Polscy scenarzyści, uczestnicy II Forum Scenarzystów w Warszawie, przyjęli Manifest Scenarzystów Europejskich. Zawarte w nim tezy mają stanowić swoisty kodeks pracy scenarzystów, którzy tworzą silnie rozwijającą się grupę zawodową w polskiej branży filmowej. Co równie ważne, zapisy Manifestu mają regulować zasady współpracy scenarzystów z producentami.
Ochrona zawodu scenarzysty, lepsze dofinansowanie prac literackich w procesie produkcji filmu, podniesienie jakości scenariuszy filmowych to główne cele, jakie stawiają sobie uczestnicy forum. W Polsce co roku wzrasta liczba osób piszących scenariusze filmowe i telewizyjne, w ciągu ostatnich lat niezwykle rozwinęła się edukacja scenariopisarska – utworzono m.in. stacjonarne studia scenariopisarskie na PWSFTviT w Łodzi, a specjalne kursy uruchomiły m.in. Warszawska Szkoła Filmowa i Krakowska Szkoła Scenariuszowa (obecnie Filmowa). Od kilku lat SFP organizuje cieszące się niesłabnącym powodzeniem Laboratorium Scenariuszowe. Polscy scenarzyści stanowią więc dynamiczne, w dużej części młode środowisko, które chce walczyć o swoje prawa i poprzez podniesienie jakości scenariuszy wpłynąć na rozwój polskiego kina.
Pierwszy krok już został zrobiony: Koło Scenarzystów znowu funkcjonuje. W marcu zostaliśmy przyjęci do Federacji Scenarzystów Europejskich, mówiła Joanna Kos-Krauze, Przewodnicząca Koła Scenarzystów w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. Jest to dla nas wielka szansa, przede wszystkim szansa wymiany doświadczeń. Część gildii europejskich ma długoletnią tradycję. Na przykład duńska istnieje od 100 lat! Nasi koledzy w Europie mają sprawdzone, wypracowane narzędzia dotyczące ochrony prawnej zawodu, systemów edukacji, współpracy z producentami i instytucjami finansującymi szeroko pojęte utwory audiowizualne.
Dla nas najpilniejszą sprawą jest ochrona prawna zawodu scenarzysty w Polsce, podkreśla Joanna Kos-Krauze. Doświadczenie mówi, że przeciętny polski scenarzysta nie wie co podpisuje! Niestety jesteśmy sami sobie winni. Godzimy się na warunki producentów, ponieważ nie posiadamy nawet minimalnej wiedzy prawnej i ekonomicznej. Nie rozumiemy z jakimi konsekwencjami wiąże się uprawianie tzw. ”wolnego zawodu”.
Scenarzyści uczestniczący w Forum przegłosowali Manifest Scenarzystów Europejskich, zawierający podstawowe zasady, jakie powinny obowiązywać w branży audiowizualnej. Manifest w tym brzmieniu spisany i przyjęty został w Salonikach w 2006 roku na konferencji Federacji Scenarzystów Europejskich, która reprezentuje obecnie 28 gildii z 22 krajów Europy.
MANIFEST SCENARZYSTÓW EUROPEJSKICH
Opowieści są bogactwem ludzkości i składnicą różnorodności naszego kulturowego dziedzictwa. Są tworzone, przekształcane i wciąż interpretowane dla nowych czasów przez ludzi, którzy je opowiadają. W naszych czasach historie opowiadają scenarzyści.
Talentowi europejskich autorów należy ufać, rozwijać go i wspierać. Europejskie kinematografie powinny znaleźć sposoby przyciągania scenarzystów i utrzymywania ich przy kinie i przy zawodzie scenarzysty.
Stwierdzamy stanowczo, że:
Scenarzysta jest autorem filmu, podstawowym twórcą dzieła audiowizualnego.
Użycie określenia "autor filmu" w sposób nienależyty jest nieakceptowalne.
Moralne prawa scenarzysty, szczególnie prawo do utrzymania integralności jego dzieła i do jego ochrony przed zniekształceniem i niewłaściwym użytkowaniem powinny być niezbywalne i w pełni przestrzegane w praktyce.
Scenarzysta powinien otrzymywać należytą zapłatę za każdą formę eksploatacji swojego dzieła.
Jako autor scenarzysta powinien mieć prawo uczestnictwa w procesie produkcyjnym, a także w promocji filmu, za co powinien otrzymywać zapłatę. Jako autor scenarzysta powinien być wymieniany zgodnie z jego udziałem w filmie, włączając w to katalogi festiwalowe, pisma z programem telewizyjnym i recenzje.
Wzywamy:
Rządy państw i agencje finansujące filmy do wspomagania scenarzystów poprzez większe skupienie energii i środków, w formie subsydiów, odliczeń podatkowych lub programów inwestycyjnych, na stadium developmentu filmów i produkcji telewizyjnych oraz poprzez bezpośrednie finansowanie scenarzystów.
Badaczy akademickich i krytyków filmowych do uznania roli scenarzystów, a uniwersytety, akademie i programy szkoleniowe do edukacji następnych pokoleń zgodnie ze wspólnotowym charakterem medium filmowego oraz w poszanowaniu sztuki i rzemiosła, jakim jest pisanie scenariuszy.
Festiwale, muzea filmowe i inne instytucje do wymieniania scenarzystów w swoich programach oraz do organizacji i wyświetlania programów filmowych honorujących scenarzystów w taki sam sposób jak reżyserów, aktorów, czy kinematografie narodowe.
Narodowe systemy prawne i prawo europejskie powinny uznać, że scenarzysta jest autorem filmu.
Narodowe systemy prawne i prawo europejskie powinny zapewnić scenarzystom możliwości organizowania się, negocjowania i podpisywania zbiorowych umów, aby wspomagać i utrzymywać odmienne tożsamości kulturowe każdego kraju, a jednocześnie ułatwiać wolny przepływ scenarzystów między wszystkimi narodami.
Będziemy:
Rozpowszechniać ten manifest między uczestnikami przemysłu filmowego i w prasie poszczególnych krajów.
Prowadzić kampanie na rzecz wprowadzenia w życie postulatów tego manifestu.
Poszukiwać sposobów implementacji zmian prawnych, których żądamy w tym manifeście, do narodowych systemów prawnych i prawa europejskiego.