Recenzja filmu

Imię róży (1986)

Średniowiecze. Okres bardzo religijny. To wtedy Bóg był największym autorytetem, a głos Kościoła był jednym z tych istotniejszych. Czas bezwzględnych wyroków wobec herezji. Święta Inkwizycja od lat szokowała i wzbudzała wiele kontrowersji. Paradoks idei Kościoła. Film "Imię Róży" idealnie odzwierciedla te mroczne dzieje. Akcja filmu rozgrywa się w XIV wieku w północnych Włoszech. Franciszkanin Wilhelm de Baskerville wraz ze swoim uczniem Adso przybywa do górskiego klasztoru benedyktynów, aby wziąć udział w sympozjum naukowym. W tym samym czasie, pod murami biblioteki ginie jeden z młodych mnichów - Adelmus. Niedługo po tym wydarzeniu zakonnicy znajdują zwłoki tłumacza greki. Opat zwraca się do Wilhelma z prośbą o pomoc w rozwiązaniu zagadki. Franciszkanin sądzi, że tajemnica tych dziwnych zabójstw tkwi w bibliotece opactwa. Tymczasem do klasztoru przybywa delegacja papieska, która sprawę morderstw bierze w swoje ręce. Film wprowadza widza w atmosferę średniowiecza już od pierwszych ujęć. Czujemy się niczym przeniesieni w tamte czasy. Aby uzyskać ten efekt, twórcy do realizacji zdjęć wykorzystali wnętrza XII-wiecznego klasztoru Cystersów w Ebrach, a także wybudowali romański kościół z 70-metrową wieżą (prawie cały z kamienia). Dużą rolę odgrywają tu średniowieczne ubiory duchownych, odwzorowujące style tamtych czasów. Aby jak najlepiej utrzymać ten realizm, aktorzy nosili sandały podczas mrozów oraz 15-kilogramowe habity. Sceneria zaś jest mroczna i ponura, co dopełnia mistyczny klimat tego miejsca. Film ukazuje obrazy codziennego życia średniowiecznych zakonników. Przepisywanie ksiąg przy świecy, w ciemnej bibliotece; modlitwy, odprawianie przeróżnych nabożeństw, a nawet pacierz przed spożyciem posiłku to tylko niektóre zajęcia oraz zwyczaje tutejszych duchownych. Wielkie wrażenie robią również Chorały Gregoriańskie śpiewane przez chór zakonu, brzmiące niczym niebiański grom. Ekranizacja ta przedstawia również gorsze strony Kościoła, takie jak spory pomiędzy braćmi, rozpusta wielu zakonników czy w końcu - inkwizycja. Wysoka pozycja nie może być zachwiana, a stabilizowana jest najgorszymi metodami. Karani są ci, którym zarzuca się herezję, bez względu na to, czy naprawdę są winni danych czynów, czy nie. Każdy, choć najmniejszy wróg, który podważa autorytet wszechmogącej, najważniejszej i najświętszej instytucji, jest bezlitośnie eliminowany. Najczęściej wyrok kończy się śmiercią lub - w najlepszym przypadku - poważnym okaleczeniem ciała. Wszechobecne "miłosierdzie". Na wielkie wyróżnienie zasługuje Sean Connery, który idealnie wciela się w postać Wilhelma z Baskerville. Człowiek bardzo inteligentny, dociekliwy, zrobi wszystko, aby osiągnąć postawiony sobie cel. Przeciwieństwo duchownych - współtowarzyszy - zawsze rozważy stawiane przez siebie zarzuty i przemyśli opcje uniewinnienia osoby skazywanej. Dobrze spisał się również młody Christian Slater, który gra świeżo nabytego przez klasztor Adso z Melku. Jest on pełen ciekawości życia w zakonie. Po pewnym czasie, zauważając niesłuszność wydawanych wyroków, walczy z dręczącymi go wątpliwościami odnośnie prawości Kościoła. Z czystym sumieniem można określić tę ekranizację mianem dzieła. Niezwykła realizacja, niepowtarzalny klimat oraz niebanalna fabuła, która pozostawia refleksję - to wszystko, co stawia film "Imię Róży" na najwyższej półce. Jest to klasyk kinematografii pod każdym względem. Gorąco polecam.