Erika Kohut jest pianistką. Całymi dniami uczy w szkole muzycznej najbardziej utalentowane młode osoby gry na pianinie. Jest szorstka,
piekielnie wymagająca. Praktycznie cały czas jest niemiła, wręcz okrutna w stosunku do swoich uczniów, którzy nie są w stanie jej zadowolić,
spełnić chociażby w części jej wygórowanych wymagań. Pomimo jednak tak ciętego zachowania na jej lekcje zapisuje się wiele chętnych i tylko
najlepsi mogą się u niej uczyć. Prywatnie Erika jest samotna, mieszka z despotyczną matką, która kontroluje każdy jej ruch, praktycznie całe jej
życie, nawet w najmniejszych szczegółach. Matka ciągle traktuje ją bowiem tak, jakby była nadal małą dziewczynką, nie przyjmując do
wiadomości, że już od dawna jest dorosłą kobietą i ma prawo do swojego własnego życia, o którym może sama decydować. Nie daje jej nawet
odrobiny prawa do prywatności, grzebiąc w jej rzeczach i nie odstępując jej w domu nawet na krok. Matka wymaga od niej ciągłej perfekcji, by była
najlepsza zawsze i w każdej sytuacji. Któregoś razu na prywatnym, domowym koncercie fortepianowym, zorganizowanym przez rodzinę Blonskich
(na którym Erika daje krótki popis swoich umiejętności) poznaje przystojnego, młodego chłopaka. On niezwykle szybko zakochuje się w niej,
mówiąc, że od chwili ich pierwszego spotkania, odczuwa łączącą ich więź…

Bardzo zdziwiłem się gdy przy napisach początkowych zobaczyłem, ze film ten zrealizował Michael Haneke. Właśnie ten Haneke, który nakręcił
również fantastyczne i niezwykle męczące „Funny Games”, które brutalnie bawiło się z oczekiwaniami widza, wyśmiewając jego chęć zobaczenia
przemocy i przeżycia silniejszych wrażeń. „Pianistka” zapowiadała się bowiem jako poważny dramat o pewnym zwyczajnym romansie i tak
bezkompromisowy i odważny twórca jakim jest Haneke nie pasował mi do tak zwykłej historii, tak normalnego filmu. Jednakże z każdą kolejną
minutą seansu, im dokładniej poznawałem bohaterów jego filmu, poznając ich też z tej gorszej strony, tym coraz mniej mnie dziwiło, że to właśnie
on zdecydował się przenieść tę historię na ekran. „Pianistka” to bowiem obraz mówiący o pewnym skrzywieniu, które ukrywa się pod
powierzchnią normalności, które nie jest widoczne na pierwszy rzut oka i choć jest ogromne, ujawnia się dopiero przy bliższym poznaniu. Tak jak
w „Funny Games” Haneke szokował trudną do zniesienia przemocą, a raczej jej brakiem i ciągłym oczekiwaniem na nią, tak w „Pianistce”
szokuje rozwojem postaci głównej bohaterki, po której nigdy byśmy się nie spodziewali tak skrajnych pragnień i zachowań. Śmiało można
bowiem powiedzieć i utwierdzamy się w tym przekonaniu im dłużej ogląda się ten film, że jest ona chora, że jej system wartości jest całkowicie
zwichrowany i nienormalny.

