Recenzja filmu

Miasto ruin (2010)

Pięciominutowy film 3D autorstwa Damiana Nenowa pokazuje nam ni mniej ni więcej, tylko tyle, że po Powstaniu Warszawa była stertą gruzu. I ta znana prawda, przedstawiona przez dziesiątki dokumentów, wyliczona procentowo i utrwalona w podręcznikach do historii, tutaj na nowo wywołuje potężne wrażenie. W filmie precyzyjnie, przy konsultacji z historykami, odtworzono panoramę stolicy z wiosny 1945 roku. Z lotu ptaka obserwujemy kolejne dzielnice zrównanego z ziemią miasta. Najpierw "przelatujemy" nad Wisłą i jej zburzonymi mostami, potem przenosimy się nad Starówkę, gdzie możemy rozpoznać kilka pojedynczych budowli stojących do dziś. Dalej jest getto, czyli ziemia jałowa, na której tylko czernią się resztki. Obrazom, wyglądającym superrealistycznie w 3D, towarzyszy monumentalna muzyka. Takie zestawienie nie może pozostawić widza obojętnym, choć w "Mieście ruin" nie poznamy żadnych dramatycznych losów ludzkich, a na końcu pojawi się jedynie lakoniczny napis, ile osób zamieszkiwało Warszawę przed wojną i ile zostało w jej ruinach po powstańczym zrywie.

Film przekonuje mnie dużo bardziej niż cała koniunkturalna i na siłę nowoczesna twórczość wokół Powstania, która ostatnio jest w rozkwicie: komiksy i piosenki o chłopakach takich jak my, kolorowanki dla dzieci, "Hardkor 44" itp. "Miasto ruin" nie próbuje oswajać traumy w naiwny sposób charakterystyczny dla tych popkulturowych zabaw. Za to dobitnie pokazuje powstańczą tragedię Warszawy, a pośrednio tłumaczy też dzisiejszą brzydotę miasta. Dobrze, że film będzie pokazywany w Muzeum Powstania Warszawskiego, gdzie wciąż dominuje dyskurs gloryfikujący Powstanie.