24. WATCH DOCS: Dziś rusza festiwal. Polecamy, co obejrzeć

Bohaterowie głośnego dokumentu "Yes-Meni naprawiają świat" powracają! Tym razem wojujący z niegodziwymi korporacjami aktywiści-dowcipnisie wypowiadają wojnę niemieckiemu gigantowi odzieżowemu. Chcą, aby Adidas przyznał się do bezwzględnego wykorzystywania swoich pracowników w azjatyckich fabrykach. W tym celu bohaterowie przygotowują wielką mistyfikację, której finał odbędzie się w trakcie prestiżowego Berlin Fashion Week. "Adidas. Stać cię na więcej" to po trosze heist movie, komedia oraz kino interwencyjne, które ma przypomnieć publiczności, że wielomiliardowe biznesy znanych marek zbudowane są zazwyczaj na katorżniczej i źle opłacanej pracy tysięcy ludzi.

Grecki reżyser Babis Makridis ("Litość") pokazuje w "Nieklikalnych", jak dokonać w sieci szwindlu i pozostać całkowicie bezkarnym. Akcja jego dokumentu rozgrywa się w świecie witryn internetowych pozbawionych treści oraz dochodowych reklam, których jedynymi odbiorcami są... boty. Jak czytamy w oficjalnym opisie: Dzięki temu filmowi poznajemy mechanizmy, pozwalające zgarniać gigantyczne zyski największym przestępczym organizacjom świata. Jego wyjątkowość polega jednak na tym, że Babis Makridis i jego ekipa dokumentują tworzenie własnego systemu, pozwalającego wyłudzać pieniądze od największych graczy cyfrowego świata. Ile realnie można zarobić na tego rodzaju oszustwach? Kto na nich traci? I dlaczego właściwie nikt nie ściga sprawców?

"Peaches Goes Bananas" to już drugi dokument o tytułowej artystce, który debiutuje w 2024 roku (pierwszym był "Tako rzecze Peaches"). Sama piosenkarka zaznaczyła, że projekty różnią się od siebie, a "Peaches Goes Bananas" to nie tyle nawet dokument, co obraz, portret. Reżyserka Marie Losier zabiera nas na wybuchowy koncert Peaches, ale pokazuje ją też od nieznanej, intymnej strony: w garderobie, za kulisami, na zdjęciach z dzieciństwa. Obalająca stereotypy dotyczące seksualności niepokorna wokalistka prezentuje się nam w taki sposób, jakiego jeszcze nie widzieliśmy. W końcu jest specjalistką od zaskoczeń.

Powstające na zagarniętych przez Izrael ziemiach Zachodniego Brzegu osiedla to strefa no go dla Palestyńczyków. Reżyser Yvann Yagchi postanowił jednak wykorzystać znajomość sprzed lat i udał się z kamerą do jednego z ich mieszkańców – niegdyś swojego przyjaciela, dziś ortodoksyjnego osadnika. Podobnie jak nominowany do Oscara Emad Burnat w "5 rozbitych kamerach", a ostatnio Basel Adra i Yuval Abraham w "Nie chcemy innej ziemi" – Yvann Yagchi pokazuje dramat ludzi podejmujących nierówną walkę ze znacznie potężniejszym wrogiem. Jego film rymuje się też z "Jaffą. Chimeryczną pomarańczą" Eyala Sivana, który w swoim dokumencie skrupulatnie analizował syjonistyczną propagandę służącą wymazywaniu Palestyny. Korzystając ze źródeł historycznych, m.in. archiwaliów czy rodzinnych pamiątek, twórca pokazuje, że tragiczna sytuacja jego ojczyzny nie rozpoczęła się 7 października 2023 roku, lecz znacznie wcześniej.

W 2008 roku podczas 8. edycji Watch Docs klasyk amerykańskiego dokumentu Errol Morris był bohaterem retrospektywy: na festiwalu pokazano wówczas m.in. jego "Cienką niebieską linię" (1988) oraz "Standardowe procedury postępowania" (2008). W tym roku na Watch Docs zobaczymy najnowszy film Morrisa. "Rozdzieleni" biorą pod lupę dramatyczną sytuację na granicy amerykańsko-meksykańskiej, będącą bezpośrednim wynikiem polityki administracji Donalda Trumpa. W oparciu o wywiady i przy zastosowaniu swojej charakterystycznej techniki fabularnej rekonstrukcji Morris obnaża prawdę o tej amerykańskiej tragedii.

