Elia Kazan

Ze względu na swój dorobek artystyczny jest jednym z najważniejszych reżyserów w historii kina, ze względu na przekonania polityczne jednym z najbardziej kontrowersyjnych. Urodził się w Konstatntynopolu a do Stanów przybył w wieku 4. lat w 1913 r. W 1932 r. przyłączył się do zespołu teatralnego Group Theater, którego członkowie słynęli ze swoich lewicowych poglądów. Kazan pozostał w jej szeregach aż do 1937 r., kiedy trupa uległa rozwiązaniu. Po tym wydarzeniu udało mu się znaleźć prace na Broadwayu. Tam, dzięki doskonałej reżyserii takich spektakli jak: "Tramwaj zwany pożądaniem", "Śmierć komiwojażera", czy "Kotka na gorącym blaszanym dachu" zyskał uznanie i popularność. Pierwsze sukcesy Kazana na Broadwayu otworzyły mu drogę do kariery filmowej. W 1945 r. powstał debiutancki film pełnometrażowy reżysera "Drzewko na Brooklynie". Trzy lata później artysta otrzymał swojego pierwszego Oscara za obraz "Dżentelmeńska umowa". Lata 50. i 60. to najciekawszy okres pracy twórczej Kazana. Powstały wtedy najsłynniejsze jego filmy: "Tramwaj zwany pożądaniem", "Na nabrzeżach", "Na wschód od Edenu", "Układ". W 1952 r. miało miejsce wydarzenie, którego skutki miały być odczuwane przez reżysera do końca życia. Kazan złożył wtedy zeznania przed Komisją ds. działalności Antyamerykańskiej i wyjawił nazwiska swoich współpracowników, którzy mieli do czynienia z ideologią komunistyczną. W rewanżu środowisko artystyczne Hollywood odwróciło się od niego. Najlepszym dowodem na to może być fakt, że kiedy w 1999 r. wręczano Kazanowi honorowego Oscara za całokształt twórczości wielu z obecnych na sali aktorów nawet nie wstało z miejsc wyrażając w ten sposób swoją dezaprobatę dla jego działalności. Zasługi reżysera dla kinematografii wychodzą poza samo kręcenie filmów. W 1947 r. Kazan wraz z Cheryl Crawford i Robertem Lewisem założył jedną z najważniejszych amerykańskich szkół filmowych Actor's Studio. "Odwołując się głównie do Stanisławskiego w ciągu paru lat Studio wywarło głęboki wpływ na styl gry amerykańskich aktorów. Wśród wychowanków Studia byli m.in. Marlon Brando, Rod Steiger, Karl Malden czy Lee Remick - aktorzy, z którymi Kazan miał się niejednokrotnie spotkać na filmowym planie". (T. Jopkiewicz, Elia Kazan, "Film" 1999, nr 4, s. 95.) ... więcej