Push Pressbooks

Film reżysera ?Zabójczego numeru? (Ben Kingsley, Josh Hartnett, Morgan Freeman, Bruce Willis) oraz producentów ?Hollywoodland? i ?Braveheart ? Waleczne serce?, z muzyką lidera zespołu Massive Attack ! ?Push? to zapierający dech w piersiach efektami specjalnymi thriller SF. Scenariusz filmu został oparty w znacznym stopniu na eksperymentach z dziedziny parapsychologii. To właśnie zwykli ludzie obdarzeni nadludzkimi zdolnościami przewidywania przyszłości lub potrafiącymi sterować cudzymi myślami stali się inspiracją twórców filmu, ale też obiektem zainteresowań kontrwywiadu? W filmie występują wschodzące gwiazdy i nadzieje Hollywood: Chris Evans (?W stronę słońca?, ?Niania w Nowym Yorku?) oraz młodziutka i niezwykle utalentowana Dakota Fanning, która na swym koncie ma udział w takich filmach, jak: ?Sam?, ?Człowiek w ogniu? i ?Wojna światów?. Do tego grona dołącza Camilla Belle (?Kiedy dzwoni nieznajomy?) i dwukrotnie nominowany do Oscara Djimon Hounsou (?Krwawy diament?).

Telekineza, jasnowidzenie, telepatia. Od dziesięcioleci rządy państw na całym świecie próbują wykorzystać ludzi obdarzonych paranormalnymi zdolnościami jako tajną, niezwykle efektywną broń w walce z potencjalnymi wrogami, a nierzadko także sprzymierzeńcami.  W 1945 roku hitlerowcy wykonali pierwszy krok w kierunku stworzenia armii super-żołnierzy. Niedługo po tym Sowieci i Amerykanie rozpoczęli podobne programy, takie jak MKULTRA, wdrożony przez CIA do badań nad kontrolą umysłów i paranormalnymi zdolnościami u funkcjonariuszy. Wspomniane fakty zainspirowały twórców oszałamiającego thrillera PUSH, rozgrywającego się w świecie niebezpiecznych gier szpiegowskich. Tutaj ci, którzy potrafią przesuwać przedmioty za pomocą myśli, odgadywać i kształtować przyszłość, a nawet zabijać bez dotykania ofiary, mogą równie dobrze stać się oprawcami, jak i celem ataku. Tajna rządowa agencja, zwana Wydziałem, przetrzymuje osoby ze zdolnościami parapsychologicznymi i przeprowadza na nich eksperymenty, które mają na celu wzmocnienie ich mocy. W oparciu o ich wyniki, Wydział pragnie stworzyć armię, której świat jeszcze nie widział. Niestety jak dotąd prawie nikt nie wyszedł cało z tych badań. Nick Grant (CHRIS EVANS, znany z hitów ?Fantastyczna czwórka?, ?Niania w Nowym Jorku? i ?W stronę słońca?) ukrywa się przed agentami Wydziału, którzy 10 lat temu zabili jego ojca. To po nim Nick odziedziczył telekinetyczne zdolności, a gdy sprowadziły one na jego rodzinę nieszczęście, młodzieniec postanowił zaszyć się w tętniącym życiem Hongkongu. Na trop Nicka wpada jednak Cassie Holmes (DAKOTA FANNING, wschodząca gwiazda Hollywood, znana z ?Wojny światów?, ?Pajęczyny Charlotty? i ?Człowieka w ogniu?),  13-letnia dziewczyna, potrafiąca przewidywać przyszłość. Razem spróbują zlokalizować walizkę z 6 milionami dolarów oraz Kirę (CAMILLA BELLE, ?Kiedy dzwoni nieznajomy? ?10 000 BC?), jedyną uciekinierkę z laboratorium Wydziału. Jako jedna z tzw. nakłaniaczy, Kira posiada najgroźniejszą z paranormalnych mocy ? potrafi manipulować innymi, sterując ich myślami. Z pomocą innych ?paranormalnych?, Nick i Cassie przeszukują najbardziej podejrzane zakątki Hongkongu w poszukiwaniu Kiry, a ich śladami podąża bezwzględny agent Wydziału Henry Carver (nominowany do Oscara DJIMON HOUNSOU znany  z ?Gladiatora? i ?Krwawego diamentu?), który nie cofnie się przed niczym, aby przechwycić zawartość walizki i zbudować niezniszczalną armię ?paranormalnych?.

