źródło: Materiały prasowe
Poznaliśmy laureatów i laureatki 25. edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmowego WATCH DOCS Prawa Człowieka w Filmie oraz Nagrody Obywatelskiej im. Henryka Wujca. W sobotę wieczorem, 13 grudnia, w Kinie Muranów, na ceremonii zamknięcia festiwalu zostały wręczone nagrody i wyróżniania w Konkursie Głównym, Zielonym Konkursie oraz konkursie Nowe Filmy Polskie.
KONKURS GŁÓWNY
"Kabul. Modlitwa Wojownika" reż. Aboozar Amini
Uzasadnienie:
Jury Konkursu Głównego było pod wrażeniem wybitnej selekcji filmów, które zabrały nas do bardzo różnych rzeczywistości, oglądanych z wielu perspektyw i opowiadanych z użyciem różnorodnych języków wizualnych. W pierwszej kolejności chcielibyśmy podziękować wszystkim twórcom filmów oraz festiwalowi za zebranie ich dzieł oraz danie nam możliwości wspólnego oglądania i dyskutowania.
I chociaż zgodziliśmy się, że jest coś dziwnego w porównywaniu i klasyfikowaniu filmów dokumentalnych, stanowiących wyraz świata pogrążonego w kryzysie na tak wielu poziomach, to w decyzji, któremu filmowi przyznać nagrodę dla najlepszego z nich byliśmy jednomyślni.
Film ten zaprasza widza do świata rzadko oglądanego od wewnątrz. Z precyzją, troską i bez osądu pokazuje ludzkie twarze ideologii i reżimu nie kojarzonego zwykle z wrażliwością czy niejednoznacznością. To film, który uważnie komponuje każdy kadr, i opowiada zarówno o tym, co przed naszymi oczami, jak i o tym, co pominięto. Zostaliśmy przeniesieni do nieznanego, złowrogiego świata w sposób subtelny i poruszający. Twórca filmu całkowicie panuje nad swoim materiałem i wykazuje wybitny talent kinematograficzny w każdym kadrze i scenie.
Jury:
Emi Buchwald – reżyserka i scenarzystka; absolwentka reżyserii w Szkole Filmowej w Łodzi i kursu dokumentalnego w Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Autorka krótkometrażowych filmów fabularnych i dokumentalnych. Jej pełnometrażowy debiut fabularny NIE MA DUCHÓW W MIESZKANIU NA DOBREJ miał premierę na 50. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
Niklas Engstrøm – dyrektor artystyczny Festiwalu CPH:DOX oraz organizacji Copenhagen Film Festivals. Absolwent politologii i filmoznawstwa na Uniwersytecie Kopenhaskim. Pracował jako programer CPH:DOX od pierwszej edycji festiwalu, która odbyła się w 2003 roku.
Andrej Kuciła – reżyser filmowy, który ma na swoim koncie ponad dziesięć filmów dokumentalnych. W 2007 roku ukończył dziennikarstwo na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym, a dwa lata później uzyskał dyplom Białoruskiej Akademii Sztuki. Jego filmy zdobyły liczne międzynarodowe nagrody, w tym na festiwalu IDFA, Krakowskim Festiwalyu Filmowym i Warszawskim Festiwalu Filmowym. W 2021 roku Andrei musiał opuścić Białoruś. Od tamtej pory mieszka i pracuje w Polsce.
Tue Steen Müller – krytyk filmowy i konsultant filmów dokumentalnych. Przez ponad 20 lat związany z Duńskim Instytutem Filmowym. Współzałożyciel Balticum Film and TV Festival, Filmkontakt Nord, Documentary of the EU oraz European Documentary Network. Laureat wielu nagród i odznaczeń.
Laura van Halsema – programerka IDFY – Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Amsterdamie, gdzie odpowiada m.in. za selekcję filmów do głównych sekcji konkursowych. Z festiwalem związana od 2002 roku. Przez wiele lat była kuratorką sekcji tematycznych poświęconych różnym aspektom sztuki filmu dokumentalnego.
NOWE FILMY POLSKIE
Nagroda główna: "Dziecko z pyłu" reż. Weronika Mliczewska
Uzasadnienie:
Nagrodę główną przyznajemy filmowi, o którym możemy z pełną odpowiedzialnością
powiedzieć, że jest dokumentem doskonałym. To film poruszający emocjonalnie,
wielowymiarowy, ambitny intelektualnie, ostry w krytyce społecznej, jednocześnie
intymny i podejmujący sprawę publiczną, prywatny i polityczny, mówiący o sprawie
historycznej, ale też niezwykle aktualny.
