The Velvet Underground 

The Velvet Underground jest nowatorskim amerykańskim zespołem rockowym, należącym do awangardy rockowej. Grupa była aktywna głównie w latach 60. Zespół jest najwybitniejszym muzycznym przedstawicielem nurtu pop art. Formacja czerpała inspirację z muzyki współczesnej amerykańskiej awangardy, której głównym przedstawicielem był ekstrawagancki kompozytor John Cage. Muzycy znani są jako pionierzy takich gatunków muzyki popularnej jak: noise rock, alternatywny rock i punk rock. Ich znakiem rozpoznawczym były bardzo poetyckie i często bulwersujące teksty utworów, w których poruszali tematy taboo.

Zespół The Primitives został założony w Nowym Jorku przez nowojorskiego pisarza Lou Reeda i Walijczyka Johna Cale'a, studenta klasycznej muzyki. Grupa wydała singiel "The Ostrich". Do zespołu niebawem dołączył gitarzysta Sterling Morrison, zastępując Waltera De Maria oraz perkusista Angus MacLise. Kwartet funkcjonował pod szyldem The Warlocks. Kilka miesięcy później okazało się, że w San Francisco działa zespół o tej samej nazwie. Obie formacje postanowiły zmienić nazwę: Nowojorczycy na The Falling Spikes, a Kalifornijczycy na The Grateful Dead. Przyjaciel Cale'a i członek Dream Syndicate Tony Conrad pokazał członkom zespołu powieść erotyczną "The Velvet Underground" Michaela Leigha. Pod wpływem lektury MacLise zasugerował zmianę nazwy zespołu. W listopadzie 1965 roku formacja jednogłośnie przyjęła tytuł powieści jako swój nowy szyld. Pierwszy koncert pod nową nazwą odbył się 11 grudnia 1965 roku, na perkusji wystąpiła po raz pierwszy w zespole Maureen Tucker, która zastąpiła MacLise. Perkusista odszedł po kłótni z grupą odnośnie koncertu.

W 1965 roku Andy Warhol został menedżerem zespołu i zaangażował ich w przedsięwzięcie pt. "Exploding Plastic Inevitable". Zasugerował, aby współpracowali przy kilku utworach z niemiecką piosenkarką Nico. Dzięki niemu zespół podpisał kontrakt z wytwórnią Verve Records. Artystka pojawiła się na 3 utworach debiutanckiego albumu "The Velvet Underground and Nico", który został wydany w 1967 roku. Słynna okładka krążka została zaprojektowana przez Warhola. Album zawiera utwory dziś uznawane za klasyczne. Są to m. in. "Sunday Morning", "I'm Waiting for the Man", "Run, Run, Run", "Venus in Furs", "Heroin", "All Tomorrow's Parties" (ulubiony utwór Warhola z ich repertuaru). Ze względu na odmienność od ówczesnych standardów płyta nie przyniosła dużych zysków. Kontrowersyjna treść (nadużywanie narkotyków, prostytucja, sadomasochizm i dewiacja seksualna) spowodowała niemal natychmiastowe wycofanie jej z wielu sklepów muzycznych. Lou Reed, autor większości tekstów nie chciał szokować, uznał, że będzie to najlepsze połączenie literatury i muzyki, ponadto stwierdził, że takie tematy są poruszane przez ludzi w ich zaciszu domowym. Niektóre jego utwory są wynikiem obserwacji gwiazd Fabryki Warhola (napisany na prośbę menedżera "Femme Fatale" jest poświęcony modelce Edie Sedgwick). Mimo to wiele stacji radiowych odmówiło grania a czasopisma nie zamieszczały reklam. Klęska leżała też po stronie wydawnictwa Verve, któremu nie udało się wypromować płyty. Album sprzedał się w około 30 000 egzemplarzy. W 1982 roku Brian Eno powiedział: "może nie kupiło go wiele osób, ale każdy kto kupił założył później swój własny zespół". Od 1991 roku krążek sprzedał się w nakładzie 560 000 egzemplarzy. W 2003 roku magazyn Rolling Stone umieścił album na 13. miejscu listy 500 najlepszych albumów wszech czasów.

Po publikacji debiutanckiego albumu zespół rozstał się z Warholem i zaprzestał współpracy z Nico. Nowym menedżerem grupy został Steve Sesnick. W 1968 roku wydali album "White Light/White Heat". Płytę można uznać za swoistą improwizację. Album dotarł na 199. pozycję zestawienia Billboard 200. Po latach magazyn Rolling Stone umieścił płytę na 293. miejscu listy 500 najlepszych albumów wszech czasów. 