NOSICIELE (Movers) ? Nick Grant, przedstawiciel drugiego pokolenia nosicieli, potrafi przesuwać przedmioty siłą swojego umysłu. Bez względu na to, czy chodzi o kości do gry, broń czy ciało przeciwnika, nosiciel potrafi ujarzmić świat fizyczny dla swojej korzyści. OBSERWATORZY (Watchers) ? posiada zdolność przewidywania przyszłości. Niektórzy, tak jak Cassie, sporządzają dokładne szkice swoich wizji. Problem w tym, że przyszłość stale zmieniają mniej lub bardziej poważne wypadki, więc obserwator musi bezustannie sprawdzać, czy jego wizje są aktualne. NAKŁANIACZE (Pushers) ? o wiele potężniejsi niż zwykli telepaci, potrafią umieszczać  w głowach swoich ofiar myśli, które nie sposób odróżnić od własnych. Przykładami tych niebezpiecznych geniuszy są Kira i Carver. SZWY (Stitches) ? uzdrowiciele tacy jak Stowe potrafią za sprawą swoich myśli i rąk leczyć rany, ale uwaga: nie zadzieraj z nimi, bo równie szybko mogą doprowadzić cię do stanu sprzed uzdrowienia. WĘSZYCIELE (Sniffs) ? łowcy potrafiący wytropić zdobycz nawet wtedy, gdy na ślad naprowadza ich zaledwie szczoteczka do zębów używana 10 lat temu. Postrach paranormalnych, często są wykorzystywani przez Wydział do ich tropienia. CIENIE (Shadows) ? tak jak Pinky Stein (Nate Mooney), są w stanie ukryć człowieka bądź przedmiot (nawet cały wieżowiec!) przed węszycielami. Ich skuteczność jest krótkotrwała  w przypadku ukrywania ludzi i przedmiotów przed obserwatorami. KRWIOBIJCY (Bleeders) ? młodzieńcy należący do gangu Pop są typowym przykładem krwiobijców. Siłą swojego głosu potrafią rozbijać szkło, a nawet naczynia krwionośne. ZMIENNICY (Shifts) ? nigdy nie mają kłopotów z gotówką. Hook (Cliff Curtis) może sprawić, że każdy przedmiot przybiera postać, która jest mu w danej chwili potrzebna. Sęk  w tym, że działanie tej sztuczki jest również krótkotrwałe. WYMAZYWACZE (Wipers) - dotykając kogoś mogą doprowadzić do wymazania całej jego pamięci. Nick i Kira zgłaszają się do chińskiego wymazywacza, gdy po piętach depczą im obserwatorzy, potrafiący przewidzieć ich następny krok.

Pomysł, na którym oparto scenariusz filmu PUSH ? świat, w którym zwykli ludzie są obdarzeni nadludzkimi zdolnościami i wykorzystywani przez tajną rządową agencję ?  na tyle zaintrygował reżysera Paula McGuigana, że błyskawicznie przestudiował w Internecie materiały na temat ?eksperymentów z dziedziny parapsychologii?: ?Odkryłem niebywałe rzeczy. W 1949 roku, u progu Zimnej Wojny, po obu stronach Atlantyku rozpoczęto eksperymenty, które miały na celu zbadania możliwości drzemiących w ludzkim mózgu?.  Jak podkreśla producent filmu, Glenn Williamson, ludzie potrafiący sterować cudzymi myślami oraz przewidywać przyszłość stali się najbardziej poszukiwaną bronią kontrwywiadu. ?Film jest w znacznym stopniu oparty na tych eksperymentach. Większość akt została utajniona, więc o wielu wynikach nigdy się nie dowiemy?. Twórcy są jednak przekonani, że rzeczywiste punkty odniesienia wyróżniają historię, opowiedzianą w ich filmie od innych obrazów o superbohaterach. ?Zależało nam na pokazaniu fantastycznych wydarzeń w sposób całkiem realistyczny?, zapewnia McGuigan. ?Spodobało mi się także tworzenie świata ludzi o niezwykłych mocach, choć każda z tych mocy ma jakieś źródło w rzeczywistości. Istnieją udokumentowane przypadki ludzi z tzw. pozazmysłowym widzeniem, którzy w samolocie przelatującym nad ambasadą opisywali plan jej wnętrza i przeznaczenie każdego z pomieszczeń?. Wychodząc z takiego założenia McGuigan dołożył wszelkich starań, aby bohaterowie PUSH zachowywali się jak ludzie z krwi i kości: ?Chcę, żeby widzowie zaangażowali się emocjonalnie w to, co dzieje się na ekranie. Zobaczą najnowocześniejsze  efekty specjalne, ale to tylko czubek góry lodowej. W przypadku tego filmu akcji dużo większą wagę przywiązywaliśmy do rysunku charakterów?. Williams dodaje, że osią historii jest wpływ Cassie na życie Nicka, wyciągnięcie go z ukrycia i więź, jaka się między nimi rodzi.  Jedna z najważniejszych decyzji, jakie reżyser podjął przed rozpoczęciem zdjęć, dotyczyła oszczędnego stosowania efektów specjalnych: ?Nie interesowało mnie kręcenie na zielonym czy niebieskim tle, chciałem, żeby wszystko odbywało się naprawdę. Pod tym względem wiele można nauczyć się od wielkich reżyserów z dawnych lat.? Williams tłumaczy, że to podejście pozwoliło filmowcom pokazać ograniczenia, z jakimi muszą liczyć się bohaterowie. PUSH, jego zdaniem miał być obrazem ?naszego? świata, tyle że bardziej wystylizowanym. Do tej opinii przychyla się także Dakota Fanning, dla której PUSH jest jednocześnie emocjonującym filmem akcji i opowieścią o przemianie dwójki głównych bohaterów.

