Ozierow nakręcił później niemal paradokumentalną "Bitwę o Moskwę" (raczej tam była scena z Pawłowem) i zupełnie odmienny "Stalingrad" (udział kapitału amerykańskiego i Powers Boothe jako Czujkow), jako dopełniające obraz wojny z punktu widzenia ZSRR. Nie mieściła się w tym agresja na Polskę, czy Wojna Zimowa z Finlandią. W kinie nie byłem na "Wyzwoleniu", oglądałem je w TV. Potem miałem powtórkę z DVD i zupełnie nie wiem, jakie sceny miałyby zostać usunięte.

Dzięki za zainteresowanie i odpowiedź ! Jednak nie o "Bitwę o Moskwę " chodzi. Jestem już pewien, że z sobie wiadomych przyczyn, producent (dystrybutor?) świadomie wykastrował "wyzwolenie", właśnie o te co najmniej 1,5 godziny i kilkanaście początkowych miesięcy wojny sowiecko -niemieckiej. Scenę z Pawłowem właśnie z "wyzwolenia", opisuje rosyjski (ukraiński)pisarz, historyk, były szpieg GRU , Wiktor Suworow, w książce "cień zwycięstwa" - demaskującej i odbrązawiającej mocno postać Żukowa, w swoim czasie gloryfikowanego i stawianego na piedestale boga wojny. Moment aresztowania Pawłowa, jest opisany niemal identycznie, jak go zapamiętałem. PONADTO nadal BEZ ODPOWIEDZI I RACJONALNEGO WYTŁUMACZENIA POZOSTAJĄ kwestie długości emisji filmu....jakie sceny usunięto ???..ano właśnie m.in.aresztowanie Pawłowa i okres początkowych, potwornych klęsk Armii Czerwonej...w jakim celu ? ...prestiżowych, politycznych,historycznych...aby nikomu nie przyszło do głowy , że zsrr szykował się do agresywnej wojny w Europie , i że prawdą jest , iż uderzenie Hitlera było w istocie, uderzeniem wyprzedzającym (prewencyjnym) wymierzonym w ostatnim momencie... Jest sens zaczynać opowiadanie , w tym wypadku film, od połowy HISTORII ? Pozostaje jeszcze moja , malutka kieszonkowa encyklopedia filmowa, opracowana przez fachowca- filmoznawcę - on też , jak ja , oglądał 600 minutową wersję . Jeszcze raz dziękuję za odpowiedź - nie liczyłem zbytnio na odzew.

Pawłow został stracony 22 lipca 1941 r. Bitwa na Łuku Kurskim (a ona jest tematem I części "Wyzwolenia" o tytule "Ognisty łuk") zaczęła się 5 sierpnia 1943 r. Nadal twierdzę, że opisywana przez Ciebie scena jest w "Bitwie pod Moskwą".
Co do długości filmu, to wersja oryginalna miała ponoć 477 minut, a zremasterowana z 2002 r. (ta jest dostępna na dvd) 445 minut. Poszczególne części mają odpowiednio 88, 85, 122, 79 i 71 minut. Teoretycznie ubyły 22 minuty, co na nich było nie wiadomo. Wikipedia pl podaje nawet 439 minut, ale Film Polski obstaje przy 445.

Jednak 32 minuty... Przy topornej konwersji taśmy filmowej (24 klatki/s) na system PAL (25 obrazów/s) zachodzi też przyspieszenie o 4%. Jest to klasyczny powód różnic długości filmów w wersji kinowej i na dvd. Jednak nie tłumaczy to potencjalnego ubytku większego niż 18 minut.