Wolność słowa jest w teorii wspaniałą ideą, o którą warto walczy. Czy jednak wolność słowa w praktyce to także rzecz, o którą należy się starać? Co dzieje się ze szczytną ideą, kiedy przestaje być wykorzystywana do szerzenia zrozumienia i staje się narzędziem szerzenia radykalnych haseł? Na te – jakże aktualne – pytania stara się odpowiedzieć norweski dokument "Demokrejzi". Reżyser przygląda się dwóm osobom stojącym po przeciwnych stronach barykady. Jeden to przywódca antyislamskiego ugrupowania SIAN, drugi aktywista walczący z mową nienawiści. Wolność słowa jest ich polem bitwy.

Amazon to jeden komercyjnych Tytanów. Dzięki niemu miliony ludzi na całym świecie w ekspresowym tempie otrzymuje nieprzebrane rzesze mniej lub bardziej potrzebnych rzeczy. Ale za te skuteczność odpowiadają setki osób zatrudnionych w magazynach Amazonu rozsianych na całym świecie. O kulisach pracy w jednym z nich opowiada właśnie "Wygrać z Amazonem". Reżyser przygląda się próbom zorganizowania związku zawodowego. Film zrobił furorę na licznych festiwalach w tym roku, a na Sundance otrzymał specjalną nagrodę jury.

Wygląda na to, że oczy twórcy nagrodzonego Oscarem dokumentu "Marsz pingwinów" wciąż są zwrócone w kierunku najodleglejszych i najbardziej niedostępnych krańców świata. Luc Jacquet, zaniepokojony tym, jak zmienia się surowy krajobraz Antarktydy, która z powodu globalnego ocieplenia traci swoją lodową pokrywę w zatrważającym tempie. Cierpią na tym nie tylko mieszkające tam zwierzęta, ale i cała planeta. Kiedy pojawia się taka szansa, by wyruszyć do tych miejsc z twórcami filmowymi – nigdy nie odmawiamy. A już szczególnie, że wierzymy w wyjątkową wrażliwość Jacqueta na zachwycające piękno natury. Jego "Antarktyda wzywa" zapowiada się jako przeżycie, które zostanie z nami na długo.

Aplikacje w rodzaju UberEats zrewolucjonizowały sektor usług i na zawsze zmieniły nasz świat. Kilka kliknięć dzieli nas od posiłku z lubionej restauracji. "Tokio Uber blues. Samotność kuriera" pokazuje ten proces z perspektywy drugiej strony – osób, które realizują nasze zamówienia. Reżyser Taku Aoyagi zabiera nas do pogrążonej w pandemii COVID-19 metropolii, gdzie przez kilka miesięcy pracował jako kurier rowerowy. Jego oczekiwania względem nowego zajęcia szybko zaczęły się rozmijać z rzeczywistością, a codzienność zaczęła przypominać skomplikowaną grę na poziomie hard. Choć film opisuje szereg poważnych zmian, jakie w ostatnich latach zaszły w naszym społeczeństwie, nie brakuje w nim subtelnego humoru.

"Pies też człowiek". I to jak! Wie to każdy, kto był w bliskiej relacji z czworonogiem, który przecież ma wolną wolę, autentyczne emocje i czasem naprawdę złożoną osobowość. Niemiecki reżyser Hendrik Faller eksploruje ten temat i przygląda się różnym zaskakującym faktom z życia zwierząt i ich opiekunów. Dokument stawia też pytania o to, nad którymi wielu z nas wolałoby się nie zastanawiać – na przykład o to, czy trzymanie w domu, tresowanie i uzależniani od siebie psa jest w ogóle etyczne. I czy – skoro pies to człowiek – odpowiadamy za zwierzaki, którymi się opiekujemy. Nie ma jednak takiej możliwości, by dokument o psach, był tak całkiem na poważnie – "Pies też człowiek" pełen jest ciepłego humoru, który docenią nie tylko rodzice psynków i psiurek.