Kolejny brak komercyjnego sukcesu zmusił grupę do intensywnych tras koncertowych. W 1968 roku po sporze z Lou Reedem o kierunek artystyczny zespołu z grupy odszedł John Cale (ponoć Walijczyk chciał, aby następny album nagrywali ze wzmacniaczami umieszczonymi pod wodą). W jego miejsce zatrudniony został Doug Yule. W 1969 roku wydali płytę "The Velvet Underground". Szorstkie, ostre skłonności z dwóch poprzednich albumów zostały zastąpione delikatniejszym brzmieniem zainspirowanym muzyką folkową. Motywy utworów miały bardziej intymny charakter w porównaniu z tymi z pierwszych dwóch płyt. Teksty Reeda eksplorowały nowy obszar emocjonalny, co słychać w utworach "Pale Blue Eyes", "Jesus", "Beginning to See the Light", "I'm Set Free''. Album nie cieszył się popularnością. Dopiero w 1985 roku zajął 197. pozycję w zestawieniu Billboard 200. Od 1991 roku sprzedało się 201 000 sztuk płyty. W 2003 roku magazyn Rolling Stone umieścił album na 314. miejscu listy 500 albumów wszech czasów.

Przez większość czasu w 1969 roku muzycy koncertowali w USA i Kanadzie, nie osiągając komercyjnego sukcesu. Na koncertach grali nowe wersje utworów z własnego repertuaru oraz nowy materiał, który opublikowali w 1970 roku na albumie "Loaded". Przed publikacją płyty z zespołu odszedł Lou Reed, który był rozczarowany brakiem postępu grupy oraz ze względu na presję ze strony menedżera. Album nie wszedł na listę zestawień Billboard 200. Od 1991 roku płyta sprzedała się w ilości 250 000 egzemplarzy. W 2003 roku magazyn Rolling Stone umieścił album na 110. miejscu listy 500 albumów wszech czasów.

Do kwietnia 1971 roku grupa koncertowała w USA, aby promować najnowszy krążek. W sierpniu tego samego roku po skończeniu trasy koncertowej z zespołu odszedł Sterling Morrison, który rozpoczął starania o doktorat z literatury średniowiecznej na University of Texas w Austin. Był ostatnim członkiem-założycielem, który opuścił grupę. Zastąpił go Willie Alexander. Jesienią zespół występował w USA, Kanadzie, a także w Anglii, Walii i Holandii, aby promować europejskie wydanie "Loaded". W styczniu 1972 roku po koncercie w Pensylwanii grupa w składzie: Yule, Tucker, Alexander i Powers rozwiązała się. Menedżer Steve Sesnick zapewnił grupie kontrakt na jeden album z brytyjską wytwórnią Polydor i kilka promocyjnych koncertów miało odbyć się w Wielkiej Brytanii. Przekonał Douga Youle'a, aby zebrał nowy personel do odbycia trasy na Wyspach Brytyjskich. W nowy skład weszli Yule, gitarzysta Rob Norris, basista George Kay, perkusista Mark Nauseef. Zespół zagrał kilka koncertów w Wielkiej Brytanii. W tym czasie Yule nagrał dla Polydor album "Squeeze", który został opublikowany w 1973 roku jako płyta The Velvet Underground. Po trasie koncertowej zespół rozwiązał się.

W 1990 roku po wielu latach Reed i Cale nawiązali współpracę przy albumie "Songs for Drella", który został nagrany w hołdzie zmarłemu w 1987 roku Warholowi. W 1992 roku nastąpiła reaktywacja The Velvet Underground. W skład zespołu weszli Reed, Cale (śpiewał partie wokalne Nico, która zmarła w 1988 roku), Maureen TuckerTucker i Morrison. W 1993 roku grupa grała koncerty w Europie, które cieszyły się dużą popularnością. Z tego względu zaproponowano im wyruszenie w trasę koncertową po USA (w tym MTV Unplugged). Jednakże Cale i Reed pokłócili się i zespół znów rozpadł się. W 1995 roku zmarł na raka Sterling Morrison. W 1996 roku zespół został wprowadzony przez Patti SmithPatti Smith do Rock and Roll Hall of Fame. Z tej okazji Reed, Cale i Tucker po raz ostatni wystąpili razem, wykonując "Last Night I Said Goodbye to My Friend" w hołdzie Morrisonowi.

Al Spicer napisał o zespole: "The Velvet Underground są niezwykle unikalnym przykładem w historii rocka. Żaden inny zespół nie cieszył się tak małą popularnością w czasie swojego istnienia, żaden inny nie miał też tak kolosalnego wpływu na generacje, które przyszły po nim. I co więcej - Lou Reed nigdy nie miał nawet zamiaru być gwiazdą rock'n'rolla". Grupa wywarła ogromny wpływ na takich artystów jak: David Bowie, Roxy Music, Patti Smith, The RamonesSex Pistols, Talking Heads, Joy Division, The Plastic People of the Universe, U2, Sonic Youth, R.E.M., The Jesus and Mary Chain, Duran Duran, Morrissey, The Flaming Lips, Arctic Monkeys, Nirvana, The Strokes, LCD Soundsystem, The Kooks. Fanem zespołu był Vaclav Havel. W 2004 roku magazyn Rolling Stone umieścił The Velvet Underground na 19. pozycji listy 100 największych artystów wszech czasów. W 2017 roku zajęli 5. miejsce w zestawieniu 100 najbardziej wpływowych muzyków wszech czasów według badania AllMusic.