To film o tym, jak długie macki ma wojna — dotyka zawsze kilku pokoleń. To
opowieść o dojmującym braku ojca, o dyskryminacji rasowej i o systemie, który, choć
pozornie próbuje człowieka ratować, porzuca go znów na pastwę losu i ponownie
oddziela go od rodziny.
To obraz piękny wizualnie, z czułością śledzący długą i bolesną drogę bohatera do
odzyskania tożsamości, poczucia godności i spokoju ducha. Łzy smutku i łzy radości
pana Sanga, niezwykłego bohatera filmu "Dziecko z pyłu" w reżyserii Weroniki Mliczewskiej, pozostaną z nami na zawsze.
Wyróżnienie: "Silver" reż. Natalia Koniarz
Uzasadnienie:
Wyróżnienie przyznajemy filmowi Natalii Koniarz "Silver", za porażający obraz wyzysku, którego, niestety, wszyscy jesteśmy beneficjentami, używając elektroniki czy korzystając ze sztucznej inteligencji. "Silver" przedstawia los rodzin — matek, ojców i dzieci — którzy żyją w skrajnym ubóstwie i pracują z narażeniem życia w boliwijskiej kopalni srebra. Obserwujemy degradację środowiska i brak solidarności społecznej. To obraz, który budzi sprzeciw i pytania o to, jak to możliwe, że świat nadal tak wygląda? Zdjęcia w trzewiach góry budzą grozę. Pragniemy nagrodzić nie tylko wagę tematu i jego ujęcie, ale też odwagę ekipy.
Jury:
Michał Merczyński – dyrektor Nowego Teatru w Warszawie, inicjator, założyciel, wieloletni dyrektor i prezes Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego MALTA. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Paszportem Polityki jako Kreator Kultury.
Paulina Reiter – redaktorka i autorka "Wysokich Obcasów", specjalizuje się w kulturze i prawach kobiet. Absolwentka Documentary Campus Masterschool i Atelier Scenariuszowego. Prowadzi klub książki "Ferment" im. Simony Kossak.
Anna Wydra – producentka filmowa i założycielka firmy produkcyjnej Otter Films. Wraz z reżyserem Bartoszem Konopką otrzymała nominację do Oscara za film dokumentalny "Królik po berlińsku". Producentka licznych, docenionych przez krytyków i publiczność filmów dokumentalnych. Członkini Polskiej oraz Europejskiej Akademii Filmowej.
NOWE FILMY POLSKIE – Nagroda Jury Stowarzyszenia Kin Studyjnych
Nagroda: "Silver" reż. Natalia Koniarz
Uzasadnienie:
Za niezwykłe połączenie formy i treści. Na uwagę i uznanie zasługują zdjęcia oraz praca kamery, pokazujące jak cisza może być poruszająca. Użycie szerokiego kadru w filmie dokumentalnym powoduje poczucie klaustrofobicznego zagrożenia, w którym różne formy guseł łączą się z ludzką chciwością. Złamanie klucza montażowego i wprowadzenie elementów realizmu magicznego nie podważa jednak jego dokumentalności, a jedynie dopełnia pozostałe elementy filmu, dzięki czemu tworzą one przemyślaną i spójną całość.
Jury:
Maja Gomulska – kuratorka programu filmowego U-jazdowski Kino. W latach 2021–2025 członkini queerowego, artystyczno-badawczego kolektywu X-Philes. Pisze o filmie i literaturze, między innymi do "Czasu Kultury", "Kina" i "Małego Formatu".
Michał Surówka – filmoznawca, programer i popularyzator kultury filmowej. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Zespołu Edukatorów Filmowych (ZEF). Obecnie związany z kinem Wielicka Mediateka.
Michał Konarski – programer Kina Kinoteka, zastępca redaktora naczelnego portalu Pełna Sala. Laureat konkursu Krytyk Pisze (2024). Publikuje na łamach m.in. "Filmwebu" i miesięcznika "Kino".
ZIELONY KONKURS
Nagroda Zielonego Psa: "Divia" reż. Dmytro Hreshko
Uzasadnienie:
Kto posprząta po wojnie? Kto rozbroi setki tysięcy min i niewypałów? Kto oczyści wodę i przetworzy tony złomu, w który zmieniają się maszyny wojenne? Kto nakarmi opuszczone koty i kto przywróci miejsce do życia straumatyzowanym zwierzętom?
