Bardzo dobry film. „Ostatnie dni na pustyni” mają chyba (przynajmniej ja to tak odebrałem i zrozumiałem) dwa oblicza.

Z jednej strony urzekł mnie klimat głębokiej ciszy, spokoju i łagodności w ukazaniu pustyni. Pustynia ukazana została jako miejsce życia, wzrostu, głębokich przemyśleń i podejmowania decyzji. Jest miejscem cichym i spokojnym, gdzie człowiek spotyka człowieka i świat. Dzieje się to w sposób niewymuszony, łagodny, pełen ciepła i życzliwości, delikatności, zrozumienia, współczucia, rozmowy, słuchania, pomocy, spontanicznego humoru i żartu. Pojawiają się sceny wręcz intymne, pełne ciepła i bliskości. W filmie brak taniej kontrowersji, pseudofilozoficznych dialogów, niezrozumiałej symboliki, czy prostych, czarno-białych wyjaśnień albo ostatecznych, klarownych odpowiedzi. Mnożą się wątpliwości, przemyślenia, refleksje, dylematy, odpowiedzi już nie... Króluje tu głęboka cisza, spokój, łagodność i powoli pojawiające się na horyzoncie pytania: pytania odnośnie siebie i świata, relacji człowiek-świat. Pustynia jako miejsce stawania oko w oko z samym sobą i drugim człowiekiem – stawania bez przymusu, bez narzucania tego nikomu, bez siły, krzyku i groźby,
a z własnej i nieprzymuszonej woli. Jezus i napotkana rodzina znajdują się na pustyni, bo sami tego chcą, tak wybrali - z jednym, ważnym wyjątkiem syna. Niesamowita jest też scena z chorą kobietą w namiocie – nie dzieje się nic,
a jednak tak wiele. W dodatku bez zbędnej krzykliwości, agresywnej nachalności czy taniej, kolorowej i płytkiej kontrowersji. Widzimy Jezusa i jego ludzką, wolną, osobistą reakcję, odpowiedź na pokusę i pytanie zadane przez pustynię i Szatana...

I tu pojawia się drugi obraz pustyni, jej drugie, złowrogie oblicze: miejsce groźne, nieprzyjazne, niebezpieczne i zagrażające człowiekowi i wszelkiemu życiu i pięknu. Przewija się tu wątek śmierci i bezsensu: wymowne ujęcie martwego zwierzęcia, ledwo płynącej rzeki – wody jako źródła życia, rozmowy ze zbuntowanym synem, pragnącym wyrwać się z pustkowia, czy obserwowanie eskalującego i tragicznego konfliktu ojciec-syn, umierającej, pięknej kobiety, zwykłego człowieczeństwa i jednoczesnej boskości Jezusa... Pustynia wymaga, narzuca rygor, stawia trudne, ale konieczne pytania i cierpliwie czeka na odpowiedź, na przyjrzenie się sobie, drugiemu człowiekowi, światu i swojej relacji względem niego. Może być bezlitosna, bo jasno i wyraźnie pokazuje kim jesteśmy, wypływają na wierzch nasze prawdziwe motywacje, dążenia, poruszenia serca i pragnienia. Jasno ukazuje też jak sobie radzimy sami z sobą i otoczeniem... Dobitnie i wręcz bezlitośnie pokazuje kim naprawdę jesteśmy i czego chcemy. Rozmowa Jezusa z Szatanem (co zaskoczyło mnie na plus) jest prosta, zrozumiała, czytelna. Wydaje mi się, że może stanowić taką wielką, bardzo uproszczoną, ale chyba celną syntezę ludzkiej myśli teologicznej i człowieczego mocowania się z Bogiem i jego tajemnicą/Tajemnicą. Ilu ludzi, tyle postaw i życiowych wyborów.

No więc obserwujemy w filmie dwa przeciwstawne oblicza pustyni: miejsca kształtowania i niszczenia, życia i śmierci. Prostota pustyni może stać się wyciszeniem, humorem, żartem, słońcem, wiatrem, wodą i łagodnością, ale też nie zawsze radosnym spotkaniem z prawdziwym sobą i swoimi dążeniami. Może być życiem trudnym, ale sensownym i radosnym. Z drugiej strony pustynia jako czas zagmatwania myśli, wewnętrznego chaosu tysięcy nieopanowanych myśli i uczuć oraz miejsce nieznośnego i niezrozumiałego postu, w którym trudno wytrwać z godnością i łatwo zagubić się moralnie, utracić godność, sens, uśmiech, dowcip, żart, sens życia i samo życie...

Ten film oferuje – tak przynajmniej ja to odebrałem – taką właśnie wizję świata, dziwnego i pomieszanego, bez łatwych ocen i jeszcze łatwiejszych odpowiedzi.
Pozostaje jednak (przynajmniej dla wierzących lub poszukujących) świetlista i optymistyczna koncówka. To wszystko kiedyś się skończy, zostało pokonane i raz na zawsze zgładzone... A czemu tak to wszystko zostało skonstruowane? Nie wiem, nie mam bladego pojęcia. Nikt tego nie (tu, na planecie ziemia) nie wie.