Twórcy PUSH zapewnili czterem odtwórcom głównych ról rzadką okazję zmiany ekranowego emploi. I tak Dakota Fanning przeobraża się z dziecięcej gwiazdy w nastoletnią aktorkę, Djimon Hounsou po raz pierwszy gra postać negatywną, a Camille Belle staje się bronią masowego rażenia. O obsadzeniu w głównej roli Chrisa Evansa zadecydowała, zdaniem reżysera Paula McGuigana, jego kreacja w widowisku science fiction Danny?ego Boyle?a ?W stronę słońca?: ?Byłem zachwycony jego zaangażowaniem, naturalnością. Jest oczywiście przystojnym facetem, ale przede wszystkim mocno stąpa po ziemi. Chrisa wyróżnia także spora tężyzna fizyczna, a w filmie poza scenami dramatycznymi oglądamy także wiele sekwencji walk i wyczynów kaskaderskich. Krotko mówiąc, Chris Evans był idealny do roli Nicka?. Dakota Fanning wciela się w umiejącą przewidywać przyszłość Cassie. 14-letnia Fanning ma na koncie więcej dojrzałych kreacji niż niejeden aktor w ciągu całego życia, m.in. u boku Roberta De Niro w ?Sile strachu?, Denzela Washingtona w ?Człowieku w ogniu?, Seana Penna w ?Samie? i Reese Witherspoon w ?Dziewczynie z Alabamy?. Młoda aktorka szczególnie ceni sobie okazję zagrania w PUSH postaci przekornej i nie przebierającej w słowach: ?W wielu scenach mówię rzeczy, których sama nigdy nie śmiałabym powiedzieć. Świetnie się przy tym bawiłam. Cassie zajęta jest swoimi sprawami, tylko o tym mówi, ale w miarę rozwoju akcji uczy się komunikowania z innymi?. Camilla Belle, która wciela się w tajemniczą Kirę, także nie schodzi z planu filmowego  od wczesnego dzieciństwa: ?Pod wieloma względami utożsamiam się z Dakotą, żadna z nas nie uczyła się aktorstwa. Najbardziej cenię w niej to, że poza planem potrafi non stop błaznować, a po włączeniu kamery płynnie wchodzi w scenę pełną dramatyzmu?. Producent Glenn Williamson wspomina, że poszukując odtwórczyni roli Kiry filmowcy kierowali się cechami takimi jak powściągliwość i wrażliwość: ?Ta postać wiele już przeszła, a na końcu pojawia się zaskakujący zwrot akcji, po którym nie wiadomo do końca, kim tak naprawdę była?. To właśnie tajemniczość Kiry przekonała Camilla Belle do podjęcia tej roli. Aktorka z entuzjazmem podeszła do zadania zaskakiwania widzów: ?W przypadku Kiry do końca trudno powiedzieć, po której stronie konfliktu stanie. Do ostatniej chwili  nie wiadomo, kim jest Kira?.  Dwukrotnie nominowany do Oscara za kreacje w ?Naszej Ameryce? i ?Krwawym diamencie? Djimon Hounsou zawdzięcza dużą popularność rolom opanowanych, mężnych ludzi. ?Większość filmów z jego udziałem pokazuje go jako osobę ciepłą, niezwykle inteligentną?, komentuje Williamson. ?Jego  postać w PUSH jest nie tylko diaboliczna, to prawdziwy manipulator. Wysługuje się innymi, którzy prowadzą tę rozgrywkę za niego. Sam Djimon jest wystarczająco opanowany i zdystansowany, by wcielić się w rolę człowieka, która kontroluje wszystko, co dzieje się w filmie.? Reżyser Paul McGuigan wystrzega się prostej klasyfikacji Henry?ego Carvera: ?Nigdy nie wydawał mi się dobry ani zły, nie zachowuje się jak typowy łotr, złowieszczo podkręcający wąsa. Widz czuje wielki szacunek dla jego intelektu. Gdy mamy do czynienia z Djimonem Hounsou, podział ?dobry/zły? przestaje być ważny?.