Wszystkie te pytania prowokuje film "Divia". Wojna to niewyobrażalna tragedia dla wszystkich: ludzi i innych zwierząt, roślin, ziemi. Dmytro Hreshko świadomie rezygnuje ze słów i pozwala mówić obrazom: hektarom spalonych lasów, strachowi zwierząt ogłuszonych wybuchami bomb. Wojna zrównuje śmierć ludzką i zwierzęcą, ziemia tak samo obchodzi się z każdym ciałem. Jednak nie możemy mieć nadziei, że przyroda zawsze się odrodzi. Film Hreshko nie pozwala odwracać wzroku od ekobójstwa, które jest częścią wojny w Ukrainie.
Wyróżnienie: "Blisko ziemi" reż. Tomáš Elšík
Uzasadnienie:
Jak działać, gdy sprawa wydaje się przegrana? Po co odnawiać torfowisko skazane na zagładę czy poszukiwać sprawców zatruć dzikich zwierząt, jeśli wyroki zawsze okazują się zbyt niskie? Skąd brać wytrwałość i nadzieję? W filmie "Blisko ziemi" sens zdaje się płynąć z samego działania, możliwości uczestniczenia w bogactwie splotów ziemskiego życia, które w dobie błyskawicznych i często nieodwracalnych zmian, wydaje się cenniejsze niż kiedykolwiek. Tomas Elsik pozwala nam przyjrzeć się roślinom czy ptakom z odległości zazwyczaj nam niedostępnej, budując intymność między widzem, a mnogością filmowych bohaterów. Wątki ludzkie i nieludzkie splatają się, przeskakując między skalami czasu i przestrzeni.
Jury:
Michalina Czerwońska – aktywistka i doktorantka na Uniwersytecie Warszawskim, ekspertka z zakresu ekokrytyki i kina amerykańskiego.
Urszula Jabłońska – reporterka i autorka książek dokumentalnych. Laureatka nagrody Grand Press 2012.
Robert Jurszo – dziennikarz i publicysta, autor książki Spotkania z nagą małpą.
W trakcie gali przyznano także Nagrodę Obywatelską im. Henryka Wujca. Wyróżnienie trafiło do Fundacji FemFund za wzmacnianie kobiet i ich działań. W imieniu Funduszu odebrały ją Feministycznego Małgorzata Leszko, Małgorzata Dymowska, Magdalena Wróbel, Justyna Frydrych i Magdalena Pocheć.
WATCH DOCS to festiwal filmów dokumentalnych organizowany w Warszawie i online w całej Polsce przez Helsińską Fundację Praw Człowieka – jedną z najbardziej uznanych organizacji pozarządowych działających na rzecz praw człowieka w Europie.
Zwycięzcy 25. WATCH DOCS
KONKURS GŁÓWNY
"Kabul. Modlitwa Wojownika" reż. Aboozar Amini
Uzasadnienie:
Jury Konkursu Głównego było pod wrażeniem wybitnej selekcji filmów, które zabrały nas do bardzo różnych rzeczywistości, oglądanych z wielu perspektyw i opowiadanych z użyciem różnorodnych języków wizualnych. W pierwszej kolejności chcielibyśmy podziękować wszystkim twórcom filmów oraz festiwalowi za zebranie ich dzieł oraz danie nam możliwości wspólnego oglądania i dyskutowania.
I chociaż zgodziliśmy się, że jest coś dziwnego w porównywaniu i klasyfikowaniu filmów dokumentalnych, stanowiących wyraz świata pogrążonego w kryzysie na tak wielu poziomach, to w decyzji, któremu filmowi przyznać nagrodę dla najlepszego z nich byliśmy jednomyślni.
Film ten zaprasza widza do świata rzadko oglądanego od wewnątrz. Z precyzją, troską i bez osądu pokazuje ludzkie twarze ideologii i reżimu nie kojarzonego zwykle z wrażliwością czy niejednoznacznością. To film, który uważnie komponuje każdy kadr, i opowiada zarówno o tym, co przed naszymi oczami, jak i o tym, co pominięto. Zostaliśmy przeniesieni do nieznanego, złowrogiego świata w sposób subtelny i poruszający. Twórca filmu całkowicie panuje nad swoim materiałem i wykazuje wybitny talent kinematograficzny w każdym kadrze i scenie.
Jury:
Emi Buchwald – reżyserka i scenarzystka; absolwentka reżyserii w Szkole Filmowej w Łodzi i kursu dokumentalnego w Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Autorka krótkometrażowych filmów fabularnych i dokumentalnych. Jej pełnometrażowy debiut fabularny NIE MA DUCHÓW W MIESZKANIU NA DOBREJ miał premierę na 50. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
Niklas Engstrøm – dyrektor artystyczny Festiwalu CPH:DOX oraz organizacji Copenhagen Film Festivals. Absolwent politologii i filmoznawstwa na Uniwersytecie Kopenhaskim. Pracował jako programer CPH:DOX od pierwszej edycji festiwalu, która odbyła się w 2003 roku.
