Recenzja filmu

Pollock (2000)

"Nie korzystam z przypadku, bo nie wierzę w przypadek" - powiedział kiedyś Jackson Pollock. Było to jego życiowe i artystyczne motto, a wbrew pozornej przypadkowości stosowanej techniki jego sztuki nie można ocenić bez uznania każdego pociągnięcia i zamachu pędzla, każdej plamy, kleksa, chlapnięcia farbą za zamierzony wyraz konkretnych intencji. Niewtajemniczonym należy wyjaśnić, że Pollock uprawiał sztukę specyficzną, zaliczaną w poczet abstrakcyjnej ekspresji, a dokładniej zwaną "malarstwem akcji". Był wynalazcą, prekursorem nowej, rewolucyjnej metody - zrezygnował ze sztalug, kładł swoje płótna na podłodze, nie używał pędzla, a po prostu rozlewał płynną farbę prosto z puszki, bawiąc się tym, co w ten sposób otrzymywał. Malując tak, czuł się bliżej swojego obrazu, czuł się jego integralną częścią. Jak mawiał: "Obraz ma swoje własne życie, mistrzostwo malarza poznaje się po tym, czy potrafi owo życie wydobyć".Trudna to była sztuka i nie pozostała bez echa w jego życiu osobistym, które było tak samo pokręcone jak jego malarstwo. W wieku 26 lat przeżył pierwsze załamanie nerwowe, spowodowane głównie nałogiem alkoholowym. Alkohol pomagał mu przetrwać cierpienie, które towarzyszyło mu przez całe życie. Był człowiekiem zakompleksionym, neurotycznym, musiał ciągle wybierać między potrzebą ekspresji samego siebie a chęcią odcięcia się od świata. Motywacją dla niego była potrzeba akceptacji, zarówno w życiu prywatnym, jak i w malarstwie. Bał się odrzucenia, ciężko odbierał każdą porażkę i krytykę. Kiedy po pierwszej wystawie jeden z krytyków wyraził się o jego pracach słowami: "Chaos, absolutny brak harmonii, brak struktury logicznej, totalny brak techniki i jeszcze raz chaos...", załamał się i sięgnął dna. Nadwrażliwość przyczyniła się do jego upadku, zniszczenia małżeństwa, kariery, a także pewnej spokojnej, letniej nocy - swojego życia. Ed Harris, reżyser i odtwórca roli głównej, przez ponad dekadę przygotowywał się do tego filmu. Pobierał lekcje malarstwa, rozmawiał z przyjaciółmi Pollocka, czytał mnóstwo fachowej literatury, nabierając bardzo osobistego stosunku do granej postaci. Fizyczne podobieństwo pomogło mu jeszcze nadać jej kształtu i wyrazistości, uwiarygodnić ją i przekonać widza, że nie ma do czynienia z Harrisem w kolejnej roli, a z samym wskrzeszonym Pollockiem.Dla pełnego energii, ale pozostającego w stałym konflikcie z samym sobą i z otoczeniem Pollocka, jedynym ratunkiem była jego żona, również malarka, Lee Krasner, rewelacyjnie zagrana w filmie przez Marcię Gay Harden (która za tę rolę otrzymała tegorocznego Oscara). To ona była jego managerem, motorem jego sukcesu, kucharką, żoną i matką w jednym. Jej wysiłki, by za wszelka cenę promować sztukę męża, hamowały jej własny rozwój artystyczny, mimo iż sama malarką była nieprzeciętną. Wierzyła w Pollocka; jedyną jej troską było go zadowolić, była, jak mówi Harden, "typem kobiety, która żyje życiem męża i w tym się odnajduje, pomimo tego że sama jest inteligentna i wspaniała. Harden znakomicie wykorzystała wszystkie cechy odtwarzanej postaci, tworząc niezapomnianą kreację pięknej, mądrej i twardej kobiety, decydującej się na trudne życie u boku pijaka, neurotyka i faceta, który ostatecznie porzucił ją dla dużo młodszej. Zakochana do szaleństwa, nie odrzuciła go jednak, do końca pozostając jego przyjacielem, by po jego śmierci sprytnie zarządzać spuścizną i stworzyć fundację wspomagającą malarzy w potrzebie z całego świata. Wspaniała kreacja Harden sprawiła, iż "Pollock" to nie tylko film o malarzu, który zmienił oblicze współczesnej sztuki, o artyście, który wstrząsnął światem, o człowieku pełnym kompleksów, ale w dużej mierze o jego żonie, kobiecie, która zmieniła moje postrzeganie roli partnerki życiowej mężczyzny i rozumienie definicji kobiety w ogóle.