Zgodnie z pradawnymi zasadami feng shui, wyjątkowe położenie Hongkongu ? na styku gór, oceanu i doliny, w swoistej kryjówce smoka ? pozwala na realizację wszystkiego, co na pozór wydaje się niemożliwe do zrealizowania. Zapewne z tego powodu miasto to stało się tak prężnie działającym ośrodkiem handlu i przemysłu, obecnie także filmowego. Filmowcy zafascynowani połączeniem estetyki imperialnych Chin, kolonialnej Wielkiej Brytanii oraz futurystycznej metropolii postanowili nakręcić większość scen PUSH właśnie w Hongkongu. Twórcy brali pod uwagę kilka innych miast w Azji, w tym Bangkok, ale Hongkong idealnie wpisywał się w wizję reżysera. ?Mieliśmy w zamyśle coś w stylu ?Casablanki? z Humphreyem Bogartem. W latach 30. i 40. miejsce to dawało schronienie wielu typom spod ciemnej gwiazdy, nikt nie mógł ich tam tknąć?, wyjaśnia McGuigan. Hongkong oferował filmowcom również wsparcie plejady miejscowych specjalistów dzięki szczególnie bujnie rozwijającemu się przemysłowi filmowemu.  To poczucie bezpieczeństwa skłoniło reżysera do przyjęcia ?partyzanckich? metod realizacji: ?Zaplanowaliśmy jedynie, jak ukryć kamery umieszczone na ciężarówkach. Aktorów wysyłaliśmy na ulice i filmowaliśmy wszystko w pojedynczych ujęciach.  Nie sposób tego udoskonalić w montażu, bo cały czas zmieniało się tło?. Tętniąca życiem metropolia, stanowiła nie lada wyzwanie dla twórców, ale pomimo stale zmieniającego się krajobrazu i dyspozycyjności niektórych lokalizacji, okazała się też korzystnym elementem scenografii, jak podkreśla odpowiedzialny za nią François Séguin. ?Miejscowi malują dosłownie wszystko, więc dano nam wolną rękę. W filmie, którego akcja rozgrywa się na Zachodzie, paleta barw jest wyraźnie węższa, tak jak w rzeczywistości.  W Azji, a zwłaszcza w Chinach, nie ma żadnych ograniczeń?. Scenograf wcześniej pracował z Paulem McGuiganem nad ?Zabójczym numerem? dobrze zna jego styl i zgodnie z jego wskazówkami uczynił z filmowego Hongkongu prawdziwą mozaikę kolorów. Producent Glenn Williamson zapewnia, że w PUSH odnajdziemy charakterystyczny element hongkońskiego krajobrazu: taksówki z czerwonymi bagażnikami i zielonymi naklejkami. Te dwa kolory, z których pierwszy według Chińczyków przynosi szczęście, zdominowały stronę wizualną filmu?. McGuigana zafascynowało również łączenie nowoczesnej architektury  z tradycyjnymi materiałami. Jak wspomina Williamson, najciekawszym przykładem tej prawidłowości były rusztowania wykonane z bambusa, na których pracowali budowniczy wieżowców. Wybuchowy finał filmu rozgrywa się na dachu budującego się jeszcze drapacza chmur. Największa dawkę napięcia gwarantuje z kolei sekwencja pościgu za Nickiem i Cassie po rybnym targu. Według Fanning aktorzy biegli przez długie rzędy stoisk i wybuchających akwariów: ?Nawet gdy teraz to oglądamy, włosy stają nam dęba, bo cały czas coś się dzieje.? Podsumowując bogate wrażenia z planu w Hongkongu Chris Evans mówi: ?Hongkong jest kolejnym bohaterem filmu. To miasto, które nigdy nie zamiera, a jego energia oraz estetyka udzielają się całemu filmowi?. Glenn Williamson dodaje, że twórcy postawili sobie za cel wykorzystanie wszystkiego, co metropolia mogła im zaoferować: ?Neony w niektórych miejscach są wręcz niewyobrażalne. Operator, Peter Sova, niekiedy decydował się  nie używać dodatkowego oświetlenia, żeby uwiecznić rzeczywistą feerię barw.  Hongkong jest tłem dla niezwykłego wodospadu świateł?.