Andrej Kuciła – reżyser filmowy, który ma na swoim koncie ponad dziesięć filmów dokumentalnych. W 2007 roku ukończył dziennikarstwo na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym, a dwa lata później uzyskał dyplom Białoruskiej Akademii Sztuki. Jego filmy zdobyły liczne międzynarodowe nagrody, w tym na festiwalu IDFA, Krakowskim Festiwalyu Filmowym i Warszawskim Festiwalu Filmowym. W 2021 roku Andrei musiał opuścić Białoruś. Od tamtej pory mieszka i pracuje w Polsce.
Tue Steen Müller – krytyk filmowy i konsultant filmów dokumentalnych. Przez ponad 20 lat związany z Duńskim Instytutem Filmowym. Współzałożyciel Balticum Film and TV Festival, Filmkontakt Nord, Documentary of the EU oraz European Documentary Network. Laureat wielu nagród i odznaczeń.
Laura van Halsema – programerka IDFY – Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Amsterdamie, gdzie odpowiada m.in. za selekcję filmów do głównych sekcji konkursowych. Z festiwalem związana od 2002 roku. Przez wiele lat była kuratorką sekcji tematycznych poświęconych różnym aspektom sztuki filmu dokumentalnego.
NOWE FILMY POLSKIE
Nagroda główna: "Dziecko z pyłu" reż. Weronika Mliczewska
Uzasadnienie:
Nagrodę główną przyznajemy filmowi, o którym możemy z pełną odpowiedzialnością
powiedzieć, że jest dokumentem doskonałym. To film poruszający emocjonalnie,
wielowymiarowy, ambitny intelektualnie, ostry w krytyce społecznej, jednocześnie
intymny i podejmujący sprawę publiczną, prywatny i polityczny, mówiący o sprawie
historycznej, ale też niezwykle aktualny.
To film o tym, jak długie macki ma wojna — dotyka zawsze kilku pokoleń. To
opowieść o dojmującym braku ojca, o dyskryminacji rasowej i o systemie, który, choć
pozornie próbuje człowieka ratować, porzuca go znów na pastwę losu i ponownie
oddziela go od rodziny.
To obraz piękny wizualnie, z czułością śledzący długą i bolesną drogę bohatera do
odzyskania tożsamości, poczucia godności i spokoju ducha. Łzy smutku i łzy radości
pana Sanga, niezwykłego bohatera filmu "Dziecko z pyłu" w reżyserii Weroniki Mliczewskiej, pozostaną z nami na zawsze.
Wyróżnienie: "Silver" reż. Natalia Koniarz
Uzasadnienie:
Wyróżnienie przyznajemy filmowi Natalii Koniarz "Silver", za porażający obraz wyzysku, którego, niestety, wszyscy jesteśmy beneficjentami, używając elektroniki czy korzystając ze sztucznej inteligencji. "Silver" przedstawia los rodzin — matek, ojców i dzieci — którzy żyją w skrajnym ubóstwie i pracują z narażeniem życia w boliwijskiej kopalni srebra. Obserwujemy degradację środowiska i brak solidarności społecznej. To obraz, który budzi sprzeciw i pytania o to, jak to możliwe, że świat nadal tak wygląda? Zdjęcia w trzewiach góry budzą grozę. Pragniemy nagrodzić nie tylko wagę tematu i jego ujęcie, ale też odwagę ekipy.
Jury:
Michał Merczyński – dyrektor Nowego Teatru w Warszawie, inicjator, założyciel, wieloletni dyrektor i prezes Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego MALTA. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Paszportem Polityki jako Kreator Kultury.
Paulina Reiter – redaktorka i autorka "Wysokich Obcasów", specjalizuje się w kulturze i prawach kobiet. Absolwentka Documentary Campus Masterschool i Atelier Scenariuszowego. Prowadzi klub książki "Ferment" im. Simony Kossak.
Anna Wydra – producentka filmowa i założycielka firmy produkcyjnej Otter Films. Wraz z reżyserem Bartoszem Konopką otrzymała nominację do Oscara za film dokumentalny "Królik po berlińsku". Producentka licznych, docenionych przez krytyków i publiczność filmów dokumentalnych. Członkini Polskiej oraz Europejskiej Akademii Filmowej.
