Takie filmy powstają raz na kilka lat, a pozostają na dużo dłużej. Są to obrazy klasyczne w najlepszym tego słowa znaczeniu. Klasyczne pod względem tematyki, gry aktorskiej, sposobu narracji. Nakręcenie takiego filmu wymaga spełnienia wielu warunków. Na początek są to: znakomici aktorzy, wysoki budżet, wybitny reżyser, świetny scenariusz. A i wówczas wcale nie musi się udać – zawsze istnieje ryzyko, że wyjdzie rzecz przyciężka, akademicka, bez emocji. Jeżeli jednak wszystkie elementy układanki szczęśliwie trafią na swoje miejsce, otrzymujemy dzieło które ma natychmiast zapewnione godne miejsce zarówno w historii kina, jak i naszej pamięci.

Do jakich filmów można porównać „Jak zostać królem”? Najbardziej oczywistym odniesieniem wydaje się „Królowa” Frearsa. Jeśli sięgnąć dalej w przeszłość, to nie sposób nie wspomnieć o „Okruchach dnia”, „Amadeuszu” czy „Miłości Swanna”. To właśnie ten sam rodzaj niespiesznej narracji, nie umizgujący się do widza tanimi efektami emocjonalnymi czy wizualnymi. Taki film jest jak znakomite wytrawne wino – niby podobne do wielu innych, a przecież bez śladu wątpliwości znacznie lepsze.

Jak każde wybitne dzieło sztuki „Jak zostać królem” można odczytywać na różne sposoby. Dla jednych będzie to przede wszystkim historia niezwykłej przyjaźni, która z kolejnych ciężkich prób wychodzi zwycięsko. Dla innych – to ukazanie początków dzisiejszej postpolityki, czyli polityki sprowadzonej do inforozrywki, gdy wygląd ma przewagę nad poglądem, a forma przekazu jest ważniejsza niż jego treść. W takim ujęciu ortofonista Lionel Logue to poprzednik współczesnych spin doktorów, tworzących najważniejszy kapitał współczesnego polityka – wizerunek. Równie dobrze można potraktować dzieło Hoopera jako oskarżenie pod adresem sztywnych społecznych podziałów i rytuałów, których brytyjska rodzina królewska jest najważniejszym wzorem i symbolem. Natomiast duża część widzów ograniczy się do samego śledzenia fabularnych perypetii – i również będzie zadowolona.

Nie lekceważyłbym tej grupy widzów. Jestem zdania, że niezależnie od tego jak wiele znaczeń, aluzji i podtekstów skrywa drugie dno filmu, powinien on w pierwszej kolejności sprawnie opowiadać zajmującą historię. Jako dzieło wybitne „King’s Speech” oczywiście sprawdza się i na tym, niejako podstawowym poziomie. Kapitalne są np. sceny odzierające z romantycznej otoczki słynną historię króla Edwarda VIII abdykującego z miłości. Tutaj poznajemy go jako pantoflarza na telefonicznej smyczy, całkowicie podporządkowanego jędzowatej i pretensjonalnej do bólu pani Simpson. Jakże odmiennie na jej tle prezentuje się pełna klasy i czaru żona Bertiego – Elżbieta. No i sam Bertie – Jerzy VI, perfekcyjnie zagrany przez Colina Firtha. Zadanie miał piekielnie trudne: musiał jednocześnie zaprezentować królewską godność i skutki dziecięcej traumy, życzliwą otwartość i oschłą wyniosłość, wiarę w monarchię i zupełny brak wiary w siebie. Wszystko to wypadło znakomicie i naturalnie, jak gdyby rola Bertiego – Jerzego VI była zupełnie prostym zadaniem aktorskim.

W moim odczuciu niespełna 40 letni Tom Hooper awansował tym filmem do reżyserskiej klasy mistrzowskiej, znajdując się w zaszczytnym towarzystwie takich postaci jak James Ivory, Stephen Frears , Miloš Forman czy Volker Schlöndorff, będących arcymistrzami filmowej klasyki. Oby dalsze filmy Anglika pozwoliły i jemu nadać ten tytuł.