Recenzja wyd. DVD filmu

Parnassus (2009)
Terry Gilliam
Christopher Plummer
Heath Ledger

Niekończąca się opowieść

Niestety to, co w nowym filmie Terry’ego Gilliama najciekawsze i najpikantniejsze, szybko zostaje zinfantylizowane. Baśniowa konwencja łagodzi wątek metafizycznego pata, a reżyserowi brakuje
Tytułowy Parnassus ma zadatki na showmana tysiąclecia. Po pierwsze, jest nieśmiertelny. Po drugie, w iście faustowskim stylu pojedynkuje się z samym Mefistofelesem. Po trzecie, potrafi ulotne marzenia i lęki ludzkości zamieniać w rzeczywistość. Po czwarte, granice jego języka, będące również granicami jego świata, wyznacza teatr. To jednak tylko teoria. Zaś jak wiemy, to praktyka uczy – teoria tylko śni. Choć Parnassus lubi biadolić o potędze wyobraźni, jego codzienny teatrzyk nie spełnia wymagań londyńczyków. Zachlane dzieci-śmieci i wypacykowane panny uważają go za hochsztaplera, nie pomaga mu magiczne zwierciadło, przypominające rekwizyt z inwentarza odpustowego magika. Nagle, w myśl porzekadła, że noc jest najciemniejsza tuż przed świtem, w życiu Parnassusa pojawia się cierpiący na amnezję Tony. Facet z tysiącem pomysłów na minutę.

Tony ma wiele twarzy. Dosłownie i w przenośni. W filmowym "planie rzeczywistym" odgrywa go Heath Ledger. To ostania szansa, by zobaczyć aktora bez upiornego makijażu Jokera i utwierdzić się w przekonaniu, że nie miał sobie równych w portretowaniu emocjonalnych wykolejeńców, ludzi zagubionych, subtelnych, ale i skłonnych do autodestrukcji. Kiedy Tony przenosi się do krainy czarów, jego rolę przejmuje gwiazdorskie trio – Jude Law, Colin Farrell i Johnny Depp. Niestety, podyktowany nagłą śmiercią Ledgera zabieg rozbija film na dwie niezależne narracje. Esencją pierwszej jest ważne pytanie: kiedy oswajanie rzeczywistości za pomocą sztuki ma wymiar terapeutyczny, a kiedy wiedzie na skraj przepaści? Druga opowieść to wesołe harce w cukierkowym królestwie fantazji, oszałamiająca podróż po łąkach pełnych kwiatów z tektury i gigantycznych pantofli.  

Z postaci Tony’ego, który wodzi na pokuszenie szesnastoletnią córkę Parnassusa, aktywizuje teatralną trupę i poddaje mieszkańców Londynu psychoanalizie, dało się wycisnąć więcej. Niestety to, co w nowym filmie Terry’ego Gilliama najciekawsze i najpikantniejsze, szybko zostaje zinfantylizowane. Baśniowa konwencja łagodzi wątek metafizycznego pata, w którym znajdują się bohaterowie, a reżyserowi brakuje odwagi, by wyeksponować erotyzm wpisany w niejednoznaczne relacje między nimi. Sny autora "Fisher Kinga" też stały się nieco nudniejsze: widzieliśmy już te krajobrazy, te mroczne lasy, pastelowe doliny, krzywe gęby i surrealistyczne sytuacje rodem z montypythonowskich animacji.

Podoba mi się desperacja, z jaką reżyser próbował opowiedzieć historię "człowieka, który oszukał diabła". Gilliama i Parnassusa sporo przecież łączy. Obaj upadali i podnosili się tak często, że stało się to przedmiotem niezliczonych anegdot. Obaj nierzadko dostawali w kość, a ich sztuki nie rozumieli ci, którzy mieli decydować o jej sukcesie bądź porażce.

Dwupłytowe wydanie DVD nie rozczaruje fanów Gilliama. Poza wieloma wyciętymi scenami, bogatym materiałem z produkcji i rozbudowaną sekcją dotyczącą Heatha Ledgera, znajdziemy tu m.in. krótki dokument o twórczości Amerykanina i materiał z wizyty ekipy na zeszłorocznym festiwalu Camerimage w Łodzi. O jednopłytowej wersji nie wspominam, bo lekarz zalecił mi unikanie stresu.
1 10
Moja ocena:
4
Dziennikarz filmowy, redaktor naczelny portalu Filmweb.pl. Absolwent filmoznawstwa UAM, zwycięzca Konkursu im. Krzysztofa Mętraka (2008), laureat dwóch nagród Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej... przejdź do profilu
Czy uznajesz tę recenzję za pomocną?
Cztery lata po premierze niezbyt przychylnie przyjętych "Nieustraszonych braci Grimm" na ekrany... czytaj więcej
Proszę Państwa! Oto przed Wami kolejne zaskakujące, zadziwiające, niezrozumiałe dzieło, oryginalnego i... czytaj więcej
Jak to możliwe, że człowiek, który za kilka miesięcy skończy siedemdziesiąt lat, wciąż potrafi, niczym... czytaj więcej

Pobierz aplikację Filmwebu!

Odkryj świat filmu w zasięgu Twojej ręki! Oglądaj, oceniaj i dziel się swoimi ulubionymi produkcjami z przyjaciółmi.
phones