Recenzja filmu

Pachnidło: Historia mordercy (2006)

Czego spodziewałam się, idąc na "Pachnidło" Tykwera? Na pewno czegoś wyjątkowego, bo tak ten film przedstawiała większość mediów. Po wyjściu z kina stwierdziłam jednak, że po raz kolejny dałam się nabrać wielkiej machinie promocyjnej przemysłu filmowego. Co stało się z całą grozą powieści Süskinda? Gdzie się podziały odraza i obrzydzenie, które towarzyszą nam od pierwszych stron i tworzą, co prawda nieprzyjemny, ale jakże wyjątkowy klimat książki? W filmie to wszystko zniknęło bezpowrotnie, bowiem "Pachnidło" ogląda się niemal jak adaptację jakiejś baśni. Okrutnej, to prawda, ale czy takich baśni nie pisali choćby bracia Grimm? Nie da się nie zauważyć, że autorzy filmu wyraźnie złagodzili atmosferę powieści. Taki zabieg miał zapewnić, jak sądzę, większą frekwencję, ale sprawił, że jedna z lepszych książek współczesnej literatury została przekształcona w historyjkę, którą można by jedynie straszyć niegrzeczne dzieci. Znając wcześniejszą niechęć Süskinda do sprzedaży praw do scenariusza, tym bardziej to dziwi. Wykreowany przez niego główny bohater, Jan Baptiste Grenouille, był zdziwaczałym, zagubionym samotnikiem, ale także przerażającym potworem. Filmowy Grenouille to nieszczęśliwy, ładny chłopiec, którego brutalnie potraktowało życie i który tak bardzo chce przypodobać się ludziom, że pragnie stworzyć pachnidło doskonałe, mające zapewnić mu powszechne uwielbienie. W tym celu morduje kilkanaście młodych kobiet i zbiera ich zapachy. Reżyser przedstawił to bardzo delikatnie - widzimy jedynie nagie, piękne ciała, jakby śpiących dziewcząt, nie ma tu grozy, nie jesteśmy więc zdruzgotani czynami Grenouilla. I nie chodzi tu o to, by film ociekał krwią, bo sam bohater nie był żądny krwi. Lecz zastosowane przez Tykwera środki wyrazu i sposób przedstawienia historii, odwróciły całkiem sens pierwowzoru. W powieści bowiem Grenouille jest odpychający, nie lubimy go, z trudem czytamy o jego kolejnym morderstwie, w filmie zaś chcemy, żeby mu się powiodło i liczymy na to, że zrealizuje swój plan. A to zasadnicza różnica. Trudno oprzeć się wrażeniu, że Tykwer skupił się na wizualnej stronie filmu. "Pachnidło" jest niezwykle plastyczne, choć to, co oglądamy na ekranie, nie zawsze jest miłe dla oka, widzimy bowiem brud, ubóstwo, brzydotę. Wielość barw, faktur i form różnych przedmiotów miała pomóc twórcom filmu oddać różnorodne zapachy, które w książce odgrywają rolę dominującą. I to się udało - nie czujemy ich naprawdę, ale dzięki zastosowanym zabiegom, jesteśmy w stanie je sobie uzmysłowić. Pewną zaletą filmu jest też jego obsada, ale chwalona przez krytyków gra Ben WhishawBena Whishaw (Grenouille) jest moim zdaniem zaledwie poprawna. Aktor po prostu całkowicie podporządkował się wizji Tykwera, nie dodał nic od siebie, jego gra jest więc tak samo przeciętna, jak cały film. Na szczęście można liczyć na sprawdzonych i doświadczonych aktorów - świetnego Dustina Hoffmana w roli znerwicowanego, zazdrosnego o sukcesy konkurencji perfumiarza Baldiniego oraz Alana Rickmana, który jak zawsze uwodzi widzów swoim nosowym głosem, tu wcielając się w postać nadopiekuńczego ojca pięknej Laury. Jeśli nie czytaliście książki i chcecie zobaczyć sprawnie zrealizowaną baśń, obejrzyjcie "Pachnidło". Jeżeli jednak nie chcecie zatrzeć sobie wrażenia, jakie na was zrobiła powieść, omijajcie kino szerokim łukiem.