Patty Duke

Amerykańska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna. Laureatka wielu ważnych nagród w show biznesie, w tym Oscara, dwóch Złotych Globów i trzech nagród Emmy. Nie mniej sensacji, co życie zawodowe Patty, wzbudzały także jej losy poza ekranem czy sceną. 

Urodziła się jako Anna Marie Duke w Elmhurst w Queens (Nowy Jork, USA), jako najmłodsza z trójki rodzeństwa. Jej matka (Niemka), Frances była kasjerką, a ojciec (o irlandzkich korzeniach), John taksówkarzem. Jej dzieciństwo było naprawdę trudne. Ojciec Patty był alkoholikiem, a matka, i tak znerwicowana jego piciem, cierpiała dodatkowo na chorobę psychiczną i czasami biła dziewczynkę. Kiedy Patty miała 6 lat, Frances wyrzuciła z domu Johna, jednak jej stan pogorszył się na tyle, że dziewczynka trafiła pod opiekę małżeństwa Ross. To nie było jednak błogosławieństwem - dziecko trafiło raczej z deszczu pod rynnę. John i Ethel Ross ułożyli sobie w głowie plan, według którego mała miała zostać gwiazdą. To oni zmienili jej imię z Anna Marie na Patty, wzorując się na Patty McCormack, która zrobiła karierę jako dziecięca aktorka, zdobywając nominację do Oscara za rolę demonicznego dziecka w "The Bad Seed". Państwo Ross prędko znaleźli pracę dla swojej podopiecznej. Już pod koniec lat 50. Patty obsadzono w małej roli w jednej z pierwszych oper mydlanych, "The Brighter Day". W znanym amerykańskim teleturnieju "The $64,000 Question" 12-letnia Patty wygrała ogromną sumę 32 tysięcy dolarów. Trzy lata później wybuchł skandal, gdyż ujawniono, że gra nie była uczciwa. 

Pierwszą poważną rolą Duke była Helen Keller w sztuce "Cudotwórczyni" na Broadwayu. Patty grała ją od 1959 roku przez niemal dwa lata. Otrzymała za nią prestiżową Theatre World Award w 1960 roku. Na scenie partnerowała jej Anne Bancroft, z którą przyjaźniła się aż do śmierci Anne w 2005 roku. Powodzenie przedstawienia przekładało się na realizację ekranizacji sztuki i zarówno Anne, jak i Patty powtórzyły swoje role na dużym ekranie. "Cudotwórczyni" okazała się ogromnym sukcesem. Bancroft otrzymała Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej, a Patty dla najlepszej aktorki drugiego planu. Poza tym dostała też dwie nominacje do Złotego Globu, zabierając ze sobą statuetkę dla najbardziej obiecującej debiutantki roku 1962. W owym czasie Patty była najmłodszą laureatką Oscara, która zwyciężyła w konkretnej kategorii, a nie otrzymała nagrody specjalnej (jak np. Shirley Temple). W 1963 start miał jej własny telewizyjny program, "The Patty Duke Show", za który otrzymała nominacje do Złotego Globu i Emmy. W 1969 zagrała w filmie "Ja, Natalia", gdzie debiutował Al Pacino, i otrzymała Złoty Glob dla najlepszej aktorki w musicalu lub komedii. W 1979 roku wystąpiła w telewizyjnej wersji "Cudotwórczyni", tym razem jednak zagrała Annie Sullivan, którą w filmie sprzed 17 lat odtwarzała Anne Bancroft. Ta rola przyniosła jej Emmy. Okazało się również, że jest świetną piosenkarką - Patty wylansowała wiele hitów. W latach 1985-1988 jako druga kobieta w historii przewodziła Screen Actors Guild. 

Prywatnie Patty nie zyskała szczęścia z Rossami. Obojgu zarzuciła publicznie, że ją molestowali seksualnie. Nie miała kontroli nad swoimi pieniędzmi, których zarobiła naprawdę dużo. Nie prowadziła swobodnego życia nastolatki, jak inne dziewczęta w jej wieku. Wraz z matką otrzymywały wydzielane im przez Rossów minimum, za które musiały przeżyć. Kiedy osiągnęła pełnoletniość odkryła, że jej majątek został przez Rossów roztrwoniony. Kiedy miała 13 lat, zaczęli podawać jej narkotyki i alkohol, od których się uzależniła. Przez całe życie, tak jak jej matka, cierpiała na chorobę psychiczną. W przypadku Patty zdiagnozowano zaburzenie afektywne dwubiegunowe, zwane niegdyś częściej maniakalną depresją (na tę samą chorobę cierpiały Vivien Leigh, Capucine, czy Sue Lyon). Dzięki terapii litem, która z powodzeniem stosowana jest u pacjentów chorych na tę straszną chorobę od jakiegoś czasu, Patty odzyskała równowagę życiową i stabilizację, której wcześniej próżno było szukać w jej życiorysie. Aktorka zaangażowała się w pomoc osobom chorym psychicznie. W show Oprah Winfrey opowiedziała o swojej chorobie i zachęcała ludzi do zasięgnięcia porady specjalisty. Za swój wkład w dziedzinę promowania pomocy i zrozumienia dla osób chorych psychicznie przyznano jej honorowy doktorat na University of Florida w grudniu 2007 roku. Ponadto Patty napisała na ten temat książkę, zatytułowaną "Brilliant Madness: Living with Manic Depressive Illness". Jest też autorką autobiografii "Call Me Anna". 

