...mógłby mnie oświecić co krzyczy straż jak zjawia się Sulejman? Bardzo mnie to intryguje, z góry dzięki ;)
Wydaje mi się, że krzyczą "meşhur", co można przetłumaczyć jako sławny, znany, wspaniały, wielki, prominentny, poważany, jednak w dzisiejszym języku tureckim ma znaczenie sławny przede wszystkim. Może w czasach osmańskich miał znaczenie trochę inne, bo to nie jest rodowicie tureckie słowo. Mam nadzieję, że pomogłem ;)
Jeżeli jednym z możliwych tłumaczeń, są słowa "wspaniały" oraz "wielki", to raczej w odniesieniu do Sulejmana, możemy się domyślać, że właśnie o to chodzi.
Jak Hatice się pojawiła w którymś z pierwszych odcinków to też coś tam po swojemu krzyknęli. Może też to co napisałeś - "meşhur"? Hmmm ciekawe ;)
moim zdaniem oni krzyczą "destur", jednak nie znalazłam tłumaczenia tego słowa, aczkolwiek na jakimś forum znalazłam angielskie tłumaczenie:
n. permission, permit; giving a user authorization to access a particular resource (Computers)
v. open up, exhume, incise, dig, dig up, dig out, dredge up, probe, root
Wg mnie też krzyczą destur. Jeśli chodzi o "meshur" to pewnie chodzi o tłumaczenie "wspaniały". Przecież tak nazywa się obecnie Sulejmana. Nie wiem jednak czy ten przydomek był mu jeż nadany za życia.
W Turcji Sulejman ma przydomek "Kanun-i" czyli "Prawodawca", przydomek Wspaniały jest chyba tylko w europejskiej historiografii ;)
To brzmi raczej "Testuuur! Sultan Sulejman Chan Hazettere!" - nie wiem co to znaczy, bo tego nie tłumaczą.
Racja, też mi ten meşhur nie pasował, poza tym w serialu przysłuchałem się i w serialu wyraźnie powiedzieli "destur". To jest bardziej trafne, bo faktycznie oznacza coś w stylu "zróbcie przejście", "odsunąć się", "zróbcie drogę". Jestem teraz na 100% pewny, że chodziło o "destur".
Sprawdziłem dokładnie, oni jednak krzyczą "destur". Tłumaczenie troszkę wyżej przetłumaczone ;)
Destrur sultan Sulejman chan zetere :p ja tak słyszę i za każdym razem mam z tego niezły ubaw :D
Jak dla mnie to: Destu Sułtan Sulejman Chan Hazaretteler! A pewnie znaczy coś typu: Uwaga Sułtan Sulejman Chan idzie! A Chan to przydomek wysoko urodzonych :D
Destur pochodzi od perskiego دستور (dastur), oznaczającego (przynajmniej w dzisiejszej perszczyźnie) polecenie. Również dastur-e zabān - gramatyka. Nie do końca wiem, w jakich znaczeniach mogło funkcjonować w osmańskotureckim, jednakże wychodzi na to, że jednym z nich było konkretne polecenie, czyli stanięcie na baczność.
Swoją drogą, ciekawą sprawą jest to, ile w tym serialu występuje słów faktycznie używanych w tamtym okresie - nie może być ich zbyt wiele, gdyż większość Turków ma spory problem ze zrozumieniem osmańskotureckiego. Muszę się wziąć za wersję oryginalną i przeanalizować, bo dotychczas oglądałem tylko odcinki z polskim lektorem.
Zgadzając się z moim przedmówcą, posyłam link tureckiej strony:
https://www.uludagsozluk.com/k/destur-sultan-s%C3%BCleyman-han-hazretleri/
i tu czarno na białym mamy podane co krzyczą. Warto podkreślić, że szukanie takiego tłumaczenia, które odnosi się tylko do sułtana nie jest poprawne. Proszę posłuchać choćby, co krzyczą kiedy idzie Hürrem lub ktokolwiek z dynastii osmańskiej. Musi więc to być "destur". No i jeszcze dodam, że nie tylko po imieniu Süleymana występuje słówko "hazretlerinin" - wiec nie dotyczy ono tylko jego. Mówią (przynajmniej serialu) tak samo, np. do paszów.
O przechodzącej Hurrem, jeśli dobrze słyszę i pamiętam, Sumbul krzyczy: "Destur Haseki Hurrem Sultan hazretleri". (chyba że przestawiłam kolejność wyrazów)
"Hazretleri" mówią w serialu do paszów, a nawet o paszach, kiedy tylko wspominają ich imię w rozmowie z kimś innym.
Nawet do papieża tak mówią - Papa hazretleri :)
Nie znam tureckiego, ale dla mnie to słowo wygląda na ogólny tytuł grzecznościowy typu "wasza/jego/jej wysokość/ekscelencja".
Zgadza się.
Problem może dla nas polegać tylko na tym, że w serialu używane są też zwroty z języka osmańskotureckiego (jak już wcześniej przrules napisał), więc nie znajdziemy ich tłumaczeń w słownikach. Trochę boję się używać tłumaczenia "wasza wysokość", bo jego wysokością jest sułtan - jak więc tak samo można by wołać do kogoś innego? Ja bym bardziej "podpiął" sformułowanie 'hazretleri' pod coś w stylu 'destur', czyli zawołania, kyóre ma nam cos sugerować - w tym przypadku, że ktoś o kim się mówi z takim przyrostkiem jest kimś godnym szacunku, czci, posłuchu.
Podobnie z 'destur' - to coś w stylu sygnału, który mówi, że należy wykonać określoną czynność. Przykład: jak jestesmy w kościele i słyszymy dzwonki to wiemy, że mamy wykonać okresloną czynność - wstać, uklęknąć. Jak ludzie tamtych czasów słyszeli 'destur' to wiedzieli, że mają się pochylić, odwrócić, pokłonić. Coś też w stylu: jak widzimy znak STOP to wiemy, że coś mamy zrobić - w tym przypadku zatrzymać się, nie wchodzić etc.
Tak samo mowią jak np. szedł Ibrahim lub Rustem też mówili Destur !! Wezirian Ibrahim Pasza czy jakoś tam
Oni krzyczą ''destur'', oznaczało to coś w stylu ''uwaga''. Czyli całość to ''Destur! Sułtan Sulejman Han Hazretleri'' co po polsku oznacza coś w stylu ''Uwaga! Jego wysokość Sułtan Sulejman Han''.
Mam nadzieję, że pomogłam.
Oni krzyczą "Destur! Sultan Sulejman Chan hananzetrly" w wolnym tłumaczeniu znaczy Uwaga! Nadchodzi Sułtan Sulejman Chan. Ostatnie słowo nie jest tłumaczone. Pozdrawiam.