Po śmierci Tyberiusza władzę w Rzymie obejmuje okrutny Kaligula. Rozpoczyna się okres tyranii wobec zwykłych mieszkańców, jak i ludzi z otoczenia cesarza.

Młoda Litwinka, Katrin, bierze ślub z włoskim żołnierzem i podąża za nim na jego rodzinna wyspę.

Chłopiec stara się przeżyć w powojennych Niemczech. Szansą na polepszenie sytuacji jest spotkanie z byłym nauczycielem.

Film ten to zbiór nowel, zagranych głównie przez niezawodowych aktorów, w naturalnych plenerach. Każdy z sześciu epizodów został nakręcony w innym miejscu Włoch - od Sycylii po Nizinę Padańską. Akcja rozgrywa się na krótko przed lub po wkroczeniu aliantów, ukazuje stopniowe wyzwalanie Włoch. Z migawkowych obrazów powstał opis tragicznej i absurdalnej sytuacji narodu włoskiego pod koniec wojny. Tytułowa "paisa" - zawołanie, jakim zwracali się do Włochów żołnierze amerykańscy, oznacza w południowym dialekcie tego kraju wieśniaka - paesano.