Recenzja filmu

Tarapaty 2 (2020)

Rodzime kino familijne ma dziś pod górkę. Nie tylko dlatego, że w gatunkowej tradycji zieje pokoleniowa wyrwa, a współczesne filmy nie konkurują z "Podróżą za jeden uśmiech", tylko z  facetami w pelerynach, globalnym imperium zła oraz marketingową machiną śmierci. Wydaje się, że sama konwencja filmu "od lat pięciu do stu pięciu", w której do odhaczenia jest kilkanaście narracyjnych oraz intelektualnych punktów, to największa przeszkoda: trzeba zadowolić dzieciaki, przytrzymać w fotelach dorosłych, spełnić obietnicę przygody, nie zapomnieć o dydaktycznej misji. W sequelu kryminalno-przygodowej opowiastki o rezolutnych dzieciakach na tropie skarbu reżyserka Marta Karwowska realizuje ten plan ze zmiennym szczęściem. Lecz kto z poprzednich "Tarapatów" wyszedł bez szwanku, życia na szali nie kładzie. 


W pierwszym filmie perypetie Julki (Pola Król) i Olka (Jakub Janota-Bzowski) układały się w sformatowany pod wczesnonastoletnią wrażliwość katalog miejskich legend i wakacyjnych zabaw.  W myśl zasady, że lepsze jest wrogiem dobrego, scenariusz "dwójki" ułożono z podobnych klocków. Zapalnikiem akcji jest kradzież słynnej "Plaży w Pourville" Moneta z Muzeum Narodowego w Poznaniu. A jako że o przestępstwo zostaje oskarżona ciotka Julki, dzieciaki znów muszą zakasać rękawy i ruszyć do akcji. Tym razem w śledztwie pomoże im energiczna Felka (Mia Goti), która w zgodzie z inną sequelową dewizą będzie nie tylko wartościową członkinią składu, ale i mimowolną wichrzycielką. Dość powiedzieć, że dynamika emocji oraz relacji w tym tercecie to najciekawsze, co "Tarapaty 2" mają do zaoferowania. 

Choć na twarzach małoletnich aktorów maluje się coś na kształt entuzjazmu, zaś fabularne twisty oraz częste zmiany przestrzeni sugerują znajomość gatunkowych prawideł, trudno oprzeć się wrażeniu, że cała przygoda toczy się na jałowym biegu. Tempo akcji jest ślamazarne, kolejne postacie wyciągnięte z kapelusza scenarzystki (jak policyjny wyga grany z wymuszonym luzem przez Zbigniewa Zamachowskiego) to klisze tak cieniutkie, że rozpadają się na atomy po pierwszej linijce dialogu, a slapstickowa werwa ustępuje miejsca dysputom o wątpliwej, komediowej mocy. Mimo że co jakiś czas ekran rozjaśnia spadająca gwiazda (świetna jest zwłaszcza Justyna Wasilewska), to generalnie ktoś ustawicznie myli pomysły z charakteryzacją. Reszta – zakładam, że w dużej mierze przez budżetowe ograniczenia – to już inscenizacyjna walka o przetrwanie: włamania i rabunki nie trzymają w napięciu, pościgi zmontowano bez polotu, a rekompensata w postaci całkiem udanej wiwisekcji nastoletniego umysłu to jednak trochę za mało. 


Mieszkałem w stolicy Wielkopolski wystarczająco długo, by zachwycić się pomysłowością w ogrywaniu poznańskiej architektury. Karwowska szuka magii w zaskakujących miejscach i zazwyczaj – jak w przypadku Starej Rzeźni zamienionej w zadymiony, gwarny labirynt rodem z "Harry'ego Pottera" – trafia w dziesiątkę. Skontrastowanie ciasnych, kipiących energią przestrzeni z muzealnymi wnętrzami oraz "oddychającymi" plenerami buduje ciekawe, wizualno-narracyjne kontrasty i wielka szkoda, że w tak interesującym świecie dzieją się tak mało zajmujące rzeczy. Jasne, "Tarapaty 2" mają trochę uroku analogowego kina dla młodzieży spod znaku Jędryki i Nasfetera, w którym najmłodsi mogli się przejrzeć, a dorośli – odkryć most do krainy dzieciństwa. Tyle że sam fakt istnienia podobnej narracji w cyfrowym świecie oraz niechętnej dzieciakom współczesnej polskiej kinematografii świadczy jedynie o sporych artystycznych ambicjach. "Tarapaty 2" to niegłupi i estetycznie spełniony film, w którym, niestety, zrealizowano je tylko częściowo.