NOWE FILMY POLSKIE – Nagroda Jury Stowarzyszenia Kin Studyjnych
Nagroda: "Silver" reż. Natalia Koniarz
Uzasadnienie:
Za niezwykłe połączenie formy i treści. Na uwagę i uznanie zasługują zdjęcia oraz praca kamery, pokazujące jak cisza może być poruszająca. Użycie szerokiego kadru w filmie dokumentalnym powoduje poczucie klaustrofobicznego zagrożenia, w którym różne formy guseł łączą się z ludzką chciwością. Złamanie klucza montażowego i wprowadzenie elementów realizmu magicznego nie podważa jednak jego dokumentalności, a jedynie dopełnia pozostałe elementy filmu, dzięki czemu tworzą one przemyślaną i spójną całość.
Jury:
Maja Gomulska – kuratorka programu filmowego U-jazdowski Kino. W latach 2021–2025 członkini queerowego, artystyczno-badawczego kolektywu X-Philes. Pisze o filmie i literaturze, między innymi do "Czasu Kultury", "Kina" i "Małego Formatu".
Michał Surówka – filmoznawca, programer i popularyzator kultury filmowej. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Zespołu Edukatorów Filmowych (ZEF). Obecnie związany z kinem Wielicka Mediateka.
Michał Konarski – programer Kina Kinoteka, zastępca redaktora naczelnego portalu Pełna Sala. Laureat konkursu Krytyk Pisze (2024). Publikuje na łamach m.in. "Filmwebu" i miesięcznika "Kino".
ZIELONY KONKURS
Nagroda Zielonego Psa: "Divia" reż. Dmytro Hreshko
Uzasadnienie:
Kto posprząta po wojnie? Kto rozbroi setki tysięcy min i niewypałów? Kto oczyści wodę i przetworzy tony złomu, w który zmieniają się maszyny wojenne? Kto nakarmi opuszczone koty i kto przywróci miejsce do życia straumatyzowanym zwierzętom?
Wszystkie te pytania prowokuje film "Divia". Wojna to niewyobrażalna tragedia dla wszystkich: ludzi i innych zwierząt, roślin, ziemi. Dmytro Hreshko świadomie rezygnuje ze słów i pozwala mówić obrazom: hektarom spalonych lasów, strachowi zwierząt ogłuszonych wybuchami bomb. Wojna zrównuje śmierć ludzką i zwierzęcą, ziemia tak samo obchodzi się z każdym ciałem. Jednak nie możemy mieć nadziei, że przyroda zawsze się odrodzi. Film Hreshko nie pozwala odwracać wzroku od ekobójstwa, które jest częścią wojny w Ukrainie.
Wyróżnienie: "Blisko ziemi" reż. Tomáš Elšík
Uzasadnienie:
Jak działać, gdy sprawa wydaje się przegrana? Po co odnawiać torfowisko skazane na zagładę czy poszukiwać sprawców zatruć dzikich zwierząt, jeśli wyroki zawsze okazują się zbyt niskie? Skąd brać wytrwałość i nadzieję? W filmie "Blisko ziemi" sens zdaje się płynąć z samego działania, możliwości uczestniczenia w bogactwie splotów ziemskiego życia, które w dobie błyskawicznych i często nieodwracalnych zmian, wydaje się cenniejsze niż kiedykolwiek. Tomas Elsik pozwala nam przyjrzeć się roślinom czy ptakom z odległości zazwyczaj nam niedostępnej, budując intymność między widzem, a mnogością filmowych bohaterów. Wątki ludzkie i nieludzkie splatają się, przeskakując między skalami czasu i przestrzeni.
Jury:
Michalina Czerwońska – aktywistka i doktorantka na Uniwersytecie Warszawskim, ekspertka z zakresu ekokrytyki i kina amerykańskiego.
Urszula Jabłońska – reporterka i autorka książek dokumentalnych. Laureatka nagrody Grand Press 2012.
Robert Jurszo – dziennikarz i publicysta, autor książki Spotkania z nagą małpą.
W trakcie gali przyznano także Nagrodę Obywatelską im. Henryka Wujca. Wyróżnienie trafiło do Fundacji FemFund za wzmacnianie kobiet i ich działań. W imieniu Funduszu odebrały ją Feministycznego Małgorzata Leszko, Małgorzata Dymowska, Magdalena Wróbel, Justyna Frydrych i Magdalena Pocheć.
WATCH DOCS to festiwal filmów dokumentalnych organizowany w Warszawie i online w całej Polsce przez Helsińską Fundację Praw Człowieka – jedną z najbardziej uznanych organizacji pozarządowych działających na rzecz praw człowieka w Europie.