Michael Haneke uznawany jest za jednego z najważniejszych krytyków kondycji ludzkiej ostatnich dwóch dekad. W 1995 r., w ramach projektu "Lumièreand Company", jako jeden z kilkudziesięciu reżyserów nakręcił kamerą (kinematografem)Louisa Lumière'a krótki, niemy film. Pionier kinematografii żył i dojrzewał w duchu impresjonizmu. "Wjazd pociągu na stację La Ciotat", "Wyjścierobotników z fabryki" czy "Wojna na śnieżki" to jedne z wielu prób utrwalenia chwili za pomocą nowegowynalazku. Jako przykłady "żywych obrazów" - nowej formy zachowywania teraźniejszości - dość wyraźnie ukazują pozytywną postawę kamerzysty wobec otaczającej rzeczywistości. Podobnie uHanekego: pomysłwiele nam mówi o nastawieniu autora do swoich czasów. Twórca "Białej wstążki" sfilmował... ekran TV w trakcie nadawania wiadomości.
Wczesne filmy austriackiego reżysera-filozofa przypominają obrazy poglądowych operacji chirurgicznych. W trylogii "zlodowacenia" (kolejno: "Siódmy Kontynent", "Video Benny'ego", "71 fragmentów") z precyzją patologa analizuje przede wszystkim dwa zagadnienia (które otrzymują nowe kształtyw jego kolejnych projektach, m.in. w przełomowych Funny Games) - zaburzenia komunikacji międzyludzkiej i postępującąobojętność społeczeństw "zachodnich" wobec przemocy.
Tytułowy Benny (Arno Frisch) to 14-letni syn zamożnych rodziców (Angela Winkler,Ulrich Mühe), których zarobki możemy szacować m.in. po liczbie sprzętu audio-video w pokoju ichsyna. Film rozpoczyna się jego "dziełem" - drastycznym dokumentem nagranym kamerą VHS, przedstawiającym moment uboju świni w "domowych" warunkach.Ten sam materiał chłopiec pokaże napotkanej dziewczynie (Ingrid Stassner), którą zaprasza do mieszkania pod nieobecność rodziców. Po krótkiej, kluczowej dla filmu rozmowie dochodzi do tragicznegowypadku.
Równorzędny, o ile nie ważniejszy, jest sposób pokazania widzowi całej sceny. Ujęcie jest statyczne,zamiast bezpośredniej akcji widzimy "na żywo" obraz monitora połączonego z nieruchomą, ustawioną na statywie kamerą Benny'ego,która rejestruje wydarzenie. W kontekście całego filmu owa sytuacja i reperkusje wydają się konsekwentnie spychane pozaramy ekranu, tak jakby reżyser chciał przenieść sposób postępowania głównych bohaterów na strukturę filmu. Ciąg dalszy historii to ukazywanie problemów komunikacyjnych między dojrzewającym nastolatkiem aotoczeniem. Benny gotów jest opowiedzieć o wydarzeniu starszej siostrze, ale nie ma jej w tym momencie w mieszkaniu.W przypadku rodziców, wysiłek opowiedzenia historii i zaangażowania emocjonalnego zastąpiony jest kilkoma ruchamipalca na pilocie. Chłopak zasłania się materiałem filmowym, który obiektywnie przedstawia całe zdarzenie za niego.
Naturalizm filmu, budowany długimi ujęciami, ascetyczną grą aktorów, brakiem tła muzycznego szybko może stać się dla widza doświadczeniem odpychającym. Jest to oczywiście ruch zamierzony. Większość filmówHanekego to kolejne pokazy kunsztu manipulowania psychiką widza. W tym przypadku, ślamazarne tempo filmu, brud materiałówVHS, nietypowe przedstawianie scen drastycznych pełnią funkcję bodźców, mających wywołać u widzów wstrząs emocjonalny (a przynajmniejsytuację dyskomfortu).
