Recenzja filmu

Powiększenie (1966)

"Powiększenie" należy niewątpliwie do najważniejszych dzieł lat sześćdziesiątych. Interpretacji tego, niejednoznacznego i otwartego na szereg odczytań dzieła, narodziła wiele kontrowersji i sporów. W 1967 roku Michelangelo Antonioni odebrał jedną z najbardziej prestiżowych nagród filmowych, Złotą Palmę na festiwalu w Cannes, za ten właśnie obraz. Pomysł na realizację filmu narodził się po przeczytaniu opowiadania Julio Cortázara "Babie lato". Reżysera zainteresował w nim nie tyle opis przedstawionych wydarzeń, co techniczny wymiar fotografii. Scenariusz powstał we współpracy z Tonino Guerrą, współpracownikiem Felliniego, Bertolucciego czy Angelopoulosa. Rozważania dotyczące sztuki filmowej niejednokrotnie pojawiły się w arcydziełach tego okresu- u Federica Felliniego w "Osiem i pół", czy też w późniejszym "Wszystko na sprzedaż" Andrzeja Wajdy. Antonioni poprzez swoje "Powiększenie" zadaje szereg licznych pytań dotyczących sprzeczności pomiędzy kreacją a reprodukcją. Na ile możemy ufać zdjęciom, obrazom odbitym w lustrze? Czy kamera tylko rejestruje rzeczywistość, tworzy ją, a może przekształca? Głównym bohaterem filmu jest Thomas (w tej roli David Hemmings). Jest on młodym, cenionym fotografem. Jeździ Rolls-Roycem, posiada ogromne mieszkanie z pomieszczeniami przeznaczonymi do tworzenia oraz wywoływania zdjęć. Modeliki są skłonne dużo zapłacić, aby to właśnie on je sfotografował. Cała uwaga otocznie skupiona jest na nim. Robiąc zdjęcia półnagich kobiet tworzy erotyczny spektakl, którego współtwórcą jest widz. Michelangelo poprzez te właśnie sceny zaprasza do dyskusji na temat męskiej władzy opartej na spojrzeniu, wobec której kobieta staje się jedynie bezwolnym obiektem pożądania. Punktem zwrotnym w fabule jest przypadkowa wizyta w parku. Wywoływanie zarejestrowanych tam obrazów staje się najbardziej fascynującą częścią utworu. Przybliżony fragment portretu staje się jedynie mozaiką, która pobudza wyobraźnię. Thomas splata obrazy w historię, której prawdziwości jest w stanie udowodnić.  Czy istnieje wyraźna granica pomiędzy realnością a iluzją? Ile razy nam udało się zarejestrować na zdjęciach tajemnicze obiekty, o których istnieniu dowiedzieliśmy się jedynie ze zdjęć? A może cała sytuacja opisana w filmie jest jedynie złudzeniem? Czy życie i sztuka przenikają się wzajemnie?  Bohater staje w obliczu niemożności poznania prawdy. Nie udaje mu się niczego osiągnąć. Może nie istnieje świat realny? Skoro obiektyw nie jest wstanie odwzorcować rzeczywistości, to czy aby na pewno ludzkie oko przekazuje nam prawdziwy obraz świata?  Na ekranie wyraźnie procentuje perfekcjonizm reżysera. Michelangelo Antonioni posiada niezwykłą zdolność do wyjątkowo szczegółowej, plastycznej wizji kompozycji obrazu. Każdy kadr jest przemyślany, a dzięki zastosowaniu wysokiej jakości taśmy, obrazy posiadają wyjątkowe kolory. Niestety, moim zdaniem, nie najlepiej spisał się operator. Jego błędy były naprawdę drobne, czasem wynosiły jedynie kilka centymetrów, ale niekorzystnie wpłynęły na ostateczny kształt obrazu.  Wspaniały scenariusz ma w sobie wiele oryginalności, bardzo głęboką treść oraz prostą, przystępną sferę fabularną, która do ekranu przyciąga niczym magnez. Na szczególną uwagę zasługuje gra Davida Hemmingsa. Wypadł on wyjątkowo naturalnie i stworzył niezwykłą kreację zagubionej osoby, która cierpi z niemożności zaangażowania się w bliskie kontakty międzyludzkie. Bardzo podobała mi się scenografia, lecz nie zadowolił mnie montaż. Kolejne sceny czasem wręcz się zazębiały. Brakowało mi płynności, występowały błędy w kolejności scen, dźwięk nie zawsze został podłożony tak jak należy. Uważam, że "Powiększenie" to lektura obowiązkowa dla każdego konesera dobrego kina. Arcydzieło Antonioniego w wyraźny sposób zapisało się na kartach historii oraz w kanonie klasyki światowej kinematografii.