Aleksander Sokurow 

Znakomity reżyser, cieszący się wielkim uznaniem na całym świecie, jest jednak mało znany w Polsce. Aleksander Sokurow urodził się 14 czerwca 1951 roku w Podoriwkach w obwodzie Irkuckim, w rodzinie weterana II wojny światowej. W dzieciństwie wraz z całą rodziną wielokrotnie przeprowadzał się, co sprawiło, że pierwsze trzy klasy szkoły podstawowej ukończył w Legnicy, kontynuował natomiast w Warszawie, a maturę zdawał w Turkmenii. Po skończeniu liceum w 1968 roku przyszły reżyser dostał się na wydział historyczny Uniwersytetu w Gorkim. Już na początku studiów (1969) zaczął pracować w telewizji, najpierw obejmując stanowisko pomocnika, a następnie asystenta reżysera. Pozwoliło mu to oswoić się z kinem i techniką telewizyjną i już jako 19-latek realizował pierwsze programy telewizyjne. W ciągu sześciu lat zrobił kilka filmów dokumentalnych i programów na żywo. Po uzyskaniu dyplomu historyka w Gorkim, w 1975 roku Sokurow rozpoczął studia na moskiewskim WGIK-u na wydziale dokumentu, pod opieką Aleksandra Zguridi. Jako wyróżniający się student otrzymał stypendium im. S. Eisensteina. Na rok przed terminem (1979) Sokurow zdał eksternistyczne egzaminy. Było to spowodowane ostrym konfliktem z administracją uczelni i kierownictwem Goskina - jego filmy kategorycznie odrzucono, oskarżając go o formalizm i poglądy antyradzieckie.

Jego film "Odinokoj golos czelowieka" na podstawie powieści Andrieja Płatonowa, wielokrotnie później nagradzany, nie został przyjęty jako praca dyplomowa. W tym okresie Sokurow otrzymał wsparcie ze strony Andrieja Tarkowskiego, również będącego w niełasce władz, który wysoko cenił prace młodszego kolegi. Dzięki rekomendacji Tarkowskiego, Sokurow w 1980 roku został zatrudniony w wytwórni "Lenfilm" w Leningradzie, gdzie pracował nad swoimi pierwszymi filmami dokumentalnymi. Równocześnie pracował w leningradzkim studiu filmów dokumentalnych, gdzie kręcił kolejne dokumenty.

Jednak już pierwsze filmy nakręcone w Leningradzie wywołały negatywną reakcję partyjnych władz miasta i Goskina. Przez dłuższy okres, do czasów pierestrojki, żaden z jego filmów nie został dopuszczony do obiegu przez cenzurę. Pod koniec lat 80. jego wcześniejsze filmy, zarówno fabularne, jak i dokumentalne, zaczęły być pokazywane na licznych międzynarodowych festiwalach filmowych. Lata 80. i 90. to okres intensywnej pracy dla Sokurowa, kiedy to powstało wiele filmów zarówno dokumentalnych, jak i fabularnych. Jednocześnie rozpoczął pracę w radiu, prowadząc audycję dla młodzieży, wykładał też reżyserię w "Lenfilmie". W latach 1998-99 prowadził program telewizyjny "Ostrow Sokurowa" (Wyspa Sokurowa), gdzie zajmował się problemem miejsca kinematografii we współczesnej kulturze. W połowie lat 90. reżyser zaczął interesować się techniką wideo. Tą metodą zrealizował szereg filmów dokumentalnych, część z nich powstała w Japonii dla tamtejszej telewizji, dzięki entuzjazmowi i poparciu japońskich przyjaciół twórcy.

Aleksander Sokurow jest dziś laureatem wielu festiwali międzynarodowych, a jego filmy rozpowszechnione są na całym świecie. Decyzją Europejskiej Akademii Filmowej został zaliczony w poczet 100 najlepszych reżyserów. Do dziś mieszka i pracuje w Sankt Petersburgu. Obecnie zajmuje się organizacją studia "Berieg", którego celem ma być produkcja niekomercyjnych filmów fabularnych i dokumentalnych.