Postać ta nie byłaby tak wiarygodna gdyby nie Isabelle Huppert, która perfekcyjnie zagrała tę skomplikowaną bohaterkę, w mistrzowski sposób
portretując jej pokręconą osobowość. To z jaką precyzją wcieliła się w Erikę chyba najlepiej widać w scenach w których jej bohaterka słucha jak
Walter gra na pianinie Schuberta. Przez tę muzykę zaczyna się rozluźniać, odprężać, rozkoszować dźwiękami jakie do niej dolatują i wtedy maska
twardej, ostrej jak brzytwa nauczycielki, którą nosi praktycznie cały czas, zaczyna powoli spływać z jej twarzy. Co prawda tylko na chwilę, jedynie
odrobinę, ale te zmiany choć niewielkie są wyraźnie widoczne i odczuwalne. Bo tylko muzyka jest w stanie dostarczyć Erice jakichkolwiek odczuć,
bo te pochodzące od ludzi są dla niej niewystarczające i muszą być niebywale silne, wręcz brutalne by do niej jakoś trafiły. Dlatego Erika nie
potrafi normalnie żyć i komunikować się ze światem zewnętrznym, nie potrafi się normalnie porozumieć i nawiązać kontakt z drugim człowiekiem.
Walter pyta się jej w pewnej intymnej dla nich sytuacji czemu zadaje mu ból? I w tym właśnie tkwi jej problem – Erica nie nauczyła się czułości,
nie potrafi ani przekazywać ani okazywać jakichkolwiek uczuć. Nie potrafi również docenić innych, a szczególnie właśnie Waltera. Choć wyraźnie
wzrusza ją jego gra, to jednak nie jest w stanie tego okazać, wręcz przeciwnie jeszcze go ponad miarę krytykuje, wynajdując liczne błędy. Erika
stale chowa się za maską którą przez lata stworzyła, nie potrafi otworzyć się na ludzi, nie wie jak to jest zachowywać się normalnie.

Co ciekawe pomimo, że Walter wie o niej coraz więcej i bardzo szybko poznaje jej gorszą stronę, to jednak nadal go do niej ciągnie, nadal dąży on
do wspólnego życia. Zupełnie jak ćma do światła choć wie, że z pewnością się przez to sparzy, że nic dobrego z tego związku nie wyniknie i tak
chce z nią być. W końcu więc daje się wciągnąć w jej chorą grę. Nie mogąc dotrzeć do niej w normalny sposób, taki który wydaje mu się
naturalny i ludzki, zaczyna grać na jej zasadach. I tu pojawia się kolejny problem, bo od tej chwili nie wiadomo już co jest tylko ryzykowną i ostrą
zabawą, a co prawdziwym sprzeciwem, nie wiadomo kiedy dość oznacza dość, a kiedy jest to tylko przyzwolenie na kolejne czynności. Haneke
pokazuje swoją bohaterkę jako kobietę opętaną cielesnością, która potrzebuje poniżenia i nie potrafi zrozumieć prawdziwego, czystego uczucia
jakim jest miłość, która szuka jedynie ekstremalnych doznań, ryzykownych podniet i niczego więcej. Potrzebuje poniżenia, spełnienia mocnych
fantazji, by wypełnić pustkę swojego życia i zaspokoić rozrośnięte do ogromnych rozmiarów potrzeby, które kryła w sobie przez zbyt długi czas.

Co jest powodem takiego zachowania bohaterki? Haneke nie udziela wprost odpowiedzi na to pytanie. Przez cały film jedynie obserwuje ją
chłodnym okiem, pokazując jej zachowanie i kolejne zachcianki. Jego film jest wyzbyty jakichkolwiek emocji, niezwykle sterylny i chłodny.
Zupełnie jakby bohaterka była obiektem badań w jakimś laboratorium, i to do nas należało postawienie diagnozy w sprawie jej przypadku. Być
może przyczyną jej skrzywienia jest nieszczęśliwe dzieciństwo, złe wychowanie, brak ojca który zmarł w zakładzie dla obłąkanych. A może
całkowity brak akceptacji i docenienia ze strony matki, która wciąż wymagała od niej więcej? To musimy ustalić już sami, a odpowiedzi może być
wiele. Film Haneke jest strasznie męczący i nieprzyjemny w odbiorze, co akurat jest całkiem oczywiste, bo oglądanie patologii nie może być
przecież niczym przyjemnym. Brakuje mi jednak w tej historii jakiegoś konkretnego domknięcia, jakiegoś pełniejszego zakończenia, bo film ten
kończy się nagle, niespodziewanie, przedwcześnie i zbyt gwałtownie. Co prawda w ostatnich scenach czuć, że zaraz zobaczymy napisy końcowe,
ale jednak po nich pozostaje pewien niedosyt, oczekiwanie na to co mogłoby stać się dalej, co podsumowałoby jakoś tę historię.

8/10