą muzealną wystawę indywidualną zorganizowało Museum of Modern Art w San Francisco.