Niebezpieczny świat szpiegów stosujących zdolności parapsychologiczne nie jest tylko efektem wyobraźni twórców PUSH. Rząd amerykański wykorzystywał już specjalnie wytrenowane osoby o takich zdolnościach do celów wojskowych. Najlepszym przykładem takiej działalności był Projekt Stargate, finansowany przez U.S. Army. Objęci nim badani wskazywali ważne obiekty militarne po otrzymaniu bardzo pobieżnych współrzędnych, lokalizowali miejsca, w których rozbiły się samoloty i przewidywali daty uruchomienia takich jednostek wroga, jak łodzie podwodne i transportowce. Opracowany na uniwersytecie Stanford i prowadzony w latach 1970-95 Projekt Stargate miał poddać naukowej weryfikacji przypadki tzw. ?pozazmysłowego widzenia? wydarzeń i miejsc. U źródeł decyzji o jego rozpoczęciu były obawy przed wynikami podobnych badań, prowadzonych w ZSRR,  w szczególności nad telekinezą. Na ironię zakrawa fakt, że radzieckie służby kierowały się z kolei pogłoskami o amerykańskich eksperymentach z bronią parapsychologiczną... Widzenie pozazmysłowe jest tylko jedną z dziedzin parapsychologii, badaną na zlecenie rządów państw uwikłanych w zimną wojnę. Innymi były telekineza i hipnotyzm, także  z zastosowaniem leków, terapii szokowej i promieniowania. Z kolei w trakcie II wojny światowej brytyjscy i niemieccy lekarze stosowali hipnozę w przypadkach nerwic frontowych, a George Hoban Estabrooks opracował metodę hipnotycznego szkolenia agentów przenoszących tajne informacje. Absolwent Harvarda twierdził, że ?zaprogramował? w ten sposób wielu alianckich szpiegów. Zapewniał ponadto, że potrafi doprowadzić badanych  do rozdwojenia jaźni, tak aby każda z osobowości nie wiedziała nic o drugiej.  Kolejnym wątkiem występującym w PUSH i zainspirowanym faktycznymi badaniami  z dziedziny parapsychologii były próby kontrolowania umysłów badanych wbrew ich woli. Część z tych eksperymentów doprowadziła wręcz do wywołania u nich skłonności samobójczych, w wielu zastosowano leki psychotropowe. W trakcie zimnej wojny prowadzono nielegalnie szereg projektów, sponsorowanych przez rząd amerykański. Jednym z nich był MKULTRA, przygotowany przez Centralną Agencję Wywiadowczą program badawczy, mający na celu sprawdzenie możliwości sterownia pracą ludzkiego mózgu  i kontroli umysłu z wykorzystaniem środków psychodelicznych, m.in. LSD. Świętym Graalem MKULTRA okazało się ?serum prawdy?, który stosowano w trakcie przesłuchań agentów sowieckich. Przez lata 60. badania w tajnym laboratorium w McGill University w Montrealu psychiatra Donald Ewen testował implantację pamięci oraz jej wymazywanie przy pomocy elektrowstrząsów, a także m.in. wywoływanie śpiączki przy pomocy LSD. Wielu uczestniczyło w tych badaniach nieświadomie, znaczna część przypłaciła je trwałym uszczerbiekm na zdrowiu, jeden - życiem. Jako że dokumentacja MKULTRA została zniszczona w 1973 roku na rozkaz ówczesnego dyrektora CIA Richarda Helmsa, historycy i dziennikarze z trudem docierali do jakichkolwiek informacji dotyczących badań prowadzonych na zlecenie CIA. Kilku uczestników programu Stargate opisało proces ?widzenia pozazmysłowego?, np. Paul H. Smith w ?Reading the Enemy?s Mind: Inside Star Gate America?s Espionage Program? i Joseph McMoneagle  w ?The Ultimate Time Machine?. Zarówno rząd jak i dowództwo armii Stanów Zjednoczonych zaprzeczają, że podobne badania były kontynuowane po 1995 roku, ale szereg świadków, w tym byłych agentów, twierdzi, że CIA nadal prowadzi akcje dezinformacyjne  i eksperymenty w dziedzinie kontroli nad umysłami.