Zastanawiam się jaką puentą może mieć tak wiernie odwzorowane nagromadzenie ludzkich krzywd. Za taką puentę możemy uznawać antywojenny wydźwięk filmu, ale to byłoby raczej truizmem. Ja traktuję ten film przede wszystkim jako pomnik wydarzeń, które miały miejsce na tych terenach w tym czasie.

Jednak pewna osoba zwróciła mi uwagę na jedną poruszającą kwestię - mimo wszystko najbardziej wzruszające były momenty w których bohaterowie próbują żyć dalej pomimo wojennej traumy - wyprawa łodzią czy scena jazdy na rowerze (w tych scenach bardzo dużą rolę odgrywa także niezwykle przytłaczający motyw muzyczny). I mając w świadomości obraz ich okaleczenia psychicznego przez wojnę wiemy także to, że nowy system nie pozwoli im zbyt długo cieszyć się tymi niewielkimi okruchami szczęścia, więc muszą czerpać z życia jak najwięcej w jak najkrótszym czasie.

Za element zaskoczenia możemy uznać sam fakt tego, że główny bohater zdołał przeżyć komunistyczne tiurmy. Jednak w tym wypadku nie traktowałbym tego filmu jako dynamicznego dzieła sztuki w którym niezbędne jest szybkie prowadzenie akcji. Jest to raczej dzieło statyczne, mające na celu skupienie się na emocjach widza.