Recenzja filmu

Przez ciemne zwierciadło (2006)

"Przez ciemne zwierciadło" jest ekranizacją książki o tym samym tytule Philipa K. Dicka, kultowego pisarza science fiction. Głównym bohaterem jest Bob Arctor (Keanu Reeves), tajny agent w wydziale narkotykowym, który infiltruje środowisko narkomanów w poszukiwaniu dilerów zajmujących się na dużą skalę dystrybucją fikcyjnego narkotyku - Substancji D (w książce jest to substancja A, pierwsza literka pochodzi od słowa Agonia). Jego zadaniem jest ustalenie, gdzie produkowana jest substancja D.

Bob pragnący zmienić swoje dotychczasowe życie odchodzi od kochającej rodziny, żony i dzieci i swoje poukładane, normalne życie zastępuje innym, mroczniejszym i pełnym niepewności. Razem z nim w jego domu zamieszkuje dwójka jego przyjaciół uzależnionych od substancji D - Jim Barris (Robert Downey Jr.) oraz Ernie Luckman (Woody Harrelson). Arctor, aby stać się bardziej wiarygodnym w środowisku, zaczyna przyjmować substancję D i stopniowo się od niej uzależnia. Narkotyk powoduje ogromne zmiany w mózgu zażywającego - lewa i prawa półkula mózgowa stają się od siebie niezależne i wzajemnie się zwalczają. Następuje coś w rodzaju rozdwojenia jaźni. Bob Arctor jako tajny agent pracujący pod pseudonimem Fred, w końcu zaczyna śledzić i obserwować samego siebie przez zainstalowane w jego domu kamery. W związku z postępującym zniszczeniem mózgu nie zdaje sobie sprawy, że on i Fred to jedna ta sama osoba.

Na uwagę zasługuje znakomita gra aktorska Keanu Reevesa, który bardzo dobrze wcielił się w postać Arctora. Czytając książkę mam wrażenie, że jest kalką postaci przedstawionej w książce, a Robert Downey Jr. zasługuje na wyróżnienie za doskonałe odegranie szalonego Jima Barrisa i jego gestykulacji. Woody Harrelson oraz Winona Ryder (grająca postać Donny Hawthorne, dziewczyny Arctora) poprawnie odegrali swoje role, bez wpadek ale i bez rewelacji.

Reżyserem i scenarzystą filmu był Richard Linklater, który postanowił, że film będzie animowany, klatka po klatce wykonany w technice rotoskopowej. Wymagało to bardzo dużo pracy, ale efekt jest znakomity. Dzięki temu zabiegowi lepiej można odebrać świat jaki wykreował w swojej książce Philip K. Dick. Uważam, że był to świetny pomysł.

Niestety film jest krótki, trwa około 90 minut, dlatego też pominięto kilka ważnych wątków z książki, a inne zmieniono, np: jazda autostradą. W książce po zatrzymaniu się na poboczu Bob Arctor traci przytomność i wymiotuje, w filmie taka scena nie ma miejsca. Takich momentów jest dużo więcej. Przez spore braki w scenariuszu film momentami staje się nielogiczny i nie wiadomo, dlaczego  pewne rzeczy mają miejsce. Cała historia tak mi się spodobała, że po obejrzeniu filmu czułem ogromny niedosyt, dlatego zabrałem się za czytanie książki, która wyjaśniła wszystkie braki w filmie.

Obraz niestety nie pojawił się w polskich kinach, ale został wydany na DVD. Polskie wydanie jest dobre, znajduje się tam komentarz twórców filmu oraz córki Dicka. Dostaniemy również dokument, z którego dowiemy się, jak wyglądała praca na planie oraz jak została stworzona animacja rotoskopowa w filmie. Dodatki opatrzone są polskimi napisami.

Oglądając film za pierwszym razem, można go nie zrozumieć, ponieważ jest dosyć trudny w odbiorze. Niektórzy widzowie będą musieli obejrzeć obraz Linklatera więcej niż raz, aby poskładać fakty w całość. Osobiście uważam, że jest to najlepsza ekranizacja książki P.K. Dicka. Mimo tego odczuwam pewien niedosyt na myśl, jak znakomity mógłby być to film, gdyby scenariusz napisał ktoś inny, a cała akcja została wydłużona do 120 minut.