Wybieramy najlepsze filmy i seriale o polityce

Choć nawet po zmianie ustroju Polacy nie zabrali się zbyt chętnie tworzeniu alternatywnych scenariuszy historii politycznej kraju, już w XXI wieku powstało kilka tytułów tego typu. Z grupy wyróżnia się serial "Ekipa", opowieść o nierozliczonych tajemnicach PRL-u, które przedostają się na szczyty dzisiejszej władzy. Premier Henryk Nowasz (Janusz Gajos) zostaje posądzony o współpracę ze Służbą Bezpieczeństwa. Ma zamiar zrezygnować z urzędu i na swoje miejsce mianować młodego ekonomistę Konstantego Turskiego (Marcin Perchuć). Jednak za kulisami rozpoczyna się walka o kontrolę nad państwem. Wśród twórców serialu znalazły się reżyserki Agnieszka Holland i Kasia Adamik, które pracowały nad powstałym dla Netfliksa "1983", wersją historii Polski u przełomu wieków.

Amerykanie uwielbiają patrzeć na swoją rodzimą politykę w krzywym zwierciadle. Selina Meyer (Julia Louis-Dreyfus), bohaterka serialu "Figurantka", nie jest Nikodemem Dyzmą zza oceanu, ale także nie figurą dostojnej wiceprezydentki, którą podziwiają wyborcy. W kuluarach Białego Domu, z pomocą swoich współpracowników stara się zmienić kraj na lepszy. Zamiast nagradzać szlachetne pobudki, polityka na najwyższym szczeblu stawia przed bohaterką kolejne wyzwania. Reżyser Armando Iannucci ze znaną sobie satyryczną zaciętością przeniósł własny pomysł z Wielkiej Brytanii – stworzone przez siebie tytuły "The Thick of It" i "Zapętleni". Adaptację na warunki USA szeroko doceniano i produkcja HBO może pochwalić się 17 statuetkami Emmy.

W swoim thrillerze "Z" reżyser Costa-Gavras opiera fabułę na prawdziwej historii, która wydarzyła się w jego ojczyźnie, Grecji. Podczas demonstracji zostaje zamordowany działacz centro-lewicowej partii opozycyjnej. Prokurator badający sprawę trafia na kolejne ślady i powoli zaczyna odkrywać prawdę o zbrodni. U jej podstaw leży kłamstwo o przyczynach ataku i tajemnicza organizacja, której zależało na śmierci człowieka. Film portretuje mechanizmy państwowe sprowadzające człowieka do roli trybu w maszynie, która nie przestanie pracować, nawet jeśli osoba chce wyrwać się z sieci połączeń i jednostronnej relacji. Gwiazdami międzynarodowej produkcji zostali Yves Montand, Irene Papas i Jean-Louis Trintignant.

Akcja filmu Freda Zinnemanna rozgrywa się w targanej niepokojami Francji. Po nieudanym zamachu na prezydenta de Gaulle’a, ugrupowanie OAS wynajmuje człowieka, który ma dokończyć roborę. Wykwalifikowany zabójca o pseudonimie Szakal przygotowuje się do kolejnej misji. W ślad za mordercą na zlecenie ruszają policjanci dowodzeni przez zastępcę komendanta Lebela. Frederick Forsyth w swojej powieści "Dzień Szakala" fantazjuje na temat losów państwa na początku lat 60. Na ekranie jego historia zyskuje dodatkową zaletę – rozmach budżetu na miarę Hollywood. W obsadzie znaleźli się m.in. Edward Fox, Michael Londsdale czy Derek Jacobi.

Polityka to także wielkie skandale, bez których historia mogłaby potoczyć się zupełnie inaczej. Film "Fakty i akty" przedstawia wymyśloną opowieść o kryzysie wizerunkowym na szczycie władzy. Akcja komedii Barry’ego Levinsona rozpoczyna się kilkanaście dni przed wyborami w USA. Głowa państwa zostaje przyłapana w niedwuznacznej sytuacji z nieletnią dziewczyną. Z takimi zarzutami prezydent nawet nie zbliży się do konkurenta, który zajmie jego miejsce w Gabinecie Owalnym. Wynajęty ekspert od minimalizowania szkód wymyśla strategię. Do pomocy zatrudnia speców z Hollywood, którzy fabrykują telewizyjną relację z nieistniejącej wojny w Albanii, odwracającą uwagę mediów od skandalu. Tym razem kino wyprzedziło rzeczywistość. Film pojawił się na ekranach na miesiąc przed wyznaniem Moniki Lewinsky, która opowiedziała opinii publicznej o jej intymnej relacji z prezydentem Clintonem.

Kongresman Frank Underwood (Kevin Spacey) urósł do miana prawdziwego ulubieńca widowni. Dzięki tej przebiegłej i bezwzględnej postaci Netflix zdobył swój pierwszy oryginalny hit. "House of Cards" na lata stało się synonimem nowej jakości, którą na ekranach pokazuje serwis streamingowy. Śledząc losy bohatera i jego żony Claire (Robin Wright), przyglądamy się wyścigowi, w którym wygrają najsilniejsi. A Frank to niezniszczalny i niezwykle inteligentny twardziel, idealnie odnajdujący się w grze zwanej polityką. Choć szanse na godne dokończenie serialu zniweczyły oskarżenia dotyczące Spacey’ego, legenda "House of Cards" jest nadal żywa. 

