Gdy wracam do ulubionych filmów obejrzanych wiele lat temu, najczęściej spotyka mnie większe lub mniejsze rozczarowanie. Tak było ostatnio z „Plutonem” Olivera Stone'a: kiedyś widziałem w nim doskonałą, fascynującą opowieść - dziś dostrzegam również dłużyzny, chaotyczność i patetyczne ględzenie z offu. Zdarzają się jednak filmy, które po latach wcale nie tracą na atrakcyjności, a nawet zyskują. Jako przykład mógłbym wymienić „Miłość Swanna” Volkera Schlöndorffa, większość filmów Allena, a także „Kochanka” Jeana Jacquesa Annaude'a (reżysera mniej znanego niż niektóre jego filmy, jak „Imię róży” „Siedem lat w Tybecie”, czy „Wróg u bram”).

Historia nastolatki ze zubożałej francuskiej rodziny, spotykającej w Sajgonie chińskiego milionera, jest dość prosta i w ogólnym zarysie przypomina „Lolitę”. Tak jak u Nabokova (i Lyne'a) żywiołowa, prosta dziewczyna roztacza wokół siebie aurę dość wulgarnego wdzięku, seksualnego rozbudzenia i spontaniczności, a dla inteligentnego, wrażliwego, wycofanego mężczyzny mieszanka ta okazuje się równie fascynująca co destrukcyjna. Jednak pomimo atrakcyjnej fabuły powracając do tego filmu obecnie nie spodziewałem się bardziej pozytywnych wrażeń niż prawie 20 lat temu.

Ku memu zdziwieniu okazało się, że wówczas sporo przeoczyłem, oglądając ten film w towarzyszącej mu atmosferze obyczajowego skandalu. Owszem, wyeksponowane sceny erotyczne są rzeczywiście śmiałe (przynajmniej jak na główny nurt kina), ale mają też rzadko spotykaną klasę i elegancję. A Jane March i Tony Leung Ka-Fai wydają się wręcz stworzeni do powierzonych im zadań, daleko przecież wykraczających poza namiętne spotkania w garsonierze; poza fizycznym aspektem miłości reżyser świetnie ukazuje całą skomplikowaną sferę emocjonalną niedobranej pary, to jak „jedna strona cierpi, a druga się nudzi”.

Jane March pomimo braku doświadczenia aktorskiego (o co trudno winić 18-latkę) potrafiła w pełni zrealizować przed kamerą niełatwe zadanie postawione przez reżysera. Grana przez nią postać jest przecież daleka od jednoznaczności. Jej stany emocjonalne wahają się od smutku, melancholii, przez radość, euforię aż do gniewu i bezwzględności. Jednocześnie dziewczęco niewinna i kobieco wyrachowana, nieśmiała i wyuzdana. Debiutująca na ekranie nastoletnia modelka wszystkie te sprzeczne zachowania i emocje zaprezentowała bezbłędnie. Chociaż trzeba dodać, że do jej artystycznego sukcesu w dużym stopniu przyczynił się reżyser, o czym świadczą późniejsze aktorskie losy Jane, która (skłócona z Annaudem) nigdy już nie zagrała roli na choćby zbliżonym poziomie.

Oglądając "Kochanka" po latach na nowo odkryłem wizualne bogactwo tego obrazu, piękno plenerów i staranność w oddaniu detali Sajgonu z roku 1929. Naprawdę mogą się podobać malownicze, kolonialne budynki, samochody, stroje oraz powracające ujęcia zatłoczonego łodziami Mekongu. Biedny Wietnam okazał się zaskakująco fotogeniczny. Jednak film z pewnością nie robiłby aż takiego wrażenia, gdyby nie mistrzowskie rzemiosło reżysera. Znajdujemy bowiem w „Kochanku” wszystkie te nieco mniej oczywiste zalety, które w świecie kina odróżniają dzieło poprawne czy nawet dobre od naprawdę znakomitego. Mam na myśli m.in. optymalną długość poszczególnych scen i ujęć, ich dynamikę i kompozycję, tempo narracji czy dobór muzyki. U Annauda wszystkie te elementy tworzą całość bliską perfekcji, godną podziwu i wielokrotnego oglądania.

Zapraszam do odwiedzenia mojej strony: http://www.rekomendacje.npx.pl