Recenzja filmu

Krótki film o miłości (1988)

Tomek (Olaf Lubaszenko) nie jest podglądaczem. Przynajmniej nie jest tylko podglądaczem. Jego nieodparta chęć szpiegowania Magdy (Grażyna Szapołowska) przez lunetę nie ma podtekstu erotycznego. Nie szpieguje scen seksu, a w przyszłości nawet odrzuci propozycję seksu Magdy.

Jeśli Tomek jest prawdziwym podglądaczem, to kim jest widz, który podąża za podglądaczem przez półtorej godziny? Tomek jest zwiastunem Internetu, w którym każdy każdego szpieguje. Magda jest zwiastunem Trumana Burbanka (Jim Carrey) z filmu "Truman Show" Petera Weira.


Tomek to potencjalny miłośnik kina. Na życie Magdy patrzy jak na film dokumentalny, biograficzny, na film niemy. Dla niego ona jest gwiazdą filmową, a jej okno jest ekranem filmowym. Nawet na poczcie Tomek i Magda komunikują się przez szybę. Ogólnie film ma dużo okien, szkła, co symbolizuje kruchość uczuć i relacji, a także izolację. Budzik nie budzi Tomka, lecz wyrywa go z normalnego snu w kinowy sen podglądactwa.

Tomek to potencjalny reżyser filmowy. Patrzy przez lornetkę jak przez teleskop lub obiektyw kamery filmowej, przyglądając się gwieździe pod każdym względem. Tomek wpływa na życie Magdy poprzez rozmowy telefoniczne, wtargnięcie pracowników gazowni do mieszkania bohaterki, dostawę mleka, wysyłanie fałszywych zawiadomień pocztowych, kradzież listów adresowanych do Magdy.

Tomek staje się potencjalnym aktorem, gdy wkracza w przestrzeń osobistą bohaterki («gwiazdy filmowej»), jak w oglądanym przez siebie filmie. Kiedy przyznaje się Magdzie, że ją szpieguje, ta przymierza się do roli ekshibicjonistki i aktorki porno, kochając się ze swoim mężczyzną tuż przed oknem na oczach Tomka. Ich rozmowa telefoniczna przez szklane okna nawiązuje do słynnej sekwencji filmowej, w której Travis (Harry Dean Stanton) i Jane (Nastassja Kinski) rozmawiają przez szybę z filmu "Paryż, Teksas" Wima Wendersa.


Oczywiście Tomek jest fanem Magdy. Jest o nią szalenie zazdrosny, więc agresywnie i radośnie rozbija pięścią szafę, gdy udaje mu się przeszkodzić Magdzie w kochaniu się ze swoim mężczyzną. Tomek podcina sobie nadgarstki, gdy kobieta jego marzeń poniża jego uczucia. Nie, Tomek nie jest maniakiem, bo ma wysoki/wystarczający stopień empatii, Tomek jest aseksualny, a Magda pełni rolę matki. Poza tym ewangeliczny podtekst reżysera (Magda – Magdalena) nie sugeruje morderstwa kobiety, ale samobójstwo mężczyzny tak. Tomek jest fanem z zaburzeniem osobowości unikającej i brakiem zdolności do fizycznego krzywdzenia innych.

Według Magdy miłość powinna przynosić korzyści fizjologiczne, emocjonalne i oczywiście finansowe; Dla niej miłość jest tymczasową rozrywką. Ale miłość Tomka jest bezinteresowna, wieczna i wszechogarniająca, wdziera się w życie Magdy i przenosi kobietę z filmowych kadrów jej istnienia do innego życia, gdzie obok uczucia miłości pojawia się poczucie winy. Pod koniec filmu bohaterka zamyka oczy i zagląda w głąb siebie, niczym reżyserka, redaguje w myślach swoją przeszłość i zdaje się przeżywać ją na nowo, ale w innym scenariuszu.


Dla Tomka, który wychował się w sierocińcu i nie pamięta swoich rodziców, Magda odgrywa rolę matki. Pod koniec filmu Magda, która nie ma dzieci, odczuwa wobec Tomka współczucie, które miesza się też z niezrealizowanymi uczuciami matczynymi. Dla Krzysztofa Kieślowskiego Magda to Magdalena, jej nowoczesna i lżejsza wersja. Obie kobiety przeżyły zmiany, które radykalnie wpłynęły na ich światopogląd. Magda, podobnie jak Magdalena, również doświadczyła warunkowej śmierci i zmartwychwstania bliskiej osoby (Tomka).

Reżyser filmu opowiada nam krótką historię o miłości, która trwała 37 lat.