Strukturą i formą "Video Benny'ego" odchodzi od utartych schematów kina "masowego", Haneke próbuje w ten sposób zapobiec wyuczonejkonsumpcji obrazów, odruchowej ucieczce w diegezę filmu. Wymaga doświadczania filmu w sposóbkrytyczny ze świadomością manipulacyjnego potencjału wszelkich form mediów audiowizualnych.
Wczesne filmy austriackiego reżysera-filozofa przypominają obrazy poglądowych operacji chirurgicznych. W trylogii "zlodowacenia" (kolejno: "Siódmy Kontynent", "Video Benny'ego", "71 fragmentów") z precyzją patologa analizuje przede wszystkim dwa zagadnienia (które otrzymują nowe kształtyw jego kolejnych projektach, m.in. w przełomowych Funny Games) - zaburzenia komunikacji międzyludzkiej i postępującąobojętność społeczeństw "zachodnich" wobec przemocy.
Tytułowy Benny (Arno Frisch) to 14-letni syn zamożnych rodziców (Angela Winkler,Ulrich Mühe), których zarobki możemy szacować m.in. po liczbie sprzętu audio-video w pokoju ichsyna. Film rozpoczyna się jego "dziełem" - drastycznym dokumentem nagranym kamerą VHS, przedstawiającym moment uboju świni w "domowych" warunkach.Ten sam materiał chłopiec pokaże napotkanej dziewczynie (Ingrid Stassner), którą zaprasza do mieszkania pod nieobecność rodziców. Po krótkiej, kluczowej dla filmu rozmowie dochodzi do tragicznegowypadku.
Równorzędny, o ile nie ważniejszy, jest sposób pokazania widzowi całej sceny. Ujęcie jest statyczne,zamiast bezpośredniej akcji widzimy "na żywo" obraz monitora połączonego z nieruchomą, ustawioną na statywie kamerą Benny'ego,która rejestruje wydarzenie. W kontekście całego filmu owa sytuacja i reperkusje wydają się konsekwentnie spychane pozaramy ekranu, tak jakby reżyser chciał przenieść sposób postępowania głównych bohaterów na strukturę filmu. Ciąg dalszy historii to ukazywanie problemów komunikacyjnych między dojrzewającym nastolatkiem aotoczeniem. Benny gotów jest opowiedzieć o wydarzeniu starszej siostrze, ale nie ma jej w tym momencie w mieszkaniu.W przypadku rodziców, wysiłek opowiedzenia historii i zaangażowania emocjonalnego zastąpiony jest kilkoma ruchamipalca na pilocie. Chłopak zasłania się materiałem filmowym, który obiektywnie przedstawia całe zdarzenie za niego.
Naturalizm filmu, budowany długimi ujęciami, ascetyczną grą aktorów, brakiem tła muzycznego szybko może stać się dla widza doświadczeniem odpychającym. Jest to oczywiście ruch zamierzony. Większość filmówHanekego to kolejne pokazy kunsztu manipulowania psychiką widza. W tym przypadku, ślamazarne tempo filmu, brud materiałówVHS, nietypowe przedstawianie scen drastycznych pełnią funkcję bodźców, mających wywołać u widzów wstrząs emocjonalny (a przynajmniejsytuację dyskomfortu).
Strukturą i formą "Video Benny'ego" odchodzi od utartych schematów kina "masowego", Haneke próbuje w ten sposób zapobiec wyuczonejkonsumpcji obrazów, odruchowej ucieczce w diegezę filmu. Wymaga doświadczania filmu w sposóbkrytyczny ze świadomością manipulacyjnego potencjału wszelkich form mediów audiowizualnych.
Czy uznajesz tę recenzję za pomocną?
Pobierz aplikację Filmwebu!
Odkryj świat filmu w zasięgu Twojej ręki! Oglądaj, oceniaj i dziel się swoimi ulubionymi produkcjami z przyjaciółmi.