Zaledwie 18-letnia Patty podjęła nieprzemyślaną decyzję i poślubiła 31-letniego reżysera Harry'ego Falka. Małżeństwo to było kompletną pomyłką, bo Patty nie radziła sobie ze swoim życiem. Cierpiała na anoreksję, a depresja powodowała kolejne próby samobójcze, które aktorka zalewała alkoholem. Falk w końcu poznał inną kobietę i w 1969 sfinalizowano rozwód pary. Mężem numer 2 został Michael Tell, którego znała zaledwie kilkanaście dni. Wyszła za niego pod wpływem impulsu, prawdopodobnie będąc w jednym ze swoich wzburzonych stanów maniakalnej depresji, typowych dla tej choroby. Ich związek trwał zaledwie kilkanaście dni i zakończył się rozwodem. W tym samym czasie Patty miała dość głośny romans z Desi Arnazem Jr., synem Lucille Ball. Rozpadł się on głównie za sprawą Lucille, która nie popierała związku syna z niestabilną psychicznie Patty. Mniej więcej w tym czasie okazało się, że aktorka jest w ciąży. Prasa miała niezłą pożywkę - Duke spotykała się z Arnazem i aktorem Johnem Astinem, do tego dopiero co rozwiodła się z Tellem. Zgadywano, kto jest biologicznym ojcem dziecka. Plotki podsycił ojciec Arnaza, Desi Senior, który po narodzinach małego Seana 25 lutego 1971 roku odwiedził jego matkę w szpitalu. Mimo to Patty twierdziła, że małżeństwa z Tellem nie skonsumowała i była pewna, że ojcem jest Astin, co okazało się prawdą. Astin poślubił Patty i tym samym formalnie adoptował swojego biologicznego syna. W 1973 urodził się kolejny syn pary, Mackenzie. Ich małżeństwo zdawało się być udane. Razem pracowali i żyli spokojnie, co ukoiło nerwy Patty. Niemniej rozwiedli się w 1985. Rok później Patty wyszła za Michaela Pearce'a, z którym adoptowała syna. Para zamieszkała razem w Idaho. Przed śmiercią Duke sporadycznie pojawiała się na ekranie. Występowała też na scenie - zagrała w "Gypsy", a także w musicalu "Oklahoma!". Aktorka zmarła 29 marca 2016 roku.

Patty Duke przyszła na świat 14 grudnia 1946 roku w Nowym Jorku. O karierze aktorskiej marzyła już w dzieciństwie. Dziewczyna szybko zrealizowała swoje chęci. Na wielkim ekranie po raz pierwszy można ją było oglądać w roku 1958 w komedii "Country Music Holiday". Patty zwróciła na siebie uwagę krytyków właśnie dzięki tej roli. W roku 1962 następuje przełom w karierze dziewczyny. Za rolę ociemniałej Helen Keller w dramacie "Cudotwórczyni" siedemnastoletnia wówczas Patty otrzymała Złoty Glob dla najlepiej zapowiadającej się aktorki i Oscara za najlepszą rolę drugoplanową. W latach 60. grała w filmach takich jak "Billie" oraz "Ja, Natalia". Początki lat 70. były dla niej niezbyt pomyślne. Zagrała wówczas w szeregu obrazów telewizyjnych. Dopiero w 1978 roku otrzymała rolę Rity w katastroficznym filmie "Rój", który niestety okazał się finansową klapą. Czterokrotnie wychodziła za mąż. Do swojej śmierci, w 2016 roku żyła z Michaelem Pearcem.

Anna Marie Duke przyszła na świat 14 grudnia 1946 roku w Elmhurst (Nowy Jork, USA). Najmłodsza córka Irlandczyka, Johna P. Duke'a i Niemki, Frances McMahon. Nie miała łatwego dzieciństwa, wychowywała się w biednej rodzinie. Ojciec pracował jako taksówkarz i nadużywał alkoholu, natomiast matka cierpiała na depresję i była skłonna do przemocy. Rodzice rozwiedli się, gdy Duke miała zaledwie 6 lat. Kilka lat później opiekę nad dziewczynką przejęli John i Ethel Rossowie, którzy dostrzegli u niej talent aktorski i wkrótce zostali jej menadżerami. Konsekwentnie dążyli do sukcesu. W przeciągu 2 lat dziewczynka wystąpiła w ponad dziesięciu produkcjach. Zwróciła na siebie uwagę krytyki epizodami w filmach "Czterowymiarowy człowiek" i "Bogini". Występowała również w licznych reklamach. Przybrana matka - Ethel, kazała jej nawet zmienić imię na Patty, które miało pomóc jej w zrobieniu wielkiej kariery (wówczas największa dziecięca gwiazda Hollywood nazywała się Patty McCormack). W 1959 roku otrzymała angaż na Broadway'u, gdzie obsadzono ją w roli ociemniałej Helen Keller w sztuce "Cudotwórczyni" u boku Anne Bancroft. Świetne recenzje sprawiły, że w 1961 roku znany reżyser Arthur Penn nakręcił film pod tym samym tytułem i z tą samą obsadą. Sukces był ogromny. Patty została okrzyknięta gwiazdą jutra, zdobyła Złoty Glob dla najlepszej debiutantki i Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej. W 1963 roku poprowadziła swoje własne show zatytułowane po prostu "The Patty Duke Show". Zagrała tam podwójną rolę Patty Lane i jej identycznej kuzynki Cathy Lane. Program można było oglądać przez trzy lata. W tym czasie przyniósł aktorce nominację do nagrody Emmy i Złotego Globu. Mimo wielkiej kariery i rzeszy fanów Patty nie była zadowolona ze swojego dzieciństwa. Gdy ukończyła 18 lat wyznała światu, że była wykorzystywana przez państwo Ross, którzy kontrolowali jej zarobki i faszerowali tabletkami, co spowodowało później uzależnienie od leków uspokajających. Oskarżyła ich również o wykorzystywanie seksualne. Musiała zacząć wszystko od nowa. W 1965 roku przyjęła główną rolę w komedii romantycznej "Billie". Wydała również debiutancki album muzyczny, zatytułowany "Don't Just Stand There", który otrzymał status Złotej Płyty. Przeprowadziła się wówczas do Beverly Hills, gdzie kupiła dom i wyszła za mąż za podrzędnego aktora, Harry'ego Falka. Okazało się, że miliony, które zarobiła przez lata, zostały roztrwonione przez jej przybranych rodziców. Po wyleczeniu się z depresji postanowiła reaktywować karierę aktorską. Zaczęła szukać szczęścia u reżyserów o znanych nazwiskach. Po wielu przesłuchaniach zdobyła rolę rozkapryszonej aktoreczki Neely O'Hary w dramacie "Dolina lalek". Następnie powierzono jej główną rolę w komedii "Ja, Natalia" Freda Coe. Podczas zdjęć w Nowym Jorku aktorka dostała papiery rozwodowe od swojego ówczesnego męża Harry'ego. Zrozpaczona próbowała popełnić samobójstwo. Mimo wielu przeszkód i dziury w budżecie film nakręcono i wprowadzono do kin 13 lipca 1969 roku. Aktorka nie miała również dobrej intuicji. Odrzuciła główne role w "Absolwencie" i "Bezpłodnej Kukułce". W latach 70. występowała głównie w filmach telewizyjnych. Słynęła również z wielu romansów. 21 lutego 1971 roku przyszło na świat pierwsze dziecko aktorki - syn Sean (znany m.in. z roli w trylogii "Władca Pierścieni"). W 1972 roku poślubiła aktora Johna Astina. Utrzymywała również stałe kontakty z biologicznymi rodzicami. Odnosiła spore sukcesy w telewizji. Zdobyła nagrody Emmy za role w produkcjach "My Sweet Charlie", "Captains and the Kings" i "Cudotwórczyni". Zagrała rolę ciężarnej Rity w zrealizowanym z ogromnym rozmachem "Roju" Irwina Allena. W 1985 roku rozpadło się jej kolejne małżeństwo. Poznała wówczas Michaela Pearce'a i to jego, prostego robotnika uznała za mężczyznę swojego życia. W 1987 roku opublikowała autobiografię, zatytułowaną "Call Me Anna", w której opisała wszystkie swoje wspomnienia. Coraz częściej występowała na deskach teatru. Telewizja ABC zekranizowała jej powieść, a rolę Anny zagrały dwie aktorki - Ari Meyers i Jenny Robertson. 17 sierpnia 2004 roku odsłonięto jej hollywoodzką gwiazdę. Patty Duke zmarła 29 marca 2016 roku, w wieku 69 lat.