Recenzja filmu

W samo południe (1952)

Telewizja Polska wyemitowała ostatnio western Freda Zinnemanna "W samo południe" z 1952 roku. Jest to opowieść o samotnej walce szeryfa Willa Kane'a z bandą opryszków, którzy po wyjściu z więzienia swojego przywódcy, chcą na nim dokonać zemsty. Bowiem Kane przed laty doprowadził do schwytania i skazania ich herszta za morderstwo. Moment, który sobie wybrali na dokonanie zemsty, jest wyjątkowy. Oto Kane ożenił się i właśnie zamierza wraz z żoną opuścić miasteczko. Gdy dociera do niego wiadomość o zamiarach bandytów, poczucie odpowiedzialności, obowiązku i honoru nakazują mu zostać i ostatecznie rozprawić się z bandytami. Ale musi tego dokonać sam, ponieważ nikt z mieszkańców, jego znajomych i przyjaciół nie pomoże mu w tej walce. Ta "chwila prawdy" obnaży całe tchórzostwo mieszkańców, ich miałkość i wyrachowanie. Zinnemann zrealizował western niezwykły. Mimo upływu lat film ten, zrealizowany z surowością tragedii antycznej (zachowuje jedność akcji, miejsca i czasu) ukazuje zróżnicowane ludzkie postawy wobec realnie istniejącego zagrożenia. Ujawnia ciemne strony ludzkiej natury, takie jak zazdrość, strach, wyrachowanie, u ludzi po których, z pozoru, nie można by się takich zachowań spodziewać. Od uczucia strachu nie jest też wolny i sam Kane. Czasem można się też zastanawiać, dlaczego został?, co kieruje jego postępowaniem? Czy jest to tylko poczucie odpowiedzialności, obowiązku, honoru, czy też chęć udowodnienia sobie i innym, że jest najlepszy. Jego zachowanie sprawia, iż można pomyśleć, że Kane chce "uszczęśliwić na siłę" mieszkańców miasteczka, uszczęśliwić innych wbrew ich woli. A wszystko to, jak wspomniałem, pokazane jest w "czasie rzeczywistym", co podkreśla wielokrotnie obraz zegara, na którym widoczne są upływające minuty dzielące Kane`a od decydującej rozgrywki. Film powstał w okresie "polowań na czarownice" przeprowadzanych przez komisję McCarthy'ego. Stąd, w tamtych latach dopatrywano się w nim wielu odniesień do ówczesnej rzeczywistości, wydarzeń i postaci. Przede wszystkim jednak nie należy zapominać, że film Zinnemanna jest znakomitym, bogatym psychologicznie westernem. I dzisiaj tak powinno się go odbierać, nie wnikając w ewentualne, historyczne już, odniesienia do początku lat 50-tych.