150 polskich filmówprzedwojennych, 13 tys. zagranicznych fabuł, tysiące książek o kinie. To tylko część dorobku Filmoteki Narodowej – archiwum, które dziś kończy 50 lat.
Obraz kinematograficzny sprawia, że ożywają umarli, powracają nieobecni – pisał w 1898 r. Polak Bolesław Matuszewski. Autor w niecałe trzy lata po pierwszym publicznym pokazie filmów braci Lumiere, od którego datuje się historia kina, docenił film jako świadectwo epoki. Dostrzegł też potrzebę gromadzenia utrwalonych kamerą świadectw. Broszurę Nowe źródło historii" opatrzył podtytułem "Utworzenie Składnicy Kinematografi i Historycznej". Nasz rodak jako pierwszy postulował powołanie życia archiwum filmowego. Nieważne, że "Składnica" miała powstać w Paryżu. Stał się niejako patronem instytucji, której statutowym celem jest ochrona polskiego filmowego dziedzictwa narodowego. Mowa o Filmotece Narodowej w Warszawie przy ul. Puławskiej 61.
W Polsce w latach międzywojennych co światlejsi znawcy kina, ze Stefanią Zahorską na czele, popularyzowali ideę archiwizacji rodzimych zbiorów filmowych. Wtedy jednak nie doczekała się ona realizacji. Zawiniła rabunkowa gospodarka producentów i dystrybutorów filmowych. Według nich liczył się tylko zysk więc eksploatowali kopie kinowe aż do "zdarcia". Wojny światowe dopełniły dzieła zniszczenia. Dopiero w 1955 r., na podstawie uchwały Prezydium Rządu z 29 kwietnia, powstało Centralne Archiwum Filmowe CAF) – dzisiejsza Filmoteka Narodowa.
Już w 1946 r. historyk sztuki filmowej prof. Jerzy Toeplitz zarezerwował dla mającej dopiero powstać instytucji miejsce w Międzynarodowej Federacji Archiwów Filmowych (FIAF). Dyrektorem CAF został prof. Władysław Banaszkiewicz. – Przydzielono im na Puławskiej jeden pokój – mówi dyrektor Filmoteki Narodowej Waldemar Piątek. A rozpoczynali ogromną pracę, gdyż wskutek przedwojennych zaniedbań wojny dorobek polskiej kinematografii sprzed 1939 zachował się w kraju w znikomym procencie.
Do dziś Filmotece udało się odzyskać 5 proc. produkcji niemej i 75 proc. dźwiękowej. Kilka lat temu przywrócono widzom rewelacyjnego "Mocnego człowieka" Henryka Szaro z 1929 r. Film ten ukaże się wkrótce na DVD z muzyką Macieja Maleńczuka. Ostatnio w niemieckim archiwum odnaleziono pięknie wirażowaną, czyli barwioną chemicznie, kopię "Ludzi bez jutra", filmu ukazującego Warszawę z lat 1918-1920. – Odnalezienie filmu nie musi być efektem poszukiwań w zagranicznych archiwach – mówi Grzegorz Pieńkowski, który czuwa nad upowszechnianiem zasobów Filmoteki, m.in. 80 współpracującym z nią Dyskusyjnym Klubom Filmowym. – Kiedyś pewien rolnik zawiadomił nas, że znalazł puszki z taśmą filmową między workami ziemniaków. Tak trafiła do Filmoteki jedna z najlepszych polskich komedii – "Ja tu rządzę" Mieczysława Krawicza z 1939 r.
Archiwum przy Puławskiej żyje nie tylko ustawicznym poszukiwaniem dawnych filmów. Prowadzi również czytelnię kierowaną przez Grzegorza Balskiego. Obok blisko 24 tys. książek i czasopism zgromadzono w niej pokaźną kolekcję fotosów i plakatów. – Mamy pierwsze wydanie słynnej "Dziesiątej Muzy" Karola Irzykowskiego, które ukazało w 1924 r. – mówi z dumą Balski. Białymi krukami są francuskie broszury z lat 20. poświęcone konkretnym filmom, np. "Napoleonowi" Abla Gance'a. Już wtedy ukazywały się w nakładzie zaledwie kilkudziesięciu egzemplarzy.
Większości kinomanów Filmoteka Narodowa kojarzy się jednak głównie Iluzjonem mieszczącym się obecnie przy ul. Narbutta, dawnym kinie Stolica. Mogą tu obejrzeć około 50 archiwalnych filmów miesięcznie. Wciągu półwiecza Iluzjon, którym kieruje Grażyna Grabowska, sześciokrotnie zmieniał siedzibę. Pierwszą, w kinie Kultura na Krakowskim Przedmieściu, oblegały tłumy, bo wtedy na fali Odwilży 1956 r. można tu było wreszcie obejrzeć filmy zachodnie. W przyszłości Filmoteka chce mieć w Stolicy-Iluzjonie swoją nową siedzibę. Planuje otwarcie dwóch sal kinowych, czytelni multimedialnej oraz kawiarni filmowej.
Obraz kinematograficzny sprawia, że ożywają umarli, powracają nieobecni – pisał w 1898 r. Polak Bolesław Matuszewski. Autor w niecałe trzy lata po pierwszym publicznym pokazie filmów braci Lumiere, od którego datuje się historia kina, docenił film jako świadectwo epoki. Dostrzegł też potrzebę gromadzenia utrwalonych kamerą świadectw. Broszurę Nowe źródło historii" opatrzył podtytułem "Utworzenie Składnicy Kinematografi i Historycznej". Nasz rodak jako pierwszy postulował powołanie życia archiwum filmowego. Nieważne, że "Składnica" miała powstać w Paryżu. Stał się niejako patronem instytucji, której statutowym celem jest ochrona polskiego filmowego dziedzictwa narodowego. Mowa o Filmotece Narodowej w Warszawie przy ul. Puławskiej 61.
W Polsce w latach międzywojennych co światlejsi znawcy kina, ze Stefanią Zahorską na czele, popularyzowali ideę archiwizacji rodzimych zbiorów filmowych. Wtedy jednak nie doczekała się ona realizacji. Zawiniła rabunkowa gospodarka producentów i dystrybutorów filmowych. Według nich liczył się tylko zysk więc eksploatowali kopie kinowe aż do "zdarcia". Wojny światowe dopełniły dzieła zniszczenia. Dopiero w 1955 r., na podstawie uchwały Prezydium Rządu z 29 kwietnia, powstało Centralne Archiwum Filmowe CAF) – dzisiejsza Filmoteka Narodowa.
Już w 1946 r. historyk sztuki filmowej prof. Jerzy Toeplitz zarezerwował dla mającej dopiero powstać instytucji miejsce w Międzynarodowej Federacji Archiwów Filmowych (FIAF). Dyrektorem CAF został prof. Władysław Banaszkiewicz. – Przydzielono im na Puławskiej jeden pokój – mówi dyrektor Filmoteki Narodowej Waldemar Piątek. A rozpoczynali ogromną pracę, gdyż wskutek przedwojennych zaniedbań wojny dorobek polskiej kinematografii sprzed 1939 zachował się w kraju w znikomym procencie.
Do dziś Filmotece udało się odzyskać 5 proc. produkcji niemej i 75 proc. dźwiękowej. Kilka lat temu przywrócono widzom rewelacyjnego "Mocnego człowieka" Henryka Szaro z 1929 r. Film ten ukaże się wkrótce na DVD z muzyką Macieja Maleńczuka. Ostatnio w niemieckim archiwum odnaleziono pięknie wirażowaną, czyli barwioną chemicznie, kopię "Ludzi bez jutra", filmu ukazującego Warszawę z lat 1918-1920. – Odnalezienie filmu nie musi być efektem poszukiwań w zagranicznych archiwach – mówi Grzegorz Pieńkowski, który czuwa nad upowszechnianiem zasobów Filmoteki, m.in. 80 współpracującym z nią Dyskusyjnym Klubom Filmowym. – Kiedyś pewien rolnik zawiadomił nas, że znalazł puszki z taśmą filmową między workami ziemniaków. Tak trafiła do Filmoteki jedna z najlepszych polskich komedii – "Ja tu rządzę" Mieczysława Krawicza z 1939 r.
Archiwum przy Puławskiej żyje nie tylko ustawicznym poszukiwaniem dawnych filmów. Prowadzi również czytelnię kierowaną przez Grzegorza Balskiego. Obok blisko 24 tys. książek i czasopism zgromadzono w niej pokaźną kolekcję fotosów i plakatów. – Mamy pierwsze wydanie słynnej "Dziesiątej Muzy" Karola Irzykowskiego, które ukazało w 1924 r. – mówi z dumą Balski. Białymi krukami są francuskie broszury z lat 20. poświęcone konkretnym filmom, np. "Napoleonowi" Abla Gance'a. Już wtedy ukazywały się w nakładzie zaledwie kilkudziesięciu egzemplarzy.
Większości kinomanów Filmoteka Narodowa kojarzy się jednak głównie Iluzjonem mieszczącym się obecnie przy ul. Narbutta, dawnym kinie Stolica. Mogą tu obejrzeć około 50 archiwalnych filmów miesięcznie. Wciągu półwiecza Iluzjon, którym kieruje Grażyna Grabowska, sześciokrotnie zmieniał siedzibę. Pierwszą, w kinie Kultura na Krakowskim Przedmieściu, oblegały tłumy, bo wtedy na fali Odwilży 1956 r. można tu było wreszcie obejrzeć filmy zachodnie. W przyszłości Filmoteka chce mieć w Stolicy-Iluzjonie swoją nową siedzibę. Planuje otwarcie dwóch sal kinowych, czytelni multimedialnej oraz kawiarni filmowej.
Pobierz aplikację Filmwebu!
Odkryj świat filmu w zasięgu Twojej ręki! Oglądaj, oceniaj i dziel się swoimi ulubionymi produkcjami z przyjaciółmi.