Kolejną gęstą satyrą komentującą elity władzy, które podejmują najważniejsze decyzje dla przyszłości świata, popisał się sam Stanley Kubrick. "Dr Strangelove, czyli jak przestałem się martwić i pokochałem bombę" nie znajduje się na obrzeżach jego bogatego dorobku, ale nawet dziś wymieniany jest wśród najlepszych filmów reżysera. Rozgrywająca się w środku Zimnej wojny historia opowiada o strachu przed konfliktem nuklearnym. Sztab kryzysowy składający się z najważniejszych osób w państwie zbiera się, gdy jeden z niezrównoważonych generałów rozkazuje załodze bombowca atak na Związek Radziecki. Pomimo upływu lat i zmiany sytuacji politycznej, film nie traci komediowego aspektu produkcji i jej celnego komentarza. Na ekranie niezapomniani Peter Sellers, George C. Scott i Sterling Hayden.

Alan J. Pakula ma na koncie co najmniej dwa świetne filmy dotyczące polityki. W obu postaciami pierwszoplanowymi są przedstawiciele mediów. Wcześniejszy "Syndykat zbrodni" rozpoczyna się od śmierci senatora, który zostaje zastrzelony podczas spotkania z wyborcami. Po latach dziennikarz śledczy wraca do sprawy, gdy dowiaduje się, że kolejni świadkowie wydarzenia giną w tajemniczych okolicznościach. Tropy zaczynają prowadzić do korporacji Parallax. Filmowej dynamiki nadaje prosta fabuła, która stopniowo staje się coraz bardziej skomplikowana. To prawdziwy popis w precyzyjnym myleniu widza i zostawianiu wskazówek dla tych chcących samodzielnie rozwiązać ekranową zagadkę. Gwiazdą produkcji został Warren Beatty. 

Spośród filmów kina moralnego niepokoju czy innych tytułów z okresu, które wyraźnie krytycznie podchodzą do systemu i rządzących, trudno wybrać jeden tytuł, który najdosadniej rozprawia się z realiami tamtych lat. Jednak "Człowiek z marmuru" Andrzeja Wajdy do dziś urzeka precyzyjną reżyserią oraz tematem, który krąży wokół instytucji władzy. Młoda reżyserka dostaje pozwolenie na realizację filmu dokumentalnego o dawnym przodowniku pracy Mateuszu Birkucie. Człowiek niegdyś stawiany za wzór zniknął z afiszy i oficjalnych przekazów partyjnych. Gdy dowiaduje się coraz więcej, jej produkcja natrafia na kolejne problemy. W rolach głównych Jerzy Radziwiłowicz i Krystyna Janda.

Dwa lata po "Syndykacie zbrodni" Pakula realizuje dramat "Wszyscy ludzie prezydenta". Tym razem sięga do wydarzeń z rzeczywistości. Jego bohaterami stają się dziennikarze, którzy pierwsi opisali włamanie w sztabie wyborczym Partii Demokratycznej. Afera, która przejęła nazwę od lokalizacji biura, budynku Watergate, wstrząsnęła opinią publiczną i doprowadziła do ustąpienia z urzędu prezydenta Richarda Nixona. Reżyser skupia się na szaleńczym pościgu duetu reporterów, którzy w poszukiwaniu prawdy muszą odbić się od wielu drzwi, dotrzeć do ślepych zaułków, aby obnażyć prawdę o zakulisowej brudnej walce o władze. Produkcja zdobyła cztery Oscary.

Film dokumentalny Roberta Drew "Primary" jest wyjątkową pozycją w historii kina. Przede wszystkim uznaje się go za prekursorski, inspirujący do powstania nowego typu dokumentu – direct cinema. Do tworzenia takiego kina potrzeba było lekkiego sprzętu do nagrywania dźwięku i kamer, które na przełomie dekad dopiero trafił na półki. Późniejsi znani dokumentaliści Richard Leacock, D.A. Pennebaker czy bracia Maysles również uczestniczyli przy tworzeniu "Primary". Filmowcy śledzą dwóch kandydatów do nominacji prezydenckiej Partii Demokratycznej, którzy spotykają się z wyborcami w stanie Wisconsin. John F. Kennedy i Hubert H. Humphrey zostali pokazani poprzez bardzo osobiste portrety, których w podobny sposób nie zarejestrowała żadna inna kamera.

"Bitwa o Algier" w reżyserii Gillo Pontecorvo to obraz niejednoznacznego i wielowątkowego konfliktu między Francją a Algierczykami, którzy walczą o wolność swojej ojczyzny. Członkowie Frontu Wyzwolenia Narodowego dokonują serii zamachów na policjantów i przedstawicieli rządu. Na miejscu pojawia się wysłana przez rząd elitarna jednostka żołnierzy, która ma za zadanie wyłapać napastników i zakończyć akty terroryzmu. Biało-czarne zdjęcia przypominają relację telewizyjną, wskazując że fabularne wydarzenia nie są filmową fikcją, a bohaterowie występują tu w imieniu tych, którzy naprawdę zginęli za swoje przekonania. Efekt thrillerowego napięcia buduje także słynna muzyka Ennia Morricone.