Stanisław Lem

Urodził się w 1921 we Lwowie, od 1946 mieszka w Krakowie. Będąc klasykiem scence-fiction, Lem nie należy do autorów typowych dla gatunku, choćby dlatego, że wybrał go trochę z musu w latach 40., gdy polityczny ucisk stalinizmu nie pozwalał mu wypowiadać się otwarcie w powieściach współczesnych. Z wykształcenia lekarz i teoretyk nauki, obeznany też świetnie z teorią ewolucji, matematyką, cybernetyką, astronomią, fizyką, a także literaturoznawstwem i wielu innymi naukami, Lem stał się uniwersalnym "poszukiwaczem mądrości", filozofem i badaczem dróg, jakie wykreśla przed ludzkością rozwój nauki i technologii.

Zaczynał jako pisarz od powieści współczesnej (Szpital Przemienienia) i już w niej znajdziemy najważniejsze jego tematy: kwestię natury ludzkiego myślenia i ludzkiej tożsamości oraz etycznych problemów stojących przed nauką. Potem napisał kilkadziesiąt tomów powieści, opowiadań i dramatów scence-fiction. W swoich historiach o eksploracji kosmosu zadawał Lem pytania o rolę konieczności i przypadku w fizyce, biologii i ludzkiej kulturze, o przyszłe drogi rozwoju technologii i ich konsekwencje dla człowieka, o istnienie i naturę Boga i transcendencji, o możliwości komunikowania się z Obcymi z kosmosu, podejmował zasadnicze problemy biologii, etyki, polityki, analizował paradoksy związane z ulepszaniem społeczeństw, przekraczaniem coraz to nowych granic technologicznej sprawności - i wiele jeszcze innych spraw. Fabuły jego powieści i opowiadań były czasem poważne, często jednak groteskowo śmieszne, wykorzystujące stylizację i grę literackimi konwencjami a zawsze niezwykle atrakcyjne literacko i trzymające w napięciu, zawsze też bogate w filozoficzne podteksty. Opowieści Lema to bowiem zawsze historie jednostek (ludzi czy baśniowych robotów), nasycone emocją rodzącą się wszędzie tam, gdzie dotyka się prawdziwej Obcości i poznaje granice swej natury.

Dzieła Lema weszły do kanonu najsłynniejszych utworów science fiction XX wieku. Znacznie mniej - poza Polską i Niemcami - znane są w świecie eseje Lema, a w nich przecie znajduje odbicie filozoficzny system idei tego niezwykłego pisarza, fascynująca rozległość jego horyzontów i umiejętność trafnego przewidywania, w jakim kierunku posuwać się będzie rozwój nauki i technologii. Lem, choć zrezygnował w ostatnich latach z fantastycznych fabuł, pozostaje twórcą nadzwyczaj płodnym, a kolejne tomy jego esejów i felietonów znajdują stale entuzjastycznych czytelników.

Stanisław Lem urodził się w 1921 r. we Lwowie. Debiutował w 1946 r. nowelą "Człowiek z Marsa". Pięć lat później ukazała się jego pierwsza powieść fantastyczno-naukowa "Astronauci". Kolejne dzieła Lema: "Powrót z gwiazd", "Solaris", "Opowieści o pilocie Pirxie", "Dzienniki Gwiazdowe", "Cyberiada", weszły do kanonu najsłynniejszych dzieł science-fiction XX wieku. W ostatnich latach życia był felietonistą "Tygodnika Powszechnego". Łączny nakład jego książek, tłumaczonych na 41 języków, przekroczył 27 milionów egzemplarzy.

Był synem Sabiny Woller i Samuela Lema, z zawodu laryngologa (a wcześniej medyka armii Austro-Węgier). Jego rodzice byli niepraktykującymi Żydami, on sam zostal wychowany w wierze katolickiej, natomiast jako człowiek dorosły uważał siebie za ateistę, twierdził bowiem:
"Ateistą jestem z powodów moralnych. Uważam, że twórcę rozpoznajemy poprzez jego dzieło. W moim odczuciu świat jest skonstruowany tak fatalnie, że wolę wierzyć, iż nikt go nie stworzył!".
Ze względu na burżuazyjne pochodzenie nie mógł studiować na Politechnice i tylko dzięki koneksjom ojca w 1940 roku przyjęto go na medycynę na Uniwersytecie Lwowskim. Drugą wojnę światową przetrwał dzięki fałszywym papierom oraz pracy jako mechanik samochodowy i spawacz. Po wojnie wraz z rodziną został przesiedlony do Krakowa - tam, ponownie pod naciskiem ojca, podjął studia medyczne, tym razem na Uniwersytecie Jagiellońskim. Umyślnie oblał egzaminy, żeby nie zostać lekarzem wojskowym. Jako poeta i pisarz zadebiutował w 1946 roku. W swoich książkach poruszał wiele filozoficznych tematów, podnosząc tym samym rangę gatunku s-f; zajmował go rozwój technologiczny, natura istoty rozumnej, niemożność komunikacji, ograniczenia człowieka i jego miejsce we wszechświecie.