Film z tezą, zakłamany i uwiarygadniający to zakłamanie doskonałym warsztatem twórczym. Świetnie opowiedziane, wiarygodne łgarstwo. Fałsz skuteczny, bo estetycznie wyrafinowany, uwodzący wyobraźnię, hipnotyzujący i tłumiący krytycyzm. Kłamstwo bezpieczne, bo trudne do zweryfikowania i pasujące jak ulał do stereotypów na temat małych społeczności, zgodnie z kliszą, zawsze zamkniętych, zawsze kierowanych przez surową moralność i proste, ewangeliczne "tak, tak, nie nie". Kłamstwo trudne do odczarowania, bo uleżane i uklepane w potocznych wyobrażeniach o germańskiej mentalności, naznaczonej przez restrykcyjny protestantyzm, tłumione okrucieństwo i mieszczańską hipokryzję. Trudne do krytykowania, bo podparte autorytetem tysiąca wybitnych dzieł i twórców opowiadających o patologii zrodzonej z dewocji i opresji "systemu", religijnego rygoryzmu i "pruskiego drylu". Któż z nas nie pamięta biskupa Edwarda z "Fanny i Aleksander", siostry Ratched z "Lotu nad kukułczym gniazdem:" czy okrutnego tłumu bożych prostaczków z "Dogville"?
Haneke jest nieodrodnym dzieckiem austriackiej bohemy, zafascynowanej psychoanalitycznymi baliwerniami, austriackiej marki narodowej, wielkiego demaskatora mieszczańskiej moralności - Freuda, oraz późniejszych freudoidów, stosujących jego instrumentarium do tłumaczenia właściwie wszystkiego - od zachowań jednostki, po kształt kultury, cywilizacji, historii, polityki i religii.
Nie wdając się w szczegóły. Portret ponurych, opętanych ideą czystości i bezwzględnego karania za grzech i odstępstwo od norm dzieciaków, z zabitej dechami germańskiej prowincji, to jeden z największych humbugów w historii kina. Nie dlatego, że dzieci nie bywają okrutne - owszem bywają, nawet bardzo. Nie dlatego, że dzieci nie potrafią się zorganizować i zmalować czegoś, co dorosłym zjeży włos na głowie. To oczywiście możliwe i czasem się zdarza. Problem w tym, że udało się zahipnotyzować jurorów i dziennikarzy w Cannes, wmawiając im, że ta patologia, to Wielka Metafora rodzącego się totalitaryzmu (tu wskazująca na nazizm). Wszyscy się pofajdali z zachwytu nad "trafną diagnozą kryzysu kulturowego" i dali się uwieść Don Juanowi od podrywu na mroczne piękno. Haneke pięknie wpisał się w obowiązującą aktualnie modę na wywodzenie wszelkiego zła z "atmosfery dusznej kruchty", "sankcjonowanego przez religię patriarchatu", "represjonowaniu inności", "braku inkluzywizmu i różnorodności", wreszcie, nad pojawiającą się rzekomo z automatu w homogenicznych społecznościach nietolerancją.
Oglądam dokumenty Rennie Riefenstahl i w jednej minucie filmu jej filmu widzę więcej prawdy o korzeniach nazizmu, niż w dwóch godzinach przewracania się w spoconej pościeli "Białej wstążki". Entuzjazm, radość, wzajemna życzliwość, uśmiechnięte, rozbawione dziewczęta, młodzi pełni energii, weseli sportowcy, wszyscy życzliwi, gotowi do pomocy, ludzie prości i profesorowie wymieszani w jednym wielkim "kochajmy się" i w tym co dzisiaj nazwiemy "pozytywną emocjonalnością". Kto nie rozumie, że do popełnienia najgorszych zbrodni przez zbiorowość, potrzebny jest ładunek przeżytego wspólnie szczęścia i dobra, wspólnotowego radosnego zjednoczenia, ten będzie bredził o dzieciństwie bitych i tresowanych, jako podstawowym źródle zbiorowego szaleństwa. Gdyby to było tak proste, że totalitaryzm rodzi w ludziach katowanych w dzieciństwie, klęczących na grochu, ponurych ofiarach "pastorów Edwardów", biczujących się za rzeczywiste i wymyślone grzechy i odreagowujących potem traumy, w bezwzględnym egzekwowaniu nakazów mieszczańskiej moralności, nigdy nie doszłoby do powstania Auschwitz, a Kierkegaard, tak właśnie wychowywany, nie byłby najbardziej znanym piewcą jedyności człowieczeństwa i miłości, jako dobra najwyższego, ale katem, albo sadystycznym oprawcą tubylców w Kongo.
Kto choć trochę czytał o obozach koncentracyjnych, panującym tam zdziczeniu moralnym, ale przede wszystkim powszechnej wśród esesmanów subkulturze drobnego cwaniactwa, przekupstwa, złodziejstwa, oszustwa i chciwości nie da się nabrać Hanekemu na jego freudowskie wydumki.
Haneke jest nieodrodnym dzieckiem austriackiej bohemy, zafascynowanej psychoanalitycznymi baliwerniami, austriackiej marki narodowej, wielkiego demaskatora mieszczańskiej moralności - Freuda, oraz późniejszych freudoidów, stosujących jego instrumentarium do tłumaczenia właściwie wszystkiego - od zachowań jednostki, po kształt kultury, cywilizacji, historii, polityki i religii.
Nie wdając się w szczegóły. Portret ponurych, opętanych ideą czystości i bezwzględnego karania za grzech i odstępstwo od norm dzieciaków, z zabitej dechami germańskiej prowincji, to jeden z największych humbugów w historii kina. Nie dlatego, że dzieci nie bywają okrutne - owszem bywają, nawet bardzo. Nie dlatego, że dzieci nie potrafią się zorganizować i zmalować czegoś, co dorosłym zjeży włos na głowie. To oczywiście możliwe i czasem się zdarza. Problem w tym, że udało się zahipnotyzować jurorów i dziennikarzy w Cannes, wmawiając im, że ta patologia, to Wielka Metafora rodzącego się totalitaryzmu (tu wskazująca na nazizm). Wszyscy się pofajdali z zachwytu nad "trafną diagnozą kryzysu kulturowego" i dali się uwieść Don Juanowi od podrywu na mroczne piękno. Haneke pięknie wpisał się w obowiązującą aktualnie modę na wywodzenie wszelkiego zła z "atmosfery dusznej kruchty", "sankcjonowanego przez religię patriarchatu", "represjonowaniu inności", "braku inkluzywizmu i różnorodności", wreszcie, nad pojawiającą się rzekomo z automatu w homogenicznych społecznościach nietolerancją.
Oglądam dokumenty Rennie Riefenstahl i w jednej minucie filmu jej filmu widzę więcej prawdy o korzeniach nazizmu, niż w dwóch godzinach przewracania się w spoconej pościeli "Białej wstążki". Entuzjazm, radość, wzajemna życzliwość, uśmiechnięte, rozbawione dziewczęta, młodzi pełni energii, weseli sportowcy, wszyscy życzliwi, gotowi do pomocy, ludzie prości i profesorowie wymieszani w jednym wielkim "kochajmy się" i w tym co dzisiaj nazwiemy "pozytywną emocjonalnością". Kto nie rozumie, że do popełnienia najgorszych zbrodni przez zbiorowość, potrzebny jest ładunek przeżytego wspólnie szczęścia i dobra, wspólnotowego radosnego zjednoczenia, ten będzie bredził o dzieciństwie bitych i tresowanych, jako podstawowym źródle zbiorowego szaleństwa. Gdyby to było tak proste, że totalitaryzm rodzi w ludziach katowanych w dzieciństwie, klęczących na grochu, ponurych ofiarach "pastorów Edwardów", biczujących się za rzeczywiste i wymyślone grzechy i odreagowujących potem traumy, w bezwzględnym egzekwowaniu nakazów mieszczańskiej moralności, nigdy nie doszłoby do powstania Auschwitz, a Kierkegaard, tak właśnie wychowywany, nie byłby najbardziej znanym piewcą jedyności człowieczeństwa i miłości, jako dobra najwyższego, ale katem, albo sadystycznym oprawcą tubylców w Kongo.
Kto choć trochę czytał o obozach koncentracyjnych, panującym tam zdziczeniu moralnym, ale przede wszystkim powszechnej wśród esesmanów subkulturze drobnego cwaniactwa, przekupstwa, złodziejstwa, oszustwa i chciwości nie da się nabrać Hanekemu na jego freudowskie wydumki.
Moja ocena:
8
Czy uznajesz tę recenzję za pomocną?
Recenzja Biała wstążka (2009)
Zło powszednieW pierwszej części swego tryptyku "Historia bestialstwa", opatrzonej podtytułem "Chwila wolności"... czytaj więcej
Recenzja Biała wstążka (2009)
To wychowanieMichael Haneke jest znany ze swojej powagi, długich ujęć i krytyki dotyczącej przeróżnych tematów, tutaj